Öz
İfade özgürlüğü bugün demokratik toplumlar arasında
asli bir değer olarak kabul edilmektedir. Anayasamızda ve de imzacı
devletlerden olduğumuz AİHS’te koruma altına alınmış olan ifade özgürlüğünün
korunması, sınırlandırılması konusunda AİHM’ce geniş bir içtihatlar ağı
oluşturulmuştur. Kamu gücünden
kaynaklanan ifade özgürlüğü ihlalleri adli uyuşmazlıklar kadar olmasa da idari
uyuşmazlıklarda da karşımıza çıkabilmektedir. İfade özgürlüğü ile ilgili idari
yargıda karşımıza çıkan uyuşmazlıklar, idarenin tüzük yönetmelik gibi
düzenleyici işlemlerle, bir disiplin cezasının verilmesi ya da idari yaptırım
uygulanması gibi bireysel nitelikli olarak tesis ettiği idari işlemlerden
kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada AİHS 10/2. maddesi kapsamında ifade
özgürlüğünün idare tarafından sınırlandırılması niteliğinde olan idari
işlemlerden doğan uyuşmazlıkların çözümünde, son dönem kararlarında Danıştay’ca
uygulanan kriterlerin AİHM içtihatlarıyla ve ilkeleriyle uyumunun
değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İnceleme AİHM’in ifade özgürlüğü ile ilgili
çeşitli kriterleri başlık olarak seçilerek bunun altında o konunun örneği
olacak Danıştay kararları üzerinden gerçekleştirilmiştir. İncelemelerimiz
neticesinde denebilir ki; Danıştay ülkemizdeki meri yasal mevzuatla uyuşmaz
nitelikte olan AİHM içtihatları dışında, AİHM içtihatları ile bağdaşır bir
tutum göstermektedir. Danıştay ifade özgürlüğü ile ilgili güncel kararlarında
sıklıkla Sözleşme’nin 10. maddesine yer vermekte, anılan maddenin 2.fıkrasında
yer alan müdahale ölçütlerini kullanmakta, AİHM içtihatlarına her zaman kararda
yer vermese de gerekçedeki tutumu genel olarak AİHM içtihatları ile uyumlu
olmakta ve yeri geldiğinde AİHM kararlarına gerekçesinde doğrudan yer
vermektedir.
Kaynakça
- ALİEFENDİOĞLU,Y. Düşünsel Özgürlük, İnsan Hakları Yıllığı, Dr. Muzaffer Sencer’e Armağan, TODAİE İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi, 1995-1996, Cilt 17-18, Ankara
- DEMİRKOL,S.,ÖZCAN,E, ERMAN,E., Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Kuruluşlarına Uygulanan İdari Yaptırımlar Hakkında Danıştay’ın İfade ve Basın Özgürlüğü Yaklaşımı,İfade Özgürlüğü Özel Sayısı içinde, 2016, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Ankara, ss:21-42
- DOMİNİKA,B,SİNİARSKA, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında İfade Özgürlüğünün Korunması, çev:Tuğçe Duygu Köksal, 2018, Avrupa Konseyi, Ankara
- KARAN, U., İfade Özgürlüğü, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-2, 2018, Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi, Ankara
- ÇEÇEN, A., Düşünceyi İfade Özgürlüğü, Ankara Barosu Yayını, 1999, