Objectives and Results of Turkish Military Operations in the North of Syria

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 33, 53 - 96, 15.04.2020

Doğan Şafak Polat

https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.719968

Cited By: 8

Öz

The aim of this study is to show that Turkey’s experience in the operations of Syria in the hybrid environment is more than a lot of states’, and increased its political influence in the region as well, and thus would have a say in the process of reconstruction of Syria after the civil war. The US, for the time being, wants to create an autonomous Kurdish region in northern Syria, and despite Turkey’s all objections, it makes an alliance with PKK’s Syrian branch PYD/YPG or so called as the Syrian Democratic Forces (SDF) for fighting DAESH. The US has provided all kinds of assistance to the PYD/YPG, including arms and money. Seeing this as a threat to its survival, Turkey first conducted the Euphrates Shield Operation with the Free Syrian Army (FSA) on August 24, 2016, and then the Operation of the Olive Branch on January 20, 2018, and finally the Peace Spring Operation on October 9, 2019. The main purpose of these three operations was to clear the area from the PYD/YPG and DAESH terrorists and to contribute to the reconstruction of stability in Syria by considering the territorial integrity of the country.

Anahtar Kelimeler

Syrian Civil War, Operation Euphrates Shield, Operation of Olive Branch, Operation of Peace Spring, DAESH

Türkiye’nin Suriye’nin Kuzeyindeki Askerî Harekâtının Amaçları ve Sonuçları

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin Suriye’de hibrit ortamda harekât hususunda edindiği tecrübenin pek çok devlete göre daha fazla olduğunu, bölgedeki siyasi etkisini arttırdığını ve dolayısıyla Suriye’nin iç savaş sonrası yeniden yapılanma sürecinde söz sahibi olacağını göstermektir. ABD, Suriye’nin kuzeyinde şimdilik otonom bir Kürt bölgesi oluşturmak istemekte ve Türkiye’nin tüm itirazlarına rağmen bölgede PKK’nın Suriye kolu PYD/ YPG ya da kendi isimlendirmesiyle Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile ittifak yaparak DEAŞ ile savaşmaktadır. ABD, PYD/YPG’ye, silah ve para dâhil her türlü yardımı yapmıştır. Türkiye ise bu durumu bekası açısından tehdit olarak görmüş ve Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) ile uluslararası hukuka uygun olarak 24 Ağustos 2016 tarihinde önce Fırat Kalkanı Harekâtını; sonrasında ise 20 Ocak 2018 tarihinde Zeytin Dalı Harekâtını ve son olarak 9 Ekim 2019 tarihinde Barış Pınarı Harekâtını gerçekleştirmiştir. Her üç harekâtın da amacı bölgeyi teröristlerden temizlemek ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün gözetilerek ülkede istikrarın yeniden oluşturulmasına katkı sağlamak olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Suriye İç Savaşı, Fırat Kalkanı Harekâtı, Zeytin Dalı Harekâtı, Barış Pınarı Harekâtı, DEAŞ

