NEOLİBERAL ESTETİK”TEN “HABITUS”A BOURDIEU VE POPÜLER KÜLTÜR

Yıl 2020, Sayı: 1, 39 - 61, 20.09.2020

Hüseyin Köse

Öz

Pierre Bourdieu, popüler kültür olgusunu beğeni yargısının toplumsal eleştirisi bağlamında çözümleyerek kültürel alanın bireylerin yaşam tarzları ve pratiklerini sınıflandırıcı ve ayrıştırıcı ideolojik boyutu üzerinde durur. Buna göre, popüler haz, en basit deyimle, birleştirici değil, ayrıştırıcıdır. Bireylere birtakım yatkınlıklar, alışkanlıklar ve kalıcı eğilimler aşılamak suretiyle onları egemen kültürel sisteme bağlar. Bourdieu, popüler kültür aracılığıyla, toplumsal sınıfların kültürel pratikler üzerinden inşa edildiği bir ideolojik etkileme sürecinin altını çizer. Ona göre, “bedene dönüşmüş bir toplumsallık” anlamına gelen habitus, egemen kültürel sistemin gizil ideolojik kanalıdır. Genel olarak “alan”ı, sadece anlamsal ilişkilerin kurulduğu bir yer olarak değil, aynı zamanda güç ilişkileri ve toplumsal mücadelelerin gerçekleştiği bir “değişim” yeri olarak tasavvur eden Bourdieu, kültürel alanın kendisini de aynı sınıfsal iktidar çatışmamalarının sahnelendiği bu ayrıştırıcı zeminden farklı bir şey olarak düşünmez. Bu çalışmada, Bourdieu’nün kavradığı anlamda popüler kültürün “neoliberal estetik” ve “habitus” kavramlarıyla ilişkisi bağlamında kuramsal bir eleştirisine odaklanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

NEOLİBERAL ESTETİK, HABİTUS, BOURDİEU, POPÜLER KÜLTÜR

Kaynakça

• ADORNO, Theodor W. & HORKHEMİER, Max (1996), Aydınlanmanın Diyalektiği II, Çev. Oğuz Özügül, Ankara, Kabalcı Yayınları.
• BOLO, Jacques (2008), “Bourdieu, sociologue de la communication?”, www. exergue.com/h/2005–07/medias/faute02.html, (erişim tarihi: 17 Ocak 2008).
• BOURDIEU, Pierre (1979), La Distinction: Critique social du jugement, Paris, Éditions de Minuit.
• BOURDIEU, Pierre (1994), Les Raisons pratiques, Paris, Ed. du Seuil.
• BOURDIEU, Pierre (1997), Les Méditations pascaliennes, Paris, Ed. du Seuil.
• BOURDIEU, Pierre (1998), “Contre le fléau neo-liberal”, Entretien avec Pierre Bourdieu, Le Temps, 28–29 Mars, p:11.
• BOURDIEU, Pierre (1999), “Les changes de survie de la culture”, Tages Anzeiger, 8 Dècèmbre.
• BOURDIEU, Pierre (2000), Televizyon Üzerine, Çev. Turhan Ilgaz, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• BOURDIEU, Pierre & Wacquant D.J. Loic (2003), Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, Çev. Nazlı Ökten, İstanbul, İletişim Yayınları.
• BOURDIEU, Pierre (2006), Karşı Ateşler, Çev. Halime Yücel, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• BOURDIEU, Pierre (2006), “Bourdieu / La vulgate planétaire”, http://www.paris-philo.com/article-3540803.html, (erişim tarihi; 17 Ağustos).
• ERDOĞAN, İrfan (1999), “Popüler Kültür: Kültür Alanında Egemenlik ve Mücadele”, (der) Nazife Güngör, Popüler Kültür ve İktidar içinde, Ankara, Vadi Yayınları, s.18–52.
• FABIANI, Jean-Louis (2008), “Peut-on encore parler de légitimité culturelle?”, http://www2.culture.gouv.fr/deps/colloque/fabiani.pdf, (erişim tarihi: 31 Ocak).
• FISKE, John (1999), Popüler Kültürü Anlamak, Çev. Süleyman İrvan, Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.
• GRIGNON, Claude & PASSERON, Jean-Claude (1982), Sur les cultures populaire, Les Cahier du cercom. Seuil, Paris, in Dominique Pasquier, “La ‘culture populaire’ à l’épreuve des débats sociologiques”, HERMES, no: 42, 2005, pp: 60–69.
• KAHRAMAN, Hasan Bülent (2003), Kitle Kültürü Kitlelerin Afyonu, İstanbul, Agora Kitaplığı Yayınları.
• KOZANOĞLU, Hayri, GÜR, Nurullah, ÖZDEN, Barış Alp (2008), Neoliberalizmin Gerçek 100’ü, İstanbul: İletişim Yayınları.
• KÖSE, Hüseyin (2004), Bourdieu Medyaya Karşı, İstanbul, Papirüs Yayınları.
• KÖSE, Hüseyin (2006), Medyatik Parodigma, İstanbul, Yirmi Dört Yayınları.
• KÖSE, Hüseyin (2007), Alternatif Medya, İstanbul, Yirmi Dört Yayınları.
• LITS, Marc (2003), “De la Pléiade à la Star Academy”, Louvain, no: 144, Décembre, pp: 12–14.
• MATTELART, Armand ve NEVEU, Erik (2007), Kültürel İncelemelere Giriş, Çev: Hüsnü Dilli, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• PASSERON, Jean-Claude (1994), “Littérature et sociologie”, in L’Art de la recherche, (J. Lautman et P.M Menger), Paris, La Documentation française.
• SEMIR, de Vladimir (1998), “La Derive du journalisme”, Alliage, no: 37–38. http://www.tribunes.com/tribune/alliage/37-38/semir.htm, (erişim tarihi: 10 Ocak 2008).
• SIM, Stuart (2006), Postmodern Düşüncenin Eleştirel Sözlüğü, Çev. Mukadder Erkan-Ali Utku, Ankara, Ebabil Yayınları.