COVID-19’UN ECZACILARIN GÜNDELİK HAYAT PRATİKLERİNE YANSIMASI

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 3, 275 - 296, 28.03.2022

Çiğdem Yel

Öz

Çin’in Wuhan kentinde 2019’un sonunda ortaya çıkan ve tüm dünyaya yayılan Covid-19 pandemi süreci yalnızca hastaları değil, aynı zamanda toplumda sağlık, eğitim, ekonomi gibi kurumları da etkilemektedir. Çalışmanın kapsamında, bu süreçten etkilenen ve önemli bir sağlık kuruluşu olarak hizmet veren eczane çalışanları yer almaktadır. Araştırmada, Covid-19 pandemisinin eczane çalışanlarının gündelik yaşamlarında yarattığı sorunların neler olduğu, çalışanlarının gündelik hayatlarına nasıl yansıdığını anlamak amaçlanmıştır. Kuramsal çerçevede, bireylerin içinde bulundukları kriz anlarının, çatışmaların ve çelişkilerin irdelenmesinde önemli imkanlar sunan gündelik yaşam teorisinden yararlanılmıştır. Veriler, nitel yöntem deseni kapsamında görüşme tekniği kullanılarak, Sivas il merkezinde bulunan on beş eczacıdan elde edilmiştir ve temellendirilmiş kuram tasarımına göre açık, eksenel ve seçici kodlama yaparak analiz edilmiştir. Açık kodlamada tüm bulgular küçük, alt kategorilere ayrılmıştır. Eksenel kodlamada, açık kodlamada elde edilen kategoriler yeniden düzenlenmiştir. Son aşama olan seçici kodlamada ise çekirdek kavram olarak “danışmanlık” kavramına ulaşılmıştır. Seçici kodlama aşamasında metafor olarak, bir takım oyunu olan futbol, sağlık alanı için düşünülmüştür. Eczacılar ise, bu takımda kalecileri simgeleyerek takımı korumaktadır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Eczane Çalışanları, Gündelik Hayat Sosyolojisi, Temellendirilmiş Kuram

