EVALUATION OF THE VALIDITY OF INSURANCE CONTRACTS ASSOCIATED WITH CONSUMER CREDIT

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 345 - 383, 31.08.2025

Ayşe Nur Merve Yazıcı Çakmak

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1701308

Öz

According to Article 29 of the Law No. 6502 on the Protection of Consumers, the conclusion of insurance contracts linked to credit contracts is conditional upon the express request of the borrower. Additionally, with an amendment introduced in 2022, the law requires the creditor to offer the borrower both an insured and an uninsured credit option, thereby enabling the formation of a credit contract that includes ancillary insurance. In practice, creditors sometimes act in direct violation of these mandatory provisions, or alternatively incorporate the insurance contract into the credit contract through unfair terms. Furthermore, borrowers are often not provided with adequate pre-contractual information regarding the insurance contracts they are a party to. As a result, the validity of such insurance contracts may be jeopardized. This study evaluates the essential conditions for the validity of ancillary insurance contracts linked to credit contracts and examines the legal consequences arising from non-compliance with these requirements.

Anahtar Kelimeler

Credit Contract , Insurance Contract , Unfair Term , Right of Withdrawal , Right of Objection

TÜKETİCİ KREDİSİ İLE BAĞLANTILI SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Kredi sözleşmesi ile bağlantılı sigorta sözleşmelerinin yapılabilmesi 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 29. maddesine göre kredi alanın açık talebinin olmasına bağlıdır. Bu düzenlemeye ek olarak maddede 2022 yılında yapılan değişiklik ile kredi verenin, tüketiciye sigortalı ve sigortasız kredi teklifinde bulunarak bağlantılı sigorta içeren kredi sözleşmesi yaptırması imkânı sağlanmıştır. Uygulamada kredi verenlerin bazen bu emredici hükümlere açıkça aykırı davrandığı bazen ise kredi ile bağlantılı sigorta sözleşmelerini haksız şart ile oluşturduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra kredi alanlara tarafı oldukları sigorta sözleşmeleri hakkında gerekli bilgilendirmenin yapılmadığı durumlarla da karşılaşılmaktadır. Bu durumlar sonucunda bağlantılı sigorta sözleşmesinin geçerliliği tehlikeye girmektedir. Çalışmada kredi bağlantılı sigorta sözleşmesinin geçerliliği için dikkat edilmesi gereken hususlar ve bu kurallara uyulmaması halinde sigorta sözleşmesinin akıbeti değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kredi Sözleşmesi , Sigorta Sözleşmesi , Haksız Şart , Cayma Hakkı , İtiraz Hakkı