Kaynakça

• AĞAR, Abdullah, Özgür Şehit, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2017.
• BACZKO, Adam, Gilles Dorronsoro ve Arthur Quesnay, Suriye-Bir İç Savaşın Anatomisi, (çev. Ayşe Meral), İletişim Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• BADEMCİ, Ali, Suriye Sendromu, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2017.
• DEMİR, Enes, Arşiv Kaynakları ve Salnameler Işığında El-Bab Tarihi, Bilgeoğuz Yayınları, İstanbul, 2017.
• DEMİR, Enes, Afrin Tarihi ve Zeytin Dalı Harekâtı, Flipper Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• GÜNER, Reyhan, “Bitmeyen Kavga: Suriye-ABD İlişkilerinin Dünü, Bugünü”, Mehmet Akif Okur ve Nuri Salık, (ed.), Suriye İç ve Dış Politika, Nobel, Ankara, 2016.
• KİRAZ, Sami, “Bağımsızlıktan 21. Yüzyıla Suriye-Rusya Siyasi İlişkileri”, Mehmet OKUR Akif ve Nuri Salık, (ed.), Suriye İç ve Dış Politika, Nobel, Ankara, 2016, 291-313.
• TAŞDEMİR, Fatma (Ed), Suriye, Çatışma ve Uluslararası Hukuk, Nobel, Ankara, 2016.
• TAŞTEKİN, Fehim, Suriye: Yıkıl Git, Diren Kal!, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• ACUN, Can ve Bilal Salaymeh, “Suriye Krizinde Yeni Safha İdlib”, SETA Analiz, 2018, ss. 8-28, https://setav.org/assets/uploads/2018/08/Analiz_255.pdf (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• ACUN, Can ve Bünyamin Keskin, “PKK’nın Kuzey Suriye Örgütlenmesi PYD-YPG”, SETA Rapor, 2016, 7-62, http://www.setav.org/assets/uploads/2017/01/ PYD_YPG_.pdf (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• ACUN, Can, “Neo El-Kaide: Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD)”, Haziran 2014, SETA Perspektif, (53), http://file.setav.org/Files/Pdf/20140616184404_neo-el-kaide-isid-pdf.pdf (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• ACUN, Can, Bünyamin Keskin ve Bilal Salaymeh, “El-Kaide’den HTŞ’ye Nusra Cephesi”, Rapor 2017, SETA Yayınları 95, https://setav.org/assets/uploads/2017/ 10/NusraCephesi.pdf, (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• AKDOĞAN, Muzaffer, “Avrupa Birliği’nin Sınırlarına Dayanan Mülteci Krizi ve Yönetimi”, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, 2018, Cilt: 1, Sayı: 1, 48-74.
• ALTUNDEĞER, Nurettin ve M. Ertuğrul Yılmaz, “İç Savaşan Bölgesel İstikrarsızlığa: Suriye Krizinin Türkiye’ye Faturası”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2016, Cilt: 21, Sayı: 1, 289-301.
• DEMİR, Konur Alp ve Kurthan Demir, “TSK’nın İHA Görüntülerini Sorun Yönetimi Bağlamında Siyasal İletişim Aracı Olarak Kullanması: Afrin Operasyonu Örneği”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, 2018, Cilt: 7, Sayı: 2, 355– 390.
• DEMİRYOL, Tolga, “Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2018, Cilt: 17, Sayı: 4, 1438-1455.
• DENİZ, Taşkın “Suriye’nin Durumu, ABD - Rusya ve Türkiye’nin Tutumu”, Marmara Coğrafya Dergisi, 2013, Sayı: 27, 314-332.
• ERKMEN, Serhat, “Irak’ta El-Kaide’nin Doğuşu, Gelişimi ve Bugünü”, 21. Yüzyıl, 2014, https://21yyte.org/tr/merkezler/bolgesel-arastirma-merkezleri/orta-dogu-ve-afrika-arastirma lari-merkezi/irakta-el-kaidenin-dogusu-gelisimi-ve-bugunu (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• EROL, Mehmet Seyfettin ve Kadir Ertaç Çelik, “ABD’nin Suriye Politikasında Vekil Aktör Olarak Terör Örgütleri: YPG Örneği”, ANKASAM Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 2018, Cilt: 2, Sayı:2, 14-45.
• JUSOOR FOR STUDIES, “Euphrates Shield Operation an Extra İmpetus for Turkish Policy Options”, 2016, https://jusoor.co/content_images/users/1/contents/275.pdf, (Erişim Tarihi: 2.01.2020).
• KARA, Adnan, “Ortaçağ Haçlı Kontluklarından Günümüz Suriye Kantonlarına: Bir Değerlendirme”, Academic Platform Journal of Islamic Researches, 2019, Vol: 3, No: 3, 322-331.
• KARACAOĞLU, Burak, Levent Tok, Mohamad Misto ve Ömer Koparan, “Türk savaş uçakları 30 kilometre derinliğe girdi”, 09.10.2019, https://www.aa.com.tr/tr/baris-pinari-harekati/turk-savas-ucaklari-30-kilometre-derinlige-girdi/1607592 (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• KOHEN, Sami, “İdlib krizi Türk-Rus ilişkilerini nasıl etkiler?” Milliyet Gazetesi, 25.02.2020, https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/sami-kohen/idlib-krizi-turk-rus-iliskilerini -nasil-etkiler-6152213 (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• KÖYLÜ, Murat, “Suriye, PYD/YPG Yapılanması ve Zeytin Dalı Harekâtı”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2018, Sayı: 11, 70-86.
• KURT, Veysel, “Trump ve Suriye Krizi”, SETA Analiz, 2019, Sayı: 275, 1-18.
• ORHAN, Oytun, “IŞİD’in Ayn el Arap (Kobane) Kuşatması ve Türkiye”, Eylül, 2014, ORSAM, http://www.orsam.org.tr/index.php/Content/Analiz/4234?s=orsam|turkish (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• ÖRMECİ, Ozan, “Barış Pınarı Harekatı Başladı”, UİAP, http://uianaliz.org/ haber/91/17/baris-pinari-harek%EF%BF%BDti-basladi (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• ÖZALP, Mustafa, “Türkiye’nin Suriye’ye Düzenlemiş Olduğu Fırat Kalkanı Operasyonu”, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2018, Cilt: 9, Sayı: 18, 169-186.
• ÖZÇELİK, Necdet ve Can Acun, “Terörle Mücadelede Yeni Safha Zeytin Dalı Harekâtı”, SETA, 2018, https://www.setav.org/rapor-terorle-mucadelede-yeni-safha-zeytin-dali-harekati/ (Erişim Tarihi: 30.10.2019).
• ÖZÇELİK, Necdet, Rıfat Öncel, Sibel Düz, “15 Temmuzdan Sonra Türkiye’nin Terörle Mücadelesi”, SETA Analiz, https://setav.org/assets/uploads/2017/07/Analiz_209.pdf (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• SEMİN, Ali ve diğerleri, “Bütün Boyutlarıyla Suriye Krizi ve Türkiye” , Bilge Adamlar Kurulu Raporu, Rapor No: 52, 2012, Bilgesam Yayınları, Ankara.
• ŞAHİN, Güngör ve Yücel Özel, “Çatışmadan İşbirliğine: Türkiye, Rusya ve İran”, Elektronik Siyaset Bilimi Araştırmaları Dergisi, 2018, Cilt: 9, Sayı: 1, 53-70.
• ŞEKER, N. Tülay ve Deniz Yağız, “Charlie Hebdo Saldırısının Türk ve Fransız Basınındaki Sunumu”, Akdeniz İletişim Dergisi, 2015, Sayı: 24, 189-211.
• ŞENOL, Dolunay, Sezgin Erdem, Elif Erdem, “IŞİD: Küresel Bir Terör Örgütü”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2016, Cilt: 26, 277-292.
• TAŞDEMİR, Fatma ve Adem Özer, “Kuvvet Kullanma Hukuku Açısından Fırat Kalkanı Operasyonu”, Akademik Hassasiyetler, 53-70, http://dergipark.gov.tr/ download/article-file/307200 (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• TELLAL, Erel “Rusya Suriye’de Ne Arıyor?”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 2015, Cilt: 70, Sayı: 4, 1047-1050
• YAZICI, Nuri, “Ayn El-Arap Kuşatması Bağlamında Uluslararası İlişkilere Bir Bakış”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 2018, Cilt: 5, Sayı: 2, 59-77.
• YEŞİLTAŞ, Murat, “İdlib’de Kritik Eşik”, https://www.setav.org/idlibde-kritik-esik/, (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• YEŞİLTAŞ, Murat, “Rakka Operasyonu Bağlamında Üç Senaryo”, https://www.setav.org/rakka-operasyonu-baglaminda-uc-senaryo/, (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• YEŞİLTAŞ, Murat, “İç Savaşa Komşu Olmak Türkiye’nin Suriye Sınır Güvenliği Siyaseti”, SETA, Ağustos 2015, http://file.setav.org/Files/Pdf/20150827110513_sinir-guvenligi.pdf (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• YEŞİLTAŞ, Murat, Ömer Behram Özdemir, Rıfat Öncel, Sibel Düz ve Bilgehan Öztürk, “Sınırdaki Düşman: Türkiye’nin DAİŞ ile Mücadelesi”, SETA http://file.setav.org/Files/Pdf/20160609175520_sinirdaki-dusman-turkiyenin-dais-ile-mucadelesi-pdf.pdf (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• YEŞİLTAŞ, Murat, Merve Seren ve Necdet Özçelik, “Fırat Kalkanı Harekâtı, Harekâtın İcrası, İstikrarın Tesisi ve Alınan Dersler”, SETA, 2017, https://setav.org/assets/ uploads/2017/10/ R91_FKA.pdf (Erişim Tarihi: 30.10.2019).
