Kadına Yönelik Şiddet - Aile İçi Şiddet ve Konuya İlişkin Uluslararası Metinler Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 533 - 564, 01.06.2017

Gizem Özkan

Öz

Kadına yönelik şiddet ve özellikle kadına yönelik aile içi şiddet, hukuk sistemleri tarafından çoğun-lukla göz ardı edilen bir insan hakkı ihlalidir. Bununla birlikte son dönemde ulusal ve uluslararası düzlemde kadına karşı şiddet konusunda önemli adımlar atılmış; devletler konuya ilişkin etkin politika-lar geliştirmiş ve önemli yasal düzenlemeler yapmıştır. Bu gelişmelere rağmen, ulusal düzeydeki yasal düzenlemelerin yetersizliği, bu düzenlemelerin uygulanmasında ortaya çıkan sorunlar, kadına yönelik şiddetin ve en sık karşılaşılan şekliyle kadına yönelik aile içi şiddetin önlenmesi ve şiddet mağdurları-nın korunması gibi hususlarda uluslararası metinlerle belirlenen standartlara uygun ve daha etkin hu-kuksal yolların benimsenmesi gerektiğini göstermekte ve bu gereklilik konusunda kamuoyunda yaygın bir inanç oluşmaktadır. Bu çalışma, kadına yönelik şiddet ve aile içi kadına yönelik şiddet kavramlarını ve bu tür şiddetin dış dünyaya yansıdığı biçimleri kısaca incelendikten sonra konuya ilişkin uluslararası metinleri ve konuyla ilgili değerlendirmelerimizi detaylı olarak ele almayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kadına yönelik şiddet, aile içi şiddet, uluslararası metinler, Kadına Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın

An Essay on Violence Against Women - Domestic Violence and International Legal Documents Concerning This Issue

Öz

An Essay on Violence Against Women - Domestic Violence and International Legal Documents Concerning This IssueV iolence against women and especially domestic violence against women is the most ignored human rights violation by legal systems. In the recent period, however, some significant changes have been made to tackle with the violence against women on national and international levels and states have adopted efficient policies and enacted important legislations on this issue. In spite of this progress, the inadequency of domestic legislations and the problems of implementation of existing regulations indicate that more efficient legal ways which must be in compliance with international standards in international legal documents should be adopted in order to prevent violence against women and to protect the victims and a widespread belief in this necessity has arisen lately. The first part of this study aims to briefly explore the concepts of violence against women, domestic violence against women, and the types of violence. In the second part, international legal documents on violence against women will be analysed in detail and our estimation on this issue will be presented

Anahtar Kelimeler

Violence against women, domestic violence, international legal documents, United Nations, CEDAW, Council of Europe

