Considerations Regarding the Concept of “Exclusivity” and the Meaning of“Relevant Business Establishment” within the Framework of Art. 37/2 ofTurkish Act on Private International and Procedural Law

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 333 - 364, 01.06.2017

Onur Can Saatcıoğlu

Öz

In the field of private international law, choice of law problems related to claims arising out of unfair competition acts are mostly dealt with one of two different approaches. Applicable law can be ascertained by either deeming the whole issue as a separate tort of unfair competition, or by simply qualifying it as a general tort, having no particular characteristics. Traces of both approaches can easily be seen in normative grounds. However, one can safely assume that, modern day continental private international law systems have a tendency of leaning towards the first approach. Turkish private international law is one such example. The main act containing the relevant conflicts rules has not only stipulated a special article (Art.37) about unfair competition claims, but it also diversified the provisions within that single article. Accordingly, Turkish law accepts a distinction between the acts affecting the market in general (Par.1), and the ones solely affecting the interests of a single competitor (Par.2). This work aims to take a closer look into the exact functioning of the relevant provision brought by the second paragraph. The discussions will primarily be held related to the following questions: 1-What is the true meaning of “exclusivity” in cases, where only the targeted competitor presumed to have exclusively affected by the act, but not the market itself? 2-Is it possible to conceive a criterion that can be used while interpreting and eventually deciding on which business establishment was actually affected by the harmful act?

Anahtar Kelimeler

Unfair Competition, IPRG, Rome II Regulation, Conflict of Laws, Trade Secrets

5718 Sayılı MÖHUK m.37/2 Hükmünde Yer Verilen Münhasıran Kavramı ile Söz Konusu İşletmenin İşyeri İfadesi Hakkında Değerlendirmeler

Öz

Türk hukukunda, yabancılık unsuru taşıyan haksız rekabet uyuşmazlıkları bakımından uygulanacak hukukun tespiti meselesi, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un (MÖHUK) 37’nci maddesinde iki fıkra hâlinde sevk edilmiş bulunan özel hükümler üzerinden ele alınmaktadır. Birinci fıkra hükmü, doktrin ve uygulamada “piyasa yeri prensibi” (Marktortprinzip) şeklinde bilinen yaklaşım esas alınarak oluşturulmuştur. Bu hüküm aracılığı ile piyasası doğrudan etkilenen ülkenin hukukunun uyuşmazlığa tatbiki gündeme gelmektedir. İkinci fıkra hükmü ise, zarar görenin münhasıran işletmesel menfaatlerinin ihlâl edildiği haksız rekabet hâlleri açısından, zarar gören işletmenin işyerinin bulunduğu ülkeyi bağlama noktası olarak kabul etmektedir. İkinci fıkra hükmü ile getirilmiş bulunan “münhasıran işletmesel menfaatlerin ihlâli” sınırlaması, aynı zamanda birinci ve ikinci fıkra hükümlerinin kendi aralarındaki uygulanma sınırının çizilmesi açısından da dikkate alınabilecek oldukça önemli bir kriter niteliğindedir. İkinci fıkra hükmünün madde uygulaması bakımından sahip olduğu bu önem, hükmün, barındırdığı unsurları ile birlikte daha detaylı biçimde incelenmesi ve özellikle “münhasıran” kavramı ile “söz konusu işletmenin işyeri” ifadesine ilişkin değerlendirmeler yapmak gereksinimini doğurmaktadır. Çalışmada öncelikle, haksız rekabetten doğan kanunlar ihtilâfı hususunda farklı devlet hukuklarınca benimsenen normatif yaklaşımlar hakkında kısaca bilgi verilmiş; bu kapsamda, İsviçre, Avrupa Birliği ve Türk hukukları tarafından kabul edilen sistemlere değinilmiştir. Ardından, “münhasıran” kavramının içeriği üzerinde durulmuş, bu hususta doktrinde yapılan birtakım tartışmalara yer verilmiştir. Daha sonra ise, “söz konusu işletmenin işyerinin bulunduğu ülke” ifadesinden hareketle, “işyeri” kavramının ne şekilde anlaşılması gerektiği meselesi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Haksız Rekabet, Kanunlar İhtilâfı, Roma II Tüzüğü, Ticari Sırlar, MÖHUK m.37.