• YILMAZ, Gökhan “Fırat Kalkanı Harekâtının İcrası”, 2017, https://www.academia.edu/ 36492397/FIRAT_KALKANI_HAREKATININ_GEL%C4%B0%C5%9E%C4% B0M%C4%B0_VE_SONUCU (Erişim Tarihi: 30.10.2019).
• YÜCEL, Hasan, “Hukuki Açıdan ABD’nin PKK/YPG’ye Silah Yardımı”, SETA Perspektif, 2018, Sayı: 186, 1-7.
• Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü Resmî İnternet Sayfası, “10 Soruda Zeytin Dalı Harekâtı” https://kdk.gov.tr/haber/10-soruda-zeytin-dali-harekati-zeytin-dali-harekati-nedir/668 (Erişim Tarihi: 30.10.2019).
• BBC İnternet Sayfası, “Suruç’ta katliam: 31 ölü, 104 yaralı”, 21.07.2015, www.bbc.com/ turkce/haberler/2015/07/150720_suruc_saldiri (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• BBC İnternet Sayfası, “Paris saldırıları: En az 127 kişi hayatını kaybetti”, 14.10.2015, www.bbc.com/turkce/haberler/2015/11/151113_paris_saldiri/ (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• BBC İnternet Sayfası, “Davutoğlu: Sultanahmet’teki saldırının faili yabancı uyruklu DEAŞ üyesi”, 12.01.2016, www.bbc.com/turkce/ haberler/2016/01/160112_sultanahmet_patlama/ (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• BBC İnternet Sayfası, “İdlib nerede ve neden önemli?”, 28.02.2020, https://www.bbc.com /turkce/haberler-dunya-40292346 (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• BBC İnternet Sayfası, “İtalyan basınından Avrupa’ya Aylan Kurdi eleştirisi”, https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/09/150903_italya_basin_aylan_kurdi (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• Congressional Research Center, 25.03.2019, “Armed Conflict in Syria: Overview and U.S. Response”, https://fas.org/sgp/crs/mideast/RL33487.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2020).
• Foreign Policy, 25.11.2019, “No ‘End Date’ for U.S. Troops in Syria”, https://foreignpolicy.com/ 2019/11/25/no-end-date-for-u-s-troops-in-syria/ (Erişim Tarihi: 03.01.2020).
• Genelkurmay Başkanlığı Resmî İnternet Sayfası, “Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklaması”, 20 Ocak 2018, http://www.tsk.tr/ BasinFaaliyetleri/BA_47 (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• Generational Dynmacis İnternet Sayfası, “Turkey’s ‘Operation Euphrates Shield’ Turns-Into Full-Scale Invasion of Syria”, (August 2016), http://www.generational dynamics.com/pg/xct.gd.e160826.htm (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• Haberler, “Cumhurbaşkanı Erdoğan: İdlib'den gelen göç dalgasına ilişkin tedbirimizi aldık”, https://www.haberler.com/cumhurbaskani-erdogan-idlib-den-gelen-goc-12861985-haberi/ (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• Habertürk Gazetesi İnternet Sayfası, “ABD, Rusya ve İran’ın Suriye’de üs kurma yarışı”, 08.10.2018, https://www.haberturk.com/abd-rusya-ve-iran-in-suriye-de-kac-ussu-var-2171458 (Erişim Tarihi: 03.11.2019).
• Hürriyet Gazetesi İnternet Sayfası, “Sincar nerede ve neden önemli? İşte Sincar’ın haritadaki konumu”, 19.03.2018, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/sincar-nerede-sincar-harita-uzerinde-neresi-40777619 (Erişim Tarihi: 01.11.2019).
