Hareket Bozuklukları Polikliniğimizde Takip Edilen Parkinson Hastalarının Demografik ve Klinik Verilerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 15 Sayı: 4, 133 - 150, 11.06.2024

Şükriye Dadalı Tuğba Tunç Levent Ertuğrul İnan

Öz

Amaç: Bu çalışmada, polikliniğimizde takipli Parkinson hastalarının demografik ve klinik özelliklerinin incelenmesi ve hastaların değerlendirilmesinde kullanılan ‘Birleştirilmiş Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği’ ve ‘Hoehn-Yahr skalası’ skorları ile ilişkili faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Retrospektif, tek merkezli, kesitsel nitelikli çalışmamızda, Parkinson hastalarının demografik ve klinik özellikleri arşiv dosyaları kullanılarak belirlenmiştir.
Bulgular: Hastalığın ortalama başlangıç yaşı 62.96±9.20, erkek/kadın oranı 1.25/1, en sık başvuru yakınması tremor (%83.6), eklenen başlıca belirtiler hareketlerde yavaşlama (%54.4), uyuşma (%33.9) ve yürümede bozulma (%21.1) olarak saptandı. Hastaların büyük bölümünün (%41.6) levodopa ve dopamin agonisti kombinasyonu kullandığı, levodopa kullanan hastaların %43.9’unda motor komplikasyon geliştiği ve motor komplikasyonların sıklıkla 5 yıldan sonra ortaya çıktığı (%66.7) belirlendi. En sık rastlanan otonomik şikayetler konstipasyon (%38.6), salya artışı (%29.8) ve ortostatik hipotansiyondu (%10.5). Hastaların %67.8’inde bilişsel bozukluk, %31’inde depresif bulgular, %41.7’sinde uyku problemleri, %20.5’inde psikotik belirtiler, %29.8’inde ağrı mevcuttu. Hastaların poliklinik başvuruları sırasında saptanan başlangıç Birleştirilmiş Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği (UPDRS) skorları ortalaması 32.6±24.5 iken yaş arttıkça UPDRS başlangıç skoru artıyordu (p=0.01). Depresyon, psikoz, varsanılar ve uyku bozukluğu olanlarda başlangıç ve son UPDRS ve Hoehn-Yahr (H-Y) evreleri olmayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksekti (p<0.01).
Sonuç: PH seyrinde, motor bulgular yanında nonmotor semptomlar olarak tanımlanan otonomik, psikiyatrik ve bilişsel bulgular, uyku bozuklukları, uyuşma ve ağrı sıktı. UPDRS skoru artan yaş, H-Y evresi, bilateral başlangıç lokalizasyonu, beş yıldan uzun levodopa kullanımına bağlı diskinezi, depresyon, psikoz, varsanılar ve uyku bozukluğu varlığı ile ilişkili bulundu.

Anahtar Kelimeler

Birleştirilmiş Parkinson Hastalığı Değerlendirme Ölçeği, demografik faktörler, Hoehn-Yahr skalası, nonmotor semptomlar, Parkinson Hastalığı