Kaynakça

• Açıkgöz O, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un Haksız Şartlarla İlgili Getirdiği Yenilikler’ (2015) 21 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 805
• Akçaal M and Uyumaz A, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun Bazı Hükümlerine (m.1-16) İlişkin Bir İnceleme’ (2013) 4 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 241
• Akipek Ş, Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi (1999)
• ——, ‘Madde 29 Şerhi’ in Hakan Tokbaş and Tüzüner (eds), Milli Şerh (National Commentary) 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi (Aristo Hukuk Yayınevi 2016)
• Akipek Ş and Aydoğdu M, ‘Madde 5 Şerhi’ in Hakan Tokbaş and Tüzüner (eds), Milli Şerh (National Commentary) 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi (Aristo Hukuk Yayınevi 2016)
• Aksoy S, ‘6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Taşıma Hukukuna Müdahalesi’ [2015] BATİDER 305 ——, ‘Yargıtay Kararları Işığında Sigorta Hukukunda Güncel Meseleler’ [2022] Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 297
• Aral Erdeklioğlu İ, ‘6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Sigortacılık Mevzuatı Uyarınca Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğü’ (2012) 18 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 383
• Arkan S, ‘Tüketici Kredisi ve Uygulaması’ (1989) XV BATİDER 19
• Aslan A, ‘Sigortacının Bilgilendirme ve Aydınlatma Yükümlülüğü’ [2022] Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 338 Atamer YM, Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi (Beta Yayıncılık 2001)
• ——, Kredi ve Diğer Finansman Sözleşmelerinde Tüketicinin Korunması (On İki Levha Yayıncılık 2016)
• Aydın S, Sigorta Ettirenin Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlali ve İhlal Halinde Sigortacının Hakları (Seçkin Yayınevi 2018)
• Aydın S, ‘Tüketici Hukukunda Bağlı Kredi Sözleşmeleri’ (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı 2024)
• Aydoğdu M, ‘Konut Finansmanı Sistemi ve Sözleşmelerinin Tüketici Hukukuna Etkileri’ (2007) 9 Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 553
• Aydoğdu M and Kahveci N, Tüketici Hukuku Dersleri (Adalet Yayınevi 2021)
• Baysal B, ‘Tüketici Kredisi (TKHK m. 22-31)’ in Murat İnceoğlu (ed), Yeni Tüketici Hukuku Konferansı (XII Levha Yayıncılık 2015)
• Bilgin Yüce M, ‘Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Yapılan Değişiklikler Çerçevesinde Tüketici Kredileri’ (2016) 12 Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 264
• Çabri S, Konut Finansmanı Sözleşmeleri (On İki Levha Yayıncılık 2010)
• ——, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi (2. Baskı, Adalet Yayınevi 2021)
• Ceylan E, ‘Tüketici 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Tüketici Kredisi ve Kredi Kartı Sözleşmelerindeki Kişisel Teminatlarla İlgili Değerlendirmeler’ [2021] Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 93 Civan SC, ‘Sigorta Sözleşmelerinde Sigorta Şirketinin Bilgilendirme Yükümlülüğü’ (2020) 94 İstanbul Barosu Dergisi 64
• Demirkol EM, ‘Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Sigorta Sözleşmelerine Etkisi’ (Yüksek Lisans, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı 2020)
• Dolar NF, Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğü (TTK m. 1423) (Seçkin Yayınevi 2023)
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (28. Baskı, Legem Yayınevi 2023)
• Eriş G, Türk Ticaret Kanun Hükümlerine Göre Sigorta Hukuku (2nd edn, Seçkin Yayınevi 2022)
• Gülerce AF, ‘Banka Kredilerinde Tüketicilerden Tahsil Edilen Ücret ve Masrafların Tüketici Hukuku ve Sözleşme Özgürlüğü Bakımından Değerlendirilmesi’ (2015) 6 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 87
• Gümüş MA, 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, vol I (Vedat Kitapçılık 2014)
• Günay B, Sigorta Hukuku (Seçkin Yayınevi 2023)
• Kaban İ, Karaca SS and Gül M, ‘Bireysel Müşteriler ve Bankalar Arasındaki İlişkilerde Yeni Dönem: Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği Üzerine Bir Değerlendirme’ (2016) 14 Journal of Management and Economics Research 227
• Kabukçuoğlu Özer D, Mukayeseli Hukukta ve Uygulamada Hayat Sigortası (2014)
• Kaşak FE, Sözleşme Özgürlüğünün Sınırı Olarak Kanunun Emredici Hükümlerine Aykırılık (2nd edn, On İki Levha Yayıncılık 2021)
• Keleş A, ‘Tüketici Sözleşmelerinde Teminat’ (Yüksek Lisans, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı 2015)
• Kender R, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku (14th edn, On İki Levha Yayıncılık 2014)
• Kitiz Eker EA, Tüketici Kredisi Sözleşmelerinin Kuruluşu ve Geçerlilik Şartları (Yetkin Yayıncılık 2020)
• Küçük D, ‘Tüketiciye Yönelik Haksız Uygulamaların Önlenmesi İçin Bireysel Kredilerle Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliği’yle Getirilen Düzenlemelerin Karşılaştırmalı Bir Değerlendirmesi’ (2023) 9 Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 243
• Oğuzman MK and Öz T, Borçlar Hukuku, Genel Hükümler, vol 2 (6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunuʹna Göre Güncellenip, Genişletilmiş 14. Baskı, Vedat Kitapçılık 2018)
• Özdamar M, Sigortacının Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğü (Yetkin Yayıncılık 2009)
• ——, ‘6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Bağlamında Sözleşme Öncesi Aydınlatma Yükümlülüğünü İhlâl Eden Sigortacıya Uygulanacak Yaptırım Sorunu’ (2013) LXXI İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Prof. Dr. Ersin Çamoğlu’na Armağan 347
• Özsunay E, Türkiye’de Tüketici Kredileri, Tüketici Kredileri ve Batı Ülkelerindeki Uygulamaları (Panel) (İstanbul Ticaret Odası Yayını 1992)
• Şeker Öğüz Z and Sevinç Kuyucu A, Yeni Türk Ticaret Kanununda Sigorta Hukuku (Filiz Kitabevi 2011) Süzel C, ‘Bireysel Kredilerle Bağlantılı Kurulan Sigorta Sözleşmeleri Mevzuatının Değerlendirilmesi’, Sigorta Hukukunun Bazı Güncel Sorunları (On İki Levha Yayıncılık 2017)
• Taşkın M, Krediye Bağlı Hayat Sigortası Sözleşmesi (On İki Levha Yayıncılık 2019)
• Topsoy F, ‘Başkasının Hayatı Üzerine Yapılan Sigorta Sözleşmelerinde Menfaat’ (2015) XXXI Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi
• Ünan S, Sigorta Tüketici Hukuku (1st edn, On İki Levha Yayıncılık 2016)
• ——, Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap Sigorta Hukuku, vol III (On İki Levha Yayıncılık 2017)
• Yazıcıoğlu E, ‘Sigortacının Bilgilendirme (Aydınlatma) Yükümlülüğü’, Sigorta Hukuku Sempozyumları (XII Levha Yayıncılık 2018)
• Yetiş Şamlı K, ‘Sigortacının Aydınlatma Yükümlülüğünü Düzenleyen TTK m. 1423 Hükmüne İlişkin Bazı Değerlendirmeler’ (2016) 22 Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cevdet Yavuz’a Armağan III 2977
• Yıldırım A, ‘Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağının Bazı Maddelerine İlişkin Değerlendirmeler’ (2013) 17 Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1015
• Zevkliler A and Özel Ç, Tüketicinin Korunması Hukuku (Seçkin Yayınevi 2016)