Otoimmun Hastalıklarda Kişilik Özellikleri

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 4, 191 - 202, 10.01.2023

Müberra Kulu Filiz Özsoy Sevil Okan

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Romatoid Artrit (RA) ve Ankilozan Spondilit (AS) hastalarının kişilik özelliklerini sağlıklı kontroller ile karşılaştırarak incelemektir.
Gereç ve Yöntem: Çalışmamıza 43 kişi hasta grubu olarak (21 kişi AS ve 22 kişi RA tanılı hasta) ve 22 kişi de sağlıklı kontrol grubu olarak dahil edildi. Tüm katılımcılara; sosyodemografik veri formu, Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ), Minesota Çok Yönlü Kişilik Testi (MMPI) ve hastalara Sağlık Değerlendirme Anketi (SDA) uygulandı.
Bulgular: Tüm katılımcıların yaş ortalaması 41.5±13.40, 28 kişi (%43.07) erkek ve 37 kişi (%59.92) kadın cinsiyette idi. Hastalarda BDÖ skorları ve BAÖ skorları sağlıklı kontrollerden yüksek hesaplandı (Her iki ölçek için de hesaplanan p değeri=0.000). MMPI kişilik envanteri olağandışılık, hipokondri, depresyon, histeri, psikopati, paranoya, psikasteni, şizofreni ve sosyal içe çekilme alt boyutları hastalarda kontrol grubuna göre yüksekti (Bu alt boyutlar için sırası ile p değerleri=0.000, 0.000, 0.000, 0.000, 0.001, 0.006, 0.000, 0.012, 0.000 idi).
Sonuç: Hastaların anksiyete ve depresyon düzeyleri sağlıklı kontrollerden yüksekti. Bazı alt boyutlarda hastaların kişilik özellikleri sağlıklı kontrollerden farklılık gösterdi. Elde ettiğimiz sonuçlar ışığında RA ve AS hastalarında psikiyatrik şikayetler, psikiyatrik ek tanılar açısından uyanık olunmalıdır. Hastaların hastalık ve tedavi uyumlarının sağlanabilmesi için hem psikiyatrik semptomlarının sorgulanması hem de kişilik özelliklerinin incelenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Romatoid artrit, ankilozan spondilit, depresyon, anksiyete, kişilik

