Mutad İşyeri Kavramı ve MÖHUK m. 27/f. 3'ün Uygulanması Sorunu

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 195 - 248, 28.02.2019

İpek Sarıöz Büyükalp

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.479885

Cited By: 2

Öz

Bireysel
iş sözleşmelerine uygulanacak hukukun tespiti, zayıf tarafın korunması amacı
başta olmak üzere kendine özgü bazı özellikleri nedeniyle, kanunlar ihtilafı
adaletinin sağlanması bakımından, genel olarak sözleşmelere uygulanacak hukukun
tespitinde önem arz eden noktalardan ayrılan bazı kavram ve sorunları
barındırmaktadır. Bu kavramların başında “mutad işyeri” kavramı gelmekte; mutad
işyerinin belirlenememesi halinde ise hangi hukukun uygulanması gerektiği ciddi
bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk
ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (MÖHUK) bireysel iş sözleşmelerine uygulanacak
hukuku belirleyen 27. maddesinde öngörülen kanunlar ihtilafı sistemi, mutad
işyerinin belirlenmesi üzerine kurulmuştur. MÖHUK m. 27/f. 3 uyarınca, “İşçinin
işini mutad olarak belirli bir ülkede değil, birden fazla ülkede ifa etmesi” halinde
ise, işverenin esas işyeri hukukunun uygulanması öngörülmüştür. Bu kapsamda,
hükmün uygulama alanını oluşturan iş ilişkilerinin doğru belirlenmesi hayati
önemi haizdir; işverenin esas işyeri hukukunun uygulanmasına ancak son çare
olarak başvurulabilecektir. Bu çalışma, mutad işyeri kavramının açıklanması ve
mümkün olduğu kadar geniş yorumlanması esasından hareketle, uygulanacak hukukun
hangi esaslar çerçevesinde belirlenmesi gerektiğine ilişkin bazı tespitleri
içermekte ve bir takım çözüm önerileri sunmaktadır.    