Kaynakça

• Akıcı, A., Alp, F. İ., Dülger, G. A. vd. (2009). Serbest Eczanelerde İlaç Sunumu Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar: Akılcı İlaç Kullanımı Yönünden Değerlendirme, Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy, 29(1), 75-82.
• Aslan, R. (2020). Tarihten Günümüze Epidemiler, Pandemiler ve Covid-19, Ayrıntı Dergisi, 8(85).
• Beck, U. (1992). Risk Society Towards a New Modernity, London: SAGE Publications.
• Bingöl, B. B., Ataman, A. D., Pekesen, M. vd.(2021). Medicine in Philately: History of Quarantine Pullarda Tıp: Karantina Tarihi. https://doi.org/10.1515/tjb-2021-0035.
• Birinci, M., Bulut, T. (2020). Covid-19’un Sosyo-Ekonomik Yönden Dezavantajlı Gruplar Üzerindeki Etkileri: Sosyal Hizmet Bakış Açısından Bir Değerlendirme, Sosyal Çalışma Dergisi, 4(1), 62-68. E-ISSN: 2587-1412.
• Bourdieu, P. (2014). Simgesel Sermaye ve Toplumsal Sınıflar, Pierre Bourdieu Özel Sayısı, Doğu-Batı.
• Bourdieu, P., Wacquant, L. J. D. (2003). Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, Ankara: İletişim Yayınları.
• Bukhari, N., Rasheed, H. ve Nayyer, B. (2020). Pharmacists at the Frontline Beating the Covid-19 Pandemic, Journal of Pharmaceutical Policy and Practice, 13(1), 1-4. https://doi.org/10.1186/s40545-020-00210-w. Creswell J.W.(2013). Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları Araştırma Deseni, Çev. Ed. S.B. Demir, Ankara: Eğiten Kitap.
• Çalgan, Z., Aslan, D. ve Yeğenoğlu, S. (2008). Serbest Eczacıların Çalışma Koşulları ve Mesleki Tutumlarına İlişkin Değerlendirmeler: Ankara Kent Merkezi Örneği, Ankara Ecz. Fak. Derg., 37(4), 257 – 268.
• Çalgan, Z., Yeğenoğlu, S., ve Aslan, D. (2009). Eczacılarda Mesleki Bir Sağlık Sorunu: Tükenmişlik, Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy, (1), 61-74.
• Çalıkuşu, M., Güneş, G. ve Özçelikay, G. (2021). Covid-19 Pandemisinin Toplum Eczacılığı Hizmetlerine Etkileri, Journal of Faculty of Pharmacy of Ankara University, 45(2), 4-4. Doi: 10.33483/jfpau.831105.
• De Certau, M. (2009). Gündelik Hayatın Keşfi I, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Esgin, A., Çeğin, G. (2018). Takdim: Gündelik Hayat Sosyolojisi- Amaç, Kapsam ve Sorunlar, A. Esgin ve Güney Çeğin (Ed.), Gündelik Hayat Sosyolojisi içinde, Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Fidan, Ü. Türker, M. ve Özge Durak Albayrak. Ö. (2019), Eczanelerde Ekonomik ve Finansal Durum Araştırması, Ankara: TEB Yayınları. ISBN: 978-975-8037-49-0.
• Gardiner, M. (2000). Critiques of Everyday Life, London: Routledge.
• Gidman, W. (2011). Increasing Community Pharmacy Workloads in England: Causes and Consequences. International Journal of Clinical Pharmacy, 33(3), 512-520. DOI:10.1007/s11096-011-9498-x.
• Goff, D. A., Ashiru‐Oredope, D., Cairns, K. A. vd. (2020). Global Contributions of Pharmacists during the COVID‐19 Pandemic, Journal of the American College of Clinical Pharmacy, 3(8), 1480-1492. https://doi.org/10.1002/jac5.1329.
• Hedima, E. W., Adeyemi, M. S., ve Ikunaiye, N. Y. (2021). Community Pharmacists: on the Frontline of Health Service against COVID-19 in LMICs, Research in Social and Administrative Pharmacy, 17(1), 1964-1966. https://doi.org/10.1016/j.sapharm.2020.04.013.
• Karp, D. A., Yoels, W. C., Vann, B. H. vd. (2016). Sociology in Everyday Life, Waveland Press
• Kasapoglu, A. (2016) (ed) Özne Hayatı Konusunca: Temellendirilmiş Kuram, İstanbul: Ayrıntı.
• Keten, M., Edis, E. K. (2021). COVID-19 Pandemisinin Kadın Sağlığı Üzerindeki Etkisi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 30(4), 293-300. https://doi.org/10.17942/sted.906529.
• Kocabacak, S. (2011). Türkiye'de Serbest Eczanelerin Sorunlarına Yönelik Bir Araştırma, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 14(2), 95-114.
• Kokane, J. V., Avhad, P. S.(2016). Role of Pharmacist in Health Care System. The Journal of Community Health Management, January-March, 3(1): 37-40. DOI: 10.5958/2394-2770.2016.00013.2.