Etik Beyan

Sağlık Bakanlığı Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği Hareket Bozukluğu Polikliniği’nde takipli Parkinson hastalarının arşiv dosyaları 01.01.2003-31.12.2003 tarihleri arasında incelenmiştir. Bu çalışma, 2020 yılı öncesi araştırma verileri kullanılarak doktora (tıpta uzmanlık eğitimi) tezinden üretilmiş olup geriye dönük etik kurul izni gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Lee A, Gilbert RM. Epidemiology of Parkinson Disease. Neurol Clin 2016; 34: 955–65.
• Chaudhuri KR, Healy DG, Schapira AHV. Non-motor symptoms of Parkinson’s disease: diagnosis and management. Lancet Neurol, 2006; 5: 235–245.
• Balestrino R, Schapira AHV. Parkinson disease. Eur J Neurol. 2020;27(1):27-42.
• Ramaker C, Marinus J, Stiggelbout AM, Van Hilten BJ. Systematic evaluation of rating scales for impairment and disability in Parkinson’s disease. Mov Disord. 2002; 17:867-876.
• Kalia LV, Lang AE. Parkinson’s disease. Lancet 2015; 386:896-912.
• Benito L, Bermejo-Pareja F, Rodríguez J, Molina JA, Gabriel R, Morales JM. Prevalence of PD and other types of parkinsonism in three elderly populations of central Spain Neurological Disorders in Central Spain (NEDICES) Study Group. Mov Disord 2003;18(3):267-274.
• Bourque M, Dluzen DE, Paolo TD. Signaling pathways mediating the neuroprotective effects of sex steroids and SERMs in Parkinson’s disease. Frontiers in Neuroendocrinology. 2012; 169–178.
• Dziedziejko V, Białecka M, Mokrzyńska A, Duda GK, Chlubek D. The role of estrogens in Parkinson’s disease. Postepy Hig Med Dosw 2009; 63: 627-633.
• Polymeropoulos MH, Lavedan C, Leroy E, Ide SE, Dehejia A, Dutra A. et al. Mutation in the alpha-synuclein gene identified in families with Parkinson’s disease. Science. 1997;276(5321):2045-7.
• Blauwendraat C, Nalls MA, Singleton AB. The genetic architecture of Parkinson’s disease. Lancet Neurol. 2020, 19(2):170–78.
• Noyce AJ, Bestwick JP, Silveira-Moriyama L, Hawkes CH, Giovannoni G, Lees AJ. et al. Meta-analysis of early nonmotor features and risk factors for Parkinson disease. Ann. Neurol. 2012;72(6):893–901.
• Sellbach AN, Boyle RS, Silburn PA, Mellick GD. Parkinson’s disease and family history. Parkinsonism Relat. Disord. 2006;12(7):399–409.
• Mouradian MM. Recent advances in the genetics and pathogenesis of Parkinson disease. Neurology. 2002;58(2):179-85.
• Priyadarshi A, Khuder SA, Schaub EA, Shrivastava S. A metaanalysis of Parkinson’s disease and exposure to pesticides. Neurotoxicology. 2000;21(4):435-440.
• Breckenridge CB, Berry C, Chang ET, Sielken RL, Mandel JS. Association between Parkinson’s Disease and Cigarette Smoking, Rural Living, Well-Water Consumption, Farming and Pesticide Use: Systematic Review and Meta-Analysis. 2016;11(4): e0151841.
• Crane PK, Gibbons LE, Dams-O’Connor K, Trittschuh E, Leverenz JB, Keene CD. et al. Association of traumatic brain injury with late-life neurodegenerative conditions and neuropathologic findings. JAMA Neurol. 2016;73(9):1062-9.
• Jafari S, Etminan M, Aminzadeh F, Samii A. Head injury and risk of Parkinson disease: a systematic review and meta-analysis. Mov Disord. 2013;28(9):1222-9.
• Nicoletti A, Vasta R, Mostile G, Nicoletti G, Arabia G, Iliceto G. et al. Head trauma and Parkinson’s disease: results from an Italian case-control study. Neurol Sci. 2017;38(10):1835-1839.
• Cervantes-Arriaga A, Esquivel-Zapata Ó, Escobar-Valdivia E, García-Romero D, Alcocer-Salas A, Rodríguez-Violante M. Association between cardiometabolic comorbidities and Parkinson’s disease in a Mexican population. Gac Med Mex. 2021; 157:624-629.
• Yu H, Sun T, He X, Wang Z, Zhao K, An J. et al. Association between Parkinson’s Disease and Diabetes Mellitus: From Epidemiology, Pathophysiology and Prevention to Treatment. Aging Dis. 2022 Dec 1; 13(6): 1591–1605.
• Martin WE, Loewenson RB, Resch JA, Baker AB. Parkinson’s disease: Clinical analysis of 100 patients. Neurology. 1973;23: 783-90.
• Hughes AJ, Daniel SE, Blankson S, Lees AJ. A Clinicopathologic Study of 100 Cases of Parkinson’s Disease. Arch Neurol 1993; 50:140-148.
• Çakmur R. Parkinson Hastalığının Kliniği. In: Emre M. ed. Temel Nöroloji. 1. baskı. İstanbul. Güneş Tıp Kitabevi, 2015, 817-828.
• Çakmur R, Dönmez Çolakoğlu B, Yılmaz R, Akbostancı MC. Parkinson hastalığının tedavisinde kanıta dayalı yaklaşım. Türkiye Klinikleri Nöroloji 2008; 4: 51-59.
• Maiti P, Manna J, Dunbar GL. Current understanding of the molecular mechanisms in Parkinson's disease: Targets for potential treatments. Transl Neurodegener. 2017; 6:28.
• Pfeiffer RF. Autonomic Dysfunction in Parkinson’s Disease. Neurotherapeutics (2020) 17:1464–1479.
• Adıgüzel A. Malatya İli Ve Çevresinde İdiopatik Parkinson Hastalığının Profili. Uzmanlık tezi. Malatya. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi; 2018.
• Wasner G, Deuschl G. Pains in Parkinson disease-many syndromes under one umbrella. Nat. Rev. Neurol. 2012; 8, 284–294.
• Angelopoulou E, Papadopoulos AN, Spantideas N, Bougea A. Migraine, Tension-Type Headache and Parkinson’s Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis. Medicina 2022;58,1684.
• Baiano C, Barone P, Trojano L, Santangelo G. Prevalence and Clinical Aspects of Mild Cognitive Impairment in Parkinson’s Disease: A Meta-Analysis. Mov Disord. 2020;35(1):45-54.
• Aarsland D, Bronnick K, Ehrt U, De Deyn P.P, Tekin S, Emre M. et al. Neuropsychiatric symptoms in patients with Parkinson’s disease and dementia: frequency, profile and associated care giver stress. Journal of Neurology Neurosurgery & Psychiatry. 2007; 78:36–42.
• Nagayama H, Maeda T, Uchiyama T, Hashimoto M, Nomoto N, Kano O. et al. Anhedonia and its correlation with clinical aspects in Parkinson’s disease. J Neurol Sci 2017;372: 403-407.
• Reijnders JS, Ehrt U, Weber WE, Aarsland D, Leentjens AF. A systematic review of prevalence studies of depression in Parkinson's disease. Mov Disord 2008; 23(2): 183-9.
• Forsaa EB, Larsen JP, Wentzel-Larsen T, Goetz CG, Stebbins GT, Aarsland D. et al. A 12-year population-based study of psychosis in Parkinson disease. Arch Neurol 2010; 67:996-1001.
• Wolters EC. Intrinsic and extrinsic psychosis in Parkinson’s disease. J Neurol 2001;248: III22-7.
• Evans JR, Mason SL, Williams-Gray CH, Foltynie T, Trotter M, Barker RA. The factor structure of the UPDRS as an index of disease progression in Parkinson's disease. J Parkinsons Dis. 2011;1(1):75-82.
• Post B, Merkus MP, Haan RJ, Speelman JD, on behalf of the CARPA Study Group. Prognostic Factors for the Progression of Parkinson’s Disease: A Systematic Review. Mov Disord. 2007;15;22(13):1839-51.