Kaynakça

• 1. Köroğlu E, Bayraktar S. Kişilik bozuklukları. HYB Basım Yayın, 2010.
• 2. Morris GC. Psikolojiyi Anlamak (Psikolojiye Giriş). Çev. Editörleri: H.B. Ayvaşık, M. Sayıl, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 2002.
• 3. Farrington DP, Jolliffe D. Personality and crime in International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences. 2001; 11260-11264
• 4. Bozkurt A, Derya A, İnel A. İrritabl barsak sendromunun kişilik özellikleri ile ilişkisi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021; 4(1): 9-16.
• 5. Gürüz D, Eğinli AT. Kişilerarası iletişim: bilgiler-etkiler-engeller (3. baskı). Ankara: Nobel Yayınları, 2012.
• 6. Özsoy E, Yıldız G. Kişilik kavramının örgütler açısından önemi: Bir literatür taraması. İşletme Bilimi Dergisi. 2013; 1(2): 1-12.
• 7. Şimşek M, Şerif T, Çelik A, Akgemci T. Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2001.
• 8. Türküm AS. Çağdaş Yaşamda Kişilik ve Kişilerarası İlişkiler. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayınları, 2004.
• 9. Kon Yavuz F, Ataoğlu A, Özçetin A ve ark. Somatoform Bozukluk ve Fibromyalji Hastalarında Kişilik Özelliklerinin Karşılaştırılması. Düzce Medical Journal. 2017; 19(1): 8-13.
• 10. Okyayuz ÜH, Berksun O, Çevik A. Psikosomatik serviste yatarak tedavi gören hastaların bazı MMPI bulgularının aleksitimik özellikler açısından incelenmesi ve kontrol grubuyla karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi. 1991;35(1):195-203.
• 11. Leon L, Redondo M, Garcia-Vadillo A, et al. Influence of patient personality in the treatment of rheumatoid arthritis. Rheumatology International. 2016; 36(11): 1549-1555.
• 12. Sieper J, Rudwaleit M, Baraliakos X, et al. The Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS) handbook: a guide to assess spondyloarthritis Ann Rheum Dis. 2009;68(2):1-44.
• 13. Trontzas P, Andrianakos A, Miyakis S, et al. Seronegative spondyloarthropathies in Greece: a population-based study of prevalence, clinical pattern, and management. The ESORDIG study Clin Rheumatol. 2005; 24(6):583-589.
• 14. Sieper J, van der Heijde D, Landewé R, et al. New criteria for inflammatory back pain in patients with chronic back pain: a real patient exercise by experts from the Assessment of SpondyloArthritis international Society (ASAS). Ann Rheum Dis. 2009;68(6):784-788.
• 15. Arnett FC, Edworth SM, Bloch DA, et al. The ARA 1987 revised criteria for classification of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum. 1988; 31:315-324.
• 16. Beck AT, Ward CH, Mendelson M, Mock J, Erbaugh J. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry. 1961; 4: 561-571.
• 17. Hisli N. Beck Depresyon Envanteri’nin Üniversite Öğrencileri için Geçerliği, Güvenirliği. Psikoloji Dergisi. 1989;6(23):3-13.
• 18. Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. An inventory for measuring clinical anxiety: psychometric properties. J Consul Clin Psychol. 1988; 56:893-597.
• 19. Ulusoy M, Şahin N, Erkman H. Turkish Version of The Beck anxiety inventory: psychometric properties. J Cognitive Psychotherapy: Int Quaterly. 1998;12:28-35.
• 20. Dahlstrom GW, Welsh GS, Dahlstrom EL. An MMPI Handbook. Minneapolis, University of Minnesota Press, 1972.
• 21. Erol N. Ülkemizde Psikiyatrik Hastalarda Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanterinin Geçerlik Araştırması. Türk Psikoloji Dergisi. 1982; 4(14): 15-23.
• 22. Fries JF, Spitz P, Kraines RG, Holman HR. Measurement of patient outcome in arthritis. Arthritis Rheum. 1980;23:137-145.
• 23. Küçükdeveci AA, Sahin H, Ataman S, Griffiths B, Tennant A. Issues in cross-cultural validity: example from the adaptation, reliability, and validity testing of a Turkish version of the Stanford Health Assessment Questionnaire. Arthritis Rheum. 2004; 51: 14-29.
• 24. Park JY, Howren AM, Zusman EZ, Esdaile JM, De Vera MA. The incidence of depression and anxiety in patients with ankylosing spondylitis: a systematic review and meta-analysis. BMC Rheumatology. 2020; 4(1): 1-8.
• 25. Wu JJ, Penfold RB, Primatesta P, et al. The risk of depression, suicidal ideation and suicide attempt in patients with psoriasis, psoriatic arthritis or ankylosing spondylitis. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2017;31(7):1168-1175.
• 26. Zhang L, Wu Y, Liu S, Zhu W. Prevalence of Depression in Ankylosing Spondylitis: A Systematic Review and Meta-Analysis. Psychiatry Investigation. 2019; 16(8): 565.
• 27. Matcham F, Rayner L, Steer S, Hotopf M. The prevalence of depression in rheumatoid arthritis: a systematic review and meta-analysis. Rheumatology. 2013; 52(12): 2136-2148.
• 28. Shah D, Rai P, Dwibedi N, Sambamoorthi U. Treatment for depression and health-related quality of life among adults with arthritis. Psychiatric Quarterly. 2018; 89(1): 129-140.
• 29. Shen CC, Hu LY, Yang AC, et al. Risk of psychiatric disorders following ankylosing spondylitis: a nationwide population-based retrospective cohort study. J Rheumatol. 2016;43(3):625-31.
• 30. Fiest KM, Hitchon CA, Bernstein CN, et al. Systematic review and meta-analysis of interventions for depression and anxiety in persons with rheumatoid arthritis. Journal of Clinical Rheumatology. 2017; 23(8): 425-434.
• 31. Pincus T, Callahan LF, Bradley LA, Vaughn WK, Wolfe F. Elevated MMPI scores for hypochondriasis, depression, and hysteria in patients with rheumatoid arthritis reflect disease rather than psychological status. Arthritis & Rheumatism: Official Journal of the American College of Rheumatology. 1986; 29(12): 1456-1466.
• 32. Zeidler H, Krüskemper G, Toeroek M. Elevated depression scale in MMPI in its relation to somatic data in patients with chronic polyarthritis and ankylosing spondylitis. Verhandlungen der Deutschen Gesellschaft fur Innere Medizin. 1978; 84: 1505-1508.
• 33. Csókási K, Hargitai R, Járai R, et al. MMPI-2 profiles in groups of systemic autoimmune disease-rheumatoid arthritis and systemic lupus erythematosus-patients. Psychiatria Hungarica: A Magyar Pszichiatriai Tarsasag tudomanyos folyoirata. 2015; 30(4): 409-417.
• 34. Csókási K, Hargitai R, Járai R, et al. Personality and Psychopathology in Patients with Systemic Sclerosis. The Open Psychology Journal. 2017; 10(1):41-48.
• 35. Zhukava T, Shot I. Psychological features and emotional frustrations of chronic obstructive pulmonary diseases and asthma patients. Polish Annals of Medicine. 2012; 19(2): 94-97.