Anahtar Kelimeler

Bireysel İş, Uygulanacak Hukuk, Mutad İşyeri

Kaynakça

• AKYİĞİT, Ercan, Yurt Dışı Hizmet Sözleşmelerinde Milletlerarası Özel Hukuk Uygulaması İş Hukuku Sorunları, I. Oturum/2. Tebliğ, İNTES Konferansı (18.02.2017), İNTES Yayınları (2017/1), Ankara, s. 30-37.
• AYDIN, Kemal Gürhan, Yurt Dışı Hizmet Sözleşmelerinde Milletlerarası Özel Hukuk Uygulaması İş Hukuku Sorunları, I. Oturum/2. Tebliğ, İNTES Konferansı (18.02.2017), İNTES Yayınları (2017/1), Ankara, s. 23-29.
• BAYCIK, Gaye, “Çalıştırılmak Üzere Yurt Dışına Götürülen Türk İşçilerin Açtıkları Davalarda Uygulanacak Hukuk”, Yurt Dışı Hizmet Sözleşmelerinde Milletlerarası Özel Hukuk Uygulaması İş Hukuku Sorunları (Makaleler), İNTES Yayınları (2017/1), Ankara, s. 104-122.
• COURSIER, Philippe, Le Conflit de lois en matière de contrat de travail, Paris 1993.
• ÇELİK, Nuri / CANİKLİOĞLU, Nurşen / CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2017.
• ÇELİKEL, Aysel / ERDEM, Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2017.
• ÇELİKEL, Aysel, Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2004.
• ÇÖRTOĞLU KOCA, Sema, Zayıf Tarafın Korunduğu Sözleşmelerde Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisi, Ankara 2016.
• DOĞAN, Vahit, Milletlerarası Özel Hukuk, Ankara 2017.
• DOĞAN, Vahit, “5718 Sayılı Kanuna Göre İş Akdine Uygulanacak Hukukun Tespiti”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XI Sa. 1-2 Y. 2007, s. 147-163.
• DOĞAN, Vahit, İş Akdinden Doğan Kanunlar İhtilafı Alanında Bağlama Kuralının ve Sınırlarının Tespiti, Ankara 1996.
• EKŞİ, Nuray, “Yabancılık Unsuru Taşıyan İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk”, Prof. Dr. Kenan TUNÇOMAĞ’a Armağan, İstanbul 1997, s. 116-148.
• ELÇİN, Doğa, Milletlerarası Unsurlu Bireysel ve Toplu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Ankara 2012.
• ERDOĞAN, Ersin, Yurt Dışı Hizmet Sözleşmelerinde Milletlerarası Özel Hukuk Uygulaması İş Hukuku Sorunları (Makaleler), İNTES Yayınları (2017/1), Ankara, s.124-135.
• ERDOĞAN, Ersin / ERDOĞAN, Canan, “Türkiye’den Yurt Dışına Götürülen İşçiler Hakkındaki Yargıtay Kararının Değerlendirilmesi”, İSGHD, Cilt: 13 Sayı: 50 Yıl: 2016, s. 955-988.
• EYRENCİ, Öner / TAŞKENT, Savaş / ULUCAN, Devrim, Bireysel İş Hukuku, İstanbul 2017.
• GÖĞER, Erdoğan, Devletler Özel Hukuku (Kanunlar İhtilafı), Ankara 1977.
• GRUŠIĆ, Uglješa, The European Private International Law of Employment, 2015.
• GULOTTA, Carla, “The First Two Decisions of the European Court of Justice on the Law Applicable to Employment Contracts”, Cuadernos de Derecho Transnacional, Octobre 2013, Vol. 5 No. 2, s. 584-591.
• GÜNGÖR, Gülin, Temel Milletlerarası Özel Hukuk Metinlerinin Sözleşmeden Doğan Borç İlişkisine Uygulanacak Hukuk Konusunda Yakınlık Yaklaşımı, Ankara 2007.
• GÜVEN, Ercan / AYDIN, Ufuk, Bireysel İş Hukuku, Eskişehir 2017.
• MANKOWSKI, Peter, “Employment Contracts Under Article 8 of Rome I Regulation”, Rome I Regulation: The Law Applicable to Contractual Obligations in Europe (Ed. Franco FERRARI/Stefan LEIBLE), Verona 2009.
• MOLLAMAHMUTOĞLU, Hamdi / ASTARLI, Muhittin / BAYSAL, Ulaş, İş Hukuku Ders Kitabı, C.1 Bireysel İş Hukuku, Ankara 2017.
• MORENO, Guillermo Palao, European Commentaries on Private International Law (ed. Ulrich MAGNUS/Peter MANKOWSKI), 2016.
• MORSE, C.G.J., “Consumer Contracts, Employment Contracts and the Rome Convention”, Int'l & Comp. L.Q., Vol. 41 No.1 (1992), s. 1-21.
• NOMER, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, İstanbul 1996.
• NOMER, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, İstanbul 2017.
• SENYEN KAPLAN, E. Tuncay, “Yabancılık Unsuru Taşıyan İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk”, Yurt Dışı Hizmet Sözleşmelerinde Milletlerarası Özel Hukuk Uygulaması İş Hukuku Sorunları (Makaleler), İNTES Yayınları (2017/1), Ankara, s. 68-87.
• STAUDINGER, Ansgar, Rome I Regulation, Pocket Commentary (Ed. Franco FERRARI), Berlin 2015.
• SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, İstanbul 2017.
• ŞANLI, Cemal / ESEN, Emre / ATAMAN-FİGANMEŞE, İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, İstanbul 2018.
• TARMAN, Zeynep Derya, “Yabancılık Unsuru Taşıyan İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk”, AÜHFD, 59(2) 2010, s. 521-550.
• TEKİNALP, Gülören / UYANIK, Ayfer, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, İstanbul 2016.
• TEKİNALP, Gülören, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, İstanbul 1986.
• TEMMING, Felipe, “The Case of Sandra Nogueira and Others v Crewlink Ireland ltd and Miguel José Moreno Osacar v Ryanair Designated Activity Company. Comment to Court of Justice of the European Union (Second Chamber), Judgement of 14 September 2017, Case C-168/16”, European Labour Law Journal, Vol. 9 Issue 2 (June 2018), s. 206-215.
• TUNCAY, Aziz Can, “Devletler Hususi Hukukunda Hizmet İlişkisine Uygulanacak Kanun”, Onar Armağanı, İstanbul 1977, s. 883-913.
• UYANIK ÇAVUŞOĞLU, Ayfer, “Bireysel İş İhtilafında Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi”, İş Dünyası ve Hukuk, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İstanbul 2011, s. 959-990.
• Van HOEK, Aukje A.H., “Private International Law: An Appropriate Means to Regulate Transnational Employment in the European Union”, ELR, November 2014 No. 3, s. 157-169.
• WILLIAMS, Patrick Ross, “The EEC Convention on the Law Applicable to Contractual Obligations”, Int'l & Comp. L.Q., 35 /1 (1986), s. 1-31.
• YENİSEY DOĞAN, Kübra, İş Hukukunda İşyeri ve İşletme, İstanbul 2007.
• ZANOBETTI, Alessandra, “Employment Contracts and The Rome Convention: The Koelzsch Ruling of The European Court of Justice”, Cuadernos de Derecho Transnacional, Octobre 2011, Vol. 3 No. 2, s. 338-358.
• Elektronik Kaynaklar• Report on the Convention on the law applicable to contractual obligations by Mario Giuliano, Professor, University of Milan, and Paul Lagarde, Professor, University of Paris I (OJ. C 282, 31/10/1980 P. 0001 – 0050); https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31980Y1031(01):EN:HTML (erişim tarihi: 16.06.2018).