• Koşar, A. ve Kasapoğlu A. (2021). Sociology of Everyday Life with Uncertainty and Differences during the Covid-19 Pandemic Process: The Case of Turkey Retirees Association, Advances in Applied Sociology, 11(12), 747-772. https://doi.org/10.4236/aasoci.2021.1112061.
• Lefevbre, H. (2010). Gündelik Hayatın Eleştirisi 1, Çev. I Ergüden, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Merks, P., Jakubowska, M., Drelich, E. vd. (2021). The Legal Extension of the Role of Pharmacists in Light of the Covid-19 Global Pandemic, Research in Social and Administrative Pharmacy, 17(1), 1807-1812. https://doi.org/10.1016/j.sapharm.2020.05.033.
• Neuman, W. (2014). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches. Pearson, Essex, UK.
• Özdemir, N., Bahap, M. ve Celiker, A. (2020). Can Pharmacists be More Effective Regarding the Proper Use of Face Masks by the Public During the Covid-19 Pandemic? Turkish Journal of Pharmaceutical Sciences, 17(4), 357-359. DOI: 10.4274/tjps.galenos.2020.58997.
• Parıldar, H. (2020). Tarihte Bulaşıcı Hastalık Salgınları, Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 30(Ek sayı), 19-26. doi:10.5222/terh.2020.93764.
• Salcan, S., Sarıkaya, B. (2020). Covid-19 Pandemisinde Eczanede Çalışan Personelin Kaygı, Uykusuzluk ve Depresyon Prevalansı, Turkish Journal of Public Health, 18(COVID-19 Special), 58-65. https://doi.org/10.20518/tjph.770288.
• SHGM, T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2019). Sağlık Hizmeti Sunucularının Basamaklandırılması. https://shgm.saglik.gov.tr/Eklenti/30975/0/tara0006pdf.pdf. (Erişim: 25.01.2022).
• Strand, M. A., Bratberg, J., Eukel, H.vd. (2020). Peer Reviewed: Community Pharmacists’ Contributions to Disease Management During the Covid-19 Pandemic. Preventing Chronic Disease, 17. DOI: https://doi.org/10.5888/pcd17.200317.
• Şenol, D., Taştan, A. (2021). Covid-19 (Sars-Cov2) Sürecinin 65 Yaş ve Üzeri Kişiler Üzerindeki Etkilerini Anlamaya Yönelik Nitel Bir Çalışma, Habitus Toplumbilim Dergisi, 2(2), 1-32. https://dergipark.org.tr/tr/pub/habitus/issue/60914/848832.
• Toklu, H. Z. (2013). Eczacının Akılcı İlaç Kullanımındaki Rolü. Akıcı A (Ed). Eczacılara Yönelik Akılcı İlaç Kullanımı içinde. Ankara: T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı SGK Yayın No: 107. ISBN: 978-605-4844-02-9.
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı (2020). 81 İl Valiliğine Tam Kapanma Tedbirleri Genelgesi Gönderildi. (2021, 26 Nisan). https://www.icisleri.gov.tr/81-il-valiligine-tam-kapanma-tedbirleri-genelgesi-gonderildi. (Erişim: 25.01.2022).
• URL-1. Sivaslı vatandaş koronadan kelle paça ile korunuyorum demişti ama… https://www.buyuksivas.com/kelle-paca/. (Erişim: 25.01.2022).
• URL-2. Salgında 67 eczacı 23 eczane çalışanı hayatını kaybetti. (2021, 18 Kasım). https://www.diken.com.tr/salginda-67-eczaci-23-eczane-calisani-hayatini-kaybetti/. (Erişim: 25.01.2022).
• Yel, C., Kasapoğlu, A. (2021). Effects of The Covid-19 Pandemic: A Sociological Study on Pharmacies in Sivas, Reports on Global Health Research, 4: 137. DOI: 10.29011/2690-9480.100137.
• Yılmaz, Z. K., Şencan, N., Aydınlar, A., vd. (2020). Community Pharmacists’ Knowledge, Attitudes and Impressions About Covid-19 Pandemic and Factors Effecting This. DOI: 10.4274/tjps.galenos.2020.01212.
• WHO (2006). Basic Documents, Forty-fifth edition, Supplement, October 2006. https://www.who.int/governance/eb/who_constitution_en.pdf. (Erişim: 25.01.2022).
• WHO (2020). WHO Director-General's Opening Remarks at The Media Briefing on Covid-19-11 March 2020”. Available from: https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020. (Erişim: 25.01.2022).
• WHO Europe (2019). Coronavirus Disease (COVID-19) Pandemic. Available from https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/novel-coronavirus-2019-ncov. (Erişim: 25.01.2022).