• Mynet Haber Sitesi, “MSB: Barış Pınarı Harekâtı'nda 2 binden fazla mayın ve EYP etkisiz hale getirildi”, https://www.mynet.com/msb-baris-pinari-harekatinda-2-binden-fazla-mayin-ve-eyp-etkisiz-hale-getirildi-110106176709 (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• Milliyet Gazetesi İnternet Sayfası, “Ankara’da patlamada son rakam açıklandı!”, 13.10.2015, www.milliyet.com.tr/ankara-da-patlama-95-kisi-oldu-gundem-2129787/ (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• Mülteciler Derneği İnternet Sayfası, “Avrupa Birliğinden 3 milyar Euro geldi mi?” https://multeciler.org.tr/avrupa-birliginden-3-milyar-euro-geldi-mi/ (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• NTV İnternet Sayfası, “İstanbul İstiklal Caddesi’nde patlama”, 20.03.2016, www.ajans haber.com/istiklal-caddeside-patlama-haberi/341718/ (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• NTV İnternet Sayfası, “SON DAKİKA... Cumhurbaşkanı Erdoğan-ABD Başkan Yardımcısı Pence görüşmesi sona erdi”, 17.10.2019, https://www.ntv.com.tr/dunya/ bestepedeki-kritik-gorusme-sona-erdi,b9k9K3BMm0qGNA7PhgBuNw (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• Ombudsman İnternet Sayfası, “Birleşmiş Milletler Antlaşması ve Uluslararası Adalet Divanı Statüsü”, https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/6535501-Birlesmis-Milletler-Antlasmasi.pdf (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• Sabah Gazetesi İnternet Sayfası, “Operasyona neden Zeytin Dalı adı verildi? Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı...”, 24.01.2018, https://www.sabah.com.tr/gundem/ 2018/01/24/ cumhurbaskani-erdogan-44-muhtarlar-toplantisinda-konusuyor (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmî İnternet Sayfası, “Türkiye’nin Terörizmle Mücadele Alanındaki Uluslararası Çalışmalara Katkısı”, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-terorizmle-mucadele-alanindaki-uluslararasi-calismalara-katkisi.tr.mfa (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmî İnternet Sayfası, “Dışişleri Bakanı Davutoğlu “BM Güvenlik Konseyi’ni Daha Fazla Geç Kalmadan İnsani Duruma Çözüm Bulacak Güçlü Bir Karar Almaya Çağırıyorum”, http://www.mfa.gov. tr/disisleri-bakani-davutoglu-_bm-guvenlik-konseyi_ni-daha-fazlagec-kalmadan-insani-duruma-cozum-bulacak-guclu-bir-karar-almaya-.tr.mfa (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmî İnternet Sayfası, “Türkiye’nin Suriye İhtilafına Yaklaşımı”, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-suriye-siyasi-iliskileri-.tr.mfa (Erişim Tarihi: 08.11.2019).
• T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmî İnternet Sayfası, “Türkiye Suriye Siyasi İlişkileri”, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-suriye-siyasi-iliskileri-.tr.mfa (Erişim Tarihi: 08.11.2019).
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Resmî İnternet Sitesi, “Yıllara Göre Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeliler” http://www.goc.gov.tr/ icerik3/gecici-koruma_363_378_4713 (Erişim Tarihi: 02.11.2019).
• T.C. Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Resmî İnternet Sayfası, “30 Kasım 2016 tarihli MGK toplantısı Basın Açıklaması”, https://www.mgk.gov.tr/index.php/30-kasim-2016-tarihli-toplanti, (Erişim Tarihi: 28.10.2019).
• T.C. Milli Savunma Bakanlığı, “Rusya Federasyonu ile Varılan Mutabakat Hakkında Basın Bilgilendirme Toplantısı Düzenlendi”, https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/23102019-82506 (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• The Clarion Project İnternet Sayfası, Special Report “The Islamic State”, https://www. clarionproject.org/.../islamic-state- isil-factsheet-1.pdf. (Erişim Tarihi: 28.12.2019).
• TRT Haber Sayfası, “Telabyad ve Rasulayn’da 42 köy terörden arındırıldı”, 13.10.2019, https://www.trthaber.com/ haber/dunya/telabyad-ve-rasulaynda-42-koy-terorden-arindirildi-435614.html (Erişim Tarihi: 31.03.2020).
• UNHR, Resmî İnternet Sayfası “Syria Regional Refugee Response” https://data2.unhcr.org/en/ situations/syria (Erişim Tarihi: 02.11.2019).