Kaynakça

• ALTIPARMAK, A., Haksız Rekabetten Doğan Kanunlar İhtilafı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000
• AYBAY, R. / DARDAĞAN, E., Uluslararası Düzeyde Yasaların Çatışması (Kanunlar İhtilafı), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2008
• BAUERMANN, T., Der Anknüpfungsgegenstand in europäischen Internationalen Lauterkeitsrecht, Mohr Siebeck, Tübingen, 2015
• BEATER, A., Unlauterer Wettbewerb, Mohr Siebeck, Tübingen, 2011
• BRIEM, S., Internationales und Europaisches Wettbewerbsrecht und Kennzeichenrecht, Orac, Wien, 1995
• CALLIESS, Gralf-Peter, Rome Regulations Commentary, Kluwer Law International BV, Alphen aan den Rijn, 2015
• CAN, H. / TOKER, A. G., Milletlerarası Özel Hukuk, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015
• COLLINS, L. / BRIGGS, A. / DICKINSON, A. / HARRIS, J. / MCCLEAN, J. D. / MCELEAVY, P. / MCLACHLAN, C. / MORSE, C. G. J., Dicey, Morris and Collins on The Conflict of Laws, Thomson Reuters (Professional) UK Limited, London, 2012
• ÇELİKEL, A. / ERDEM, B. B., Milletlerarası Özel Hukuk, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2016
• DASSER, F., “Art.136”, Basler Kommentar Internationales Privatrecht (BSK IPRG), (der. Honsell, H., Vogt, N. P., Schnyder, A. K., Berti, S. V.), Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2013
• DICKINSON, A., The Rome II Regulation The Law Applicable to Non-Contractual Obligations, Oxford University Press, New York, 2008
• DOĞAN, V., Milletlerarası Özel Hukuk, Savaş Yayınevi, Ankara, 2015
• DREXL, J., “IntLautR”, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Band11 Internationales Privatrecht II Internationales Wirtschaftsrecht Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 25-248), (der. Säcker, F. J., Rixecker, R., Oetker, H.), Verlag C. H. Beck, München, 2015
• DUTOIT, B., Droit international prive suisse Commentaire de la loi fédérale du 18 décembre 1987, Helbing Lichtenhahn, Bale, 2016
• EBERHART, S. / VON PLANTA, A., “Art. 21”, Basler Kommentar Internationales Privatrecht (BSK IPRG), (der. Honsell, H., Vogt, N. P., Schnyder, A. K., Berti, S. V.), Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2013
• FABIG, P., Internationales Wettbewerbsprivatrecht nach Art. 6 Rom II-VO, Pro Universitate Verlag im Berliner Wissenschafts-Verlag GmbH, Berlin, 2016
• FISCHER, S., Der Schutz von Know-how im deutschen materiellen und Internationalen Privatrecht,, Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2012
• FRÖHLICH, C. W., The Private International Law of Non-Contractual Obligations According to the Rome-II Regulation A Comparative Study of the Choice of Law Rules in Tort Under European, English and German Law, Verlag Dr. Kovac, Hamburg, 2008
• GLÖCKNER, J., “Einleitung B.-E.”, Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb (UWG) Kommentar, (der. Harte-Bavendamm, H., Henning-Bodewig, F.), Verlag C. H. Beck, München, 2016
• GÖTTING, Horst-Peter, “Einleitung, SS 1,2, S4”, UWG Handkommentar, (der. Götting, Horst-Peter, Nordemann, A.), Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2013
• GROLIMUND, P. / BACHOFNER, E., “Internationales Wettbewerbsrecht (Lauterkeitsrecht)”, Handbuch Internationales Wirtschaftsrecht, (der. Kronke, H., Melis, W., Kuhn, H.), Verlag Dr. Otto Schmidt, Köln, 2017
• GROLIMUND, P. / SCHNYDER, A. K. / MOSIMANN, N., Private International Law in Switzerland, Dike Zürich/St. Gallen, Zürich, 2013
• HAUSMANN, R. / OBERGFELL, E. I., “Internationales Wettbewerbsprivatrecht”, Lauterkeitsrecht Kommentar zum Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb (UWG), (der. Fezer, Karl-Heinz), Verlag C. H. Beck, München, 2010