Kaynakça

• AKINTÜRK, Turgut / ATEŞ, Derya; Türk Medeni Hukuku – Aile Hukuku, II. Cilt, 18. Bası, Ankara, 2016.
• AKKAYA ŞAHİN, Gülay; Aile İçi Şiddet Kavramı ve Aile İçi Şiddetin Uluslararası ve Ulusal Hukuki Belgelerdeki Düzenlemesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• AKTAŞ, Aliye M.; Aile İçi Şiddet, Kadının ve Çocuğun Korunması, Ankara, 2006.
• ARIN, M. Canan; “Kadına Yönelik Şiddet”, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, İstanbul, 1998, s. 201-210.
• ARIN, M. Canan; “Kadına Yönelik Şiddetin Türleri”, Ankara Barosu Hukuk Kurultayı, C. 3, Ankara, 03- 07 Ocak 2006, s. 166-176.
• ARSLAN ÖNCÜ, Gülay; “Kadına Karşı Şiddetle Mücadelede Bir Enstrüman Olarak Kadınlara Karşı Her Biçimiyle Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi”, 2. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali, Kadına Yönelik Şiddet ve Ayrımcılık, İstanbul, 2012, s. 35-51.
• ARSLAN ÖNCÜ, Gülay; “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Kadına Karşı Aile İçi Şiddet Olgusu ve Bununla Mücadele Yaklaşımları”, Ceza Hukukunda Kadının Şiddete Karşı Korunması, İstanbul, 2013, s. 39-63.
• ASAN, Hatice Tezer; “Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik ve Öğretmenlerin Cinsiyetçilik Algılarının Saptanması”, FE Dergi: Feminist Eleştiri, C. 2, S. 2, 2010, s. 65-74.
• AYAN, Serkan; Evlilik Birliğinin Korunması, 1. Bası, Ankara, 2004.
• BİNGÖLÇE, Filiz; Dil Dayanakları – Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Ortak Dili, Ankara, 2006.
• BÖLÜKBAŞI, Özge; 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Kapsamında Kadının ve Aile Bireylerinin Korunması, Ankara, 2015.
• CANSUNAR, Nuray; “Aile içi Şiddet”, Adli Tıp Dergisi, 2 (1), Ankara, 2001, s. 53-55.
• CANTÜRK, Gürol / TUNALI, Gülsün / AKDUMAN, Barış / GÜLTEKİN AKDUMAN, Gülümser; “Aile İçi Şiddet ve Hukuki Düzenlemeler”, Adli Psikiyatri Dergisi, 1 (4), Ankara, 2004, s. 17-30.
• DE BEAUVOIR, Simone; Le Deuxième Sexe II – L’Expérience Vécue, Chapitre X – Situation et Charactère de la Femme, Collection Folio Essais 38, 1986.
• DEMİR, Esra; “İnsan Haklarının Evrenselliği Görüşü Karşısında Kültürel Rölativizm”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 14, S. 3, 2008, s. 209-242.
• DEMİRKIR ÜNLÜ, Müge; Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddet - İstanbul Sözleşmesi’nin Ulusal Hukuk Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul, 2013.
• DOMANİÇ, Hayri; Yaratılıştan Bu Yana Kadın Haklarının Gelişimi, İstanbul, 2007.
• DURAL, Mustafa / ÖĞÜZ, Tufan / GÜMÜŞ, Alper; Türk Özel Hukuku – Aile Hukuku, Cilt III, 9. Bası, İstanbul, 2014.
• GITTINS, Diana; Aile Sorgulanıyor, (Çev. Tuna Erdem), 2. Bası, İstanbul, 2011.
• GÖKÇE, Birsen; “Aile ve Aile Tipleri Üzerine Bir İnceleme”, Aile Yazıları I, Temel Kavramlar, Yapı ve Tarihi Süreç, Bilim Serisi 5/1, Ankara, 1991, s. 205-233.
• KARINCA, Eray; Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle İlgili Ulusal ve Uluslararası Yasal Düzenlemeler, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara, 2008. (I)
• KARINCA, Eray; Kadına Yönelik Aile İçi Şiddete İlişkin Hukuksal Durum ve Uygulama Örnekleri, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara, 2008. (II)
• KARINCA, Eray; Sorularla Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, Ankara, 2010.
• KORKUT OWEN, Fidan / OWEN, Dean W.; Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, Ankara, 2008, http:// ka dinins tatusu . ail e. g ov.tr/data/5 4 2a 8 e 0 b 3 69 d c 3 1 55 0 b 3 a c 3 0/Ka d% C 4%B 1 na% 20 Y%C3%B6nelik%20Aile%20%C4%B0%C3%A7i%20%C5%9Eiddet.pdf.
• KUYUCU, Nisan; AİHM İçtihadında Ayrımcılık Yasağı Çerçevesinde Kadına Yönelik Şiddet, Ankara, 2014.
• MEMİŞ, Emel; “Ekonomik Şiddet Kapsamında Karşılıksız Emek”, Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Hakları: Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddet, Ankara, 2014, s. 167-178.
• MOROĞLU, Nazan; “Kadına Yönelik Şiddet ve Ailenin Korunmasına Dair Kanun”, www.tukd.org.tr/ dosya/KadinaYonelikSiddet.doc.
• MOROĞLU, Nazan; “Kadının İnsan Haklarına Yönelik Uluslararası Sözleşmeler”, Kadın Hakları Adli Yardım Eğitim Seminerleri, İstanbul, 2013, s. 27-39.
