ÖLÜM SOSYOLOJİSİ EKSENİNDE ÖLÜM KAYGISI VE KORONAVİRÜS

Yıl 2021, Sayı: 2, 85 - 101, 30.03.2021

Ezgi Hazal Turhan

Öz

Ölüm kavramı, pek çok dilde farklı kelimelerle anılsa da her toplumda ve kültürde ölüm olgusu aynı şeyi ifade etmektedir. Bu bağlamda sosyolojinin disiplinlerinden biri olan ölüm sosyolojisi ise ölüm, ölümün sosyal yönü, ölüm sonrası ritüeller ve yas süreçleri hakkında çeşitli araştırmalar yapmıştır. Toplumları etkisi altına alan ölüm çeşitlerinden biri de kriz dönemlerinde yaşanan kitlesel ölümlerdir. Koronavirüs salgını süreci de binlerce kişinin ölümüne neden olmuş ve olmaya devam etmektedir. Bu ölümler, bireylerde ölüm kaygısını ortaya çıkarabilmekte ya da mevcut kaygıyı daha da şiddetlendirebilmektedir. Bu amaçla, ölüm kavramından yola çıkarak Ölüm Sosyolojisinin çalışma alanları ve tarihçesi tanımlanmıştır. Ölüm sosyolojisinin ilgi alanlarından biri olan ölüm kaygısı ise bu makalenin araştırma bölümünün konusunu oluşturmaktadır. Koronavirüs salgınının neden olduğu kaygı düzeylerini tespit etmek amacıyla 175 kişiye anket uygulanmış ve ortaya çıkan bulgular çeşitli tablolar ve grafikler yoluyla analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ölüm, ölüm sosyolojisi, ölüm kaygısı, covid-19, salgın

Kaynakça

• BALCI, B. (2014). Savaş Fotoğrafçılığı Bağlamında Ölüm ve Mahremiyet: Ölü Bedenlerin Teşhiri ya da Medyanın Ölü Seviciliği, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• BAUMAN, Z. (1992). Morality, Immorality and Other Life Strategies, CA: Stanford University Press.
• BAUMAN, Z. (2018). Akışkan Hayat, Akın Emre Pilgir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• BECKER, E. (1973). The Denial of Death, New York: Simon & Schuster Ltd.
• BİLDİK, T. (2013). “Ölüm, kayıp, yas ve patolojik yas”, Ege Tıp Dergisi, 52(4), 223-229.
• BLAUNER, R. (1966). “Death and Social Structure” ,Psychiatry - Interpersonal and Biological Processes, 29(4), 378–394.
• BURCU, E., AKALIN, E. (2008). “Ölüm Olgusu Üzerine Sosyolojik Tartışmalar”, Türkiyat Araştırmaları, 8, 29-54.
• CEYLAN, U. E. (2018). “Dehşet Yönetimi Perspektifiyle Terör Saldırılarından Doğrudan Etkilenmede Ölüm Kaygısı ve Dini Tutum”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (57), 279-288.
• ÇEBİ, E. (2020). “Covid-19 Salgını Döneminde “Normal” Ve “Yeni Normal” Yaşam Üzerine Bir Araştırma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (73), 583-593.
• DEPAOLA, S. J., GRIFFIN, M., YOUNG, J. R., ve NEIMEYER, R. A. (2003). “Death Anxiety And Attitudes Toward the Elderly Among Older”,Death Studies , 27 (4), 335- 354.
• DURKHEIM, E. (2013). İntihar, Zühre İlkgelen (Çev.). İstanbul: Pozitif.
• FAUNCE, W., FULTON R. (1958). “The Sociology of Death: A Neglected Area of Research”, Social Forces, 36(3), 205–209.
• GLASER, B.G., STRAUSS, A.L. (1965). The Awareness of Death, New York: Routledge.
• GLASER, B.G., STRAUSS, A.L. (1968). Ölüm Zamanı (1968, New York: Routledge.
• HIGO, M. (2012). “Surviving Death-Anxieties in Liquid Modern Times: Examining Zygmunt Bauman's Cultural Theory of Death and Dying”. OMEGA - Journal of Death and Dying, 65(3), 221–238.
• HÖKELEKLİ, H. (1991). “Ölüm ve Ölüm Ötesi Psikoloji”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3 (1), 151-165.
• ILLICH, I. (1976). Limits to Medicine: Medical Nemesis: The Expropriation of Health (Open Forum), Birleşik Krallık: Marion Boyars.
• KARAKAŞ, M. (2020). “Covid-19 Salgınının Çok Boyutlu Sosyolojisi ve Yeni Normal Meselesi, Istanbul University Journal of Sociology, 40 (1), 541-573.
• KAVAKLI, M., AK, M., UĞUZ, F. ve TÜRKMEN, O. (2020). “Algılanan COVID-19 tehdidi ve ölüm kaygısı arasındaki ilişkide öz şefkatin aracı rolü”, Klinik Psikiyatri Dergisi, 23 (1), 15-23.
• NAR, M. Ş. (2020). “Covid-19 Salgını ve Dönüşümünün Etkisi: Şimdi ve Sonrası”, İmgelem, 4(7), 363-382.
• SAĞIR, A. (2016). “Ölüm Sosyolojisi Bağlamında Yemek, Cenaze ve Ölümün Sofra Pratikleri Üzerine”, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(1), 271 – 298.
• SHAW, R., KİM, Y. VE HUA, J. (2020). “Governance, technology and citizen behavior in pandemic: Lessons from COVID-19 in East Asia” , Progress in Disaster Science, 6 (), 100090.
• TÜRKMEN, O. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Ölüm Kaygısı İle Algılanan Stres Düzeyi Arasındaki İlişkide Bilinçli Farkındalığın Aracı Rolü, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale.
• WALTER, T. (1991). “Modern Death: Taboo or not Taboo?”. Sociology, 25(2), 293–310.
• WALTER, T. (2008). “The Sociology of Death”, Sociology Compass, 2 (1), 317-336.
• WONG, T.W, GAO Y., WILSON, W.S.T. (2007). “Anxiety among university students during the SARS epidemic in Hong Kong”. Stress and Health, 23(1), 31–35.
• YALOM, I.D. (2008). Staring at the Sun: Overcoming the Terror of Death, California: Jossey-Bass Inc.
• ZAFER, C. (2019). “Ölüm Olgusu ve Ölümün Sosyolojik Etkileri”, Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (15), 64-82.