• HAY, P. / RÖSLER, H., Internationales Privat- und Zivilverfahrensrecht, Verlag C. H. Beck, München, 2016
• HELLNER, M., “Unfair Competition and Acts Restricting Free Competition A Commentary on Article 6 of The Rome II Regulation”, Yearbook of Private International Law, 2007, Vol.9
• HOCHLOCH, G., “Art.6 Rom II-VO”, Erman Bürgerliches Gesetzbuch, (der. Westermann, H. P., Grunewald, B., Maier-Reimer, G.), Verlag Dr. Otto Schmidt, Köln, 2014
• HONORATI, C., “The Law Applicable to Unfair Competition”, The Unification of Choice of Law Rules on Torts and Other Non-Contractual Obligations in Europe The “Rome II” Proposal, (der. Malatesta, A.), Casa Editrice Dott. Antonio Milani, Padova, 2006
• ILLMER, M., “Torts / Delicts”, Rome II Regulation Pocket Commentary, (der. Huber, P.), Sellier European Law Publishers, Münich, 2011
• IMHOFF-SCHEIER, Anne-Catherine / PATOCCHI, P. M., Torts and Unjust Enrichment in the New Swiss Conflict of Laws, Schulthess Polygraphischer Verlag, Zürich, 1990
• JUNG, P. / SPITZ, P., (2016), Bundesgesetz gegen den unlauteren Wettbewerb (UWG), Stämpfli Verlag AG, Bern, 2016
• KAYIŞ, B., Haksız Rekabetten Doğan Kanunlar İhtilafı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012
• KOSTKIEWICZ, J. K., Grundriss des schweizerischen Internationales Privatrechts, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2012
• LINDACHER, W. F., “Die internationale Dimension lauterkeitsrechtlicher Unterlassungsansprüche: Marktterritorialität versus Universalität”, GRUR Int. Internationaler Teil, 2008, Heft 6
• MANKOWSKI, P., “Internationales Wettbewerbs- und Wettbewerbsverfahrensrecht”, Münchener Kommentar zum Lauterkeitsrecht Band 1, (der. Heermann, P. W., Schlingloff, J.), Verlag C. H. Beck, Altusried-Krugzell, 2014
• NETTLAU, H., Die kollisionsrechtliche Behandlung von Ansprüchen aus unlauterem Wettbewerbsverhalten gemäß Art. 6 Abs. 1 und 2 Rom II-VO, Peter Lang GmbH, Frankfurt am Main, 2013
• NEUMAYR, M., “Art 1-32 ROM II-VO”, Kurzkommentar zum ABGB, (der. Koziol, H., Bydlinski, P., Bollenberger, R.), SpringerWienNewYork, Nördlingen, 2010
• NOMER, E., Devletler Hususi Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2013
• PEDRAZZINI, M. M. / PEDRAZZINI, F. A., Unlauterer Wettbewerb UWG, Stämpfli Verlag AG, Bern, 2002
• PLENDER, R. / WILDERSPIN M., The European Private International Law of Obligations, Thomson Reuters (Professional) Uk Ltd., London, 2015
• SACK, R., “Artikel 6 Absatz 2 Rom II-VO und „bilaterales” unlauteres Wettbewerbsverhalten”, GRUR Int. Internationaler Teil, 2012, Heft 7
• SARIÖZ, A. İ., Haksız Rekabetten Doğan Uyuşmazlıklarda Uygulanacak Hukuk ve Yetkili Mahkeme, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2012
• SCHAUB, R., Bürgerliches Gesetzbuch Kommentar, (der. Prütting, H., Wegen, G., Weinreich, G.), Luchterhand Verlag, Köln, 2016
• SCHRAMM, D. / BUHR, A., “Art.1-32, 129-142”, Handkommentar zum Schweizer Privatrecht: Internationales Privatrecht, (der. Furrer, A., Girsberger, D., Müller-Chen, M.), Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2012
• SCHWANDER, I., Einführung in das internationale Privatrecht Zweiter Band: Besonderer Teil, Dike Verlag AG, St.Gallen/Lachen SZ, 1997
• SIEHR, K., Das Internationale Privatrecht der Schweiz, Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2002
• ŞANLI, C. / ESEN, E. / ATAMAN-FİGANMEŞE, İ., Milletlerarası Özel Hukuk, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014