• MOROĞLU, Nazan; “Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi – 6284 Sayılı Yasa ve İstanbul Sözleşmesi”, http://portal.ubap.org.tr/App_Themes/Dergi/2012-99-1169.pdf, s. 357-380. (İstanbul Sözleşmesi)
• MUEHLENHARD, Charlene L. / KIMES, Leigh Ann; “The Social Construction of Violence: The Case of Sexual and Domestic Violence”, Personality and Social Psychology Review, Vol. 3, No. 3, 1999, s. 234-245, http://psr.sagepub.com/content/3/3/234.full.pdf+html.
• OZANKAYA, Özer; Toplum Bilimine Giriş, Ankara, 1979.
• ÖZDAMAR, Demet; CEDAW Sözleşmesi, Ankara, 2009.
• ÖZDAMAR, Demet; Türk Kadın Hukuku Mevzuatı, 2. Bası, Ankara, 2012.
• ÖZTÜRK, Özlem; Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011.
• RITTERSBERGER-TILIÇ, Helga; “Aile İçi Şiddet: Bir Sosyolojik Yaklaşım”, 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek Konferansı, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1998, s. 119-130.
• SANCAR, Serpil; Türkiye’de Kadınların Hak Mücadelesini Belirleyen Bağlamlar, Sivil Toplum Geliştirme Merkezi, Ankara, 2006, http://panel.stgm.org.tr/vera/app/var/files/t/u/turkiyede-kadinlarin-hak- mucadelesi-serpil-sancar.pdf.
• SARI, Kibar Seyhun; Ailenin Korunmasına Dair Kanun ve Aile Mahkemeleri Bağlamında Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• SCHWARZ, Andreas B.; Aile Hukuku I, (Çev. Davran, Bülent), 2. Bası, İstanbul, 1946.
• STRAUS, Murray A.; “A Controversy Over Domestic Violence by Women: A Methodological, Theoretical, and Sociology of Science Analysis”, Violence in Intimate Relationships, The Claremont Symposium on Applied Social Psychology, California, 1999, s. 17-44, https://www.researchgate.net/ publication/237248678_The_controversy_over_domestic_violence_by_women_A_methological_ theoretical_and_sociology_of_science_analysis.
• UÇAR, Mehmet Ali; Aile İçi Şiddet ve Aile Koruma Yasası, Ankara, 2003.
• UYGUR, Gülriz; Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle Mücadele, Ankara, 2007.
• UYGUR, Gülriz / ÇAĞLAR GÜRGEY, İrem; “Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Hakları İhlali ve Bunun Bir Örneği Olarak Kadına Yönelik Şiddet”, Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Hakları: Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddet, Ankara, 2014, s. 9-60.
• ÜNLÜ, Sezen / BAYRAM, Nazlı / ULUYAĞCI, Canan / UZOĞLU BAYÇU, Sevil; “Kadına Yönelik Şiddet: TV Dizilerinde Kadına Yönelik Şiddet Üzerinden Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, C. 5, S. 4, 2009, s. 95-104.
• WOLLSTONECRAFT, Mary; Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi, (Çev. Hakyemez, Deniz), 4. Bası, İstanbul, 2017.
• YALÇIN SANCAR, Türkan; Türk Ceza Hukukunda Kadın, Ankara, 2013.
• CEDAW Nedir?, http://www.gleichbehandlungsanwaltschaft.at/DocView.axd?CobId=37152.
• Pekin+5: Birleşmiş Milletler’de Kadının İnsan Hakları ve Türkiye’nin Taahhütleri, 2001, http://www. kadinininsanhaklari.org/static/yayin/kitapcik/pekin-5.pdf.
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Aile İçi Şiddetle Mücadele El Kitabı, http://www. kucukcekmece.bel.tr/Content/dosya/1949/aileicisiddetlemucadelekitabi-62616-4141.
• T.C: Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, http:// kadininstatusu.aile.gov.tr/data/542a8e86369dc31550b3ac33/ana_rapor_mizan_1.pdf.
• World Health Organization, Global Campaign for Violence Prevention, Violence Prevention Alliance, http://www.who.int/violenceprevention/approach/definition/en/.
• http://www.barobirlik.org.tr/dosyalar/duyurular/tubakkom/avrupakonseyiistanbulsozlesmesi.pdf
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/20120308M1-1.pdf
• http://www.un.org/documents/ga/res/48/a48r104.htm
• http://www.un.org/en/development/devagenda/humanrights.shtml
• http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/recommendations/recomm.htm#recom19
• http://www.un.org/womenwatch/daw/cedaw/recommendations/recomm.htm#recom21
• https://www.unicef.org/turkey/gr/_ge21jb.html
• https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=280915