• TARMAN, Z. D., Haksız Rekabetten ve Aldatıcı Reklamlardan Doğan Uyuşmazlıklarda Uygulanacak Hukuk, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2011
• TEKİNALP, G. / NOMER, E. / ODMAN BOZTOSUN, A., Private International Law in Turkey, Kluwer Law International BV, Alphen aan den Rijn, 2012
• TEKINALP, G. / UYANIK, A., Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016
• THORN, K., “EGBGB Art. 3–48 mit Rom I-, Rom II- und Rom III-Verordnung sowie Haager Unterhaltsprotokoll und Erbrechtsverordnung (teilweise), Art. 220, 229 § 28”, Bürgerliches Gesetzbuch, (der. Palandt, O.), Verlag C. H. Beck, München, 2017
• TİRYAKİOĞLU, B., “Genel Olarak Haksız Fiiller, Haksız Rekabete ve Rekabetin Engellenmesine Uygulanacak Hukuk”, Avrupa’da Devletler Özel Hukuku ve Yeni Türk Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un Akitler ve Ticaret Hukukuna İlişkin Hükümleri, Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Nüsret-Semahat Arsel Uluslararası Ticaret Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi Konferans Yayınları Dizisi-2, İstanbul, 2010
• TROLLER, K., Das Internationale Privatrecht des unlauteren Wettbewerbs in vergleichender Darstellung der Rechte Deutschlands, Englands, Frankreichs, Italien, der Schweiz und der U.S.A, Universitätsverlag, Freiburg, 1962
• UNBERATH, H. / CZIUPKA, J., “Art. 6 Rom II VO”, Europäisches Zivilprozess- und Kollisionsrecht EuZPR / EuIPR Kommentar, (der. Rauscher, T.), Selber European Law Publishers, München, 2011
• WADLOW, C., “The New Private International Law of Unfair Competition and the Rome II Regulation”, Journal of Intellectual Property Law&Practice, 2009, Vol.4, No:11
• WELLER, M., “Art. 6 Rom II-VO”, BGB Rom-Verordnungen zum Internationalen Privatrecht, (der. Hüstege, R., Mandel, H.P.), Nomos Verlagsgesellschaft, Baden-Baden, 2014
• WIRNER, H., “Wettbewerbsrecht und internationales Privatrecht”, Revue internationale de droit comparé, 1960, Volume 13, No. 4.
• WURMNEST, W., “Art.1 bis 7, 14 Rom II-VO”, JurisPraxis Kommentar BGB Band 6 Internationales Privatrecht und UN-Kaufrecht, (der. Würdinger, M., Herberger, M., Martinek, M., Rüßmann, H., Weth, S.), juris GmbH, Saarbrücken, 2015
• VISCHER, F., “Art.136”, Zürcher Kommentar zum IPRG, (der. Girsberger, D., Heini, A., Keller, M., Kostkiewicz, J. K., Siehr, K., Vischer, F., Volken, P.), Schulthess Juristische Medien AG, Zürich, 2004
• VON STAUDINGER, J. / FEZER, K.H. / KOOS, S., J. Von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen / Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche-IPR Internationales Wirtschaftsrecht (IPR des KartellR, Lauterkeit, MArkenR, PatentR und UrheberR), Sellier-de Gruyter, Berlin, 2015
• YÜKSEL, B., “Choice of Law in Civil and Commercial Matters under Turkish Private Interntional Law in Comparison with Their Equivalents under the Rome I and Rome II Regulations”, Turkish and EU Private International Law A Comparison, (der. Beaumont, P., Yüksel, B.), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014 Proposal for a
• REGULATION OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL
• ON THE LAW APPLICABLE TO NON-CONTRACTUAL OBLIGATIONS
• (http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2003:0427:FIN:EN:PDF) (Erişim: 05.04.2017)
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.58df5d5109b092.1594 6397 (Erişim: 05.04.2017)
• Bundesgesetz über das Internationale Privatrecht (IPRG) vom 18. Dezember 1987 (Stand am 1. Januar 2017).
• Bkz. https://www.admin.ch/opc/de/classified-compilation/19870312/index.html (Erişim: 05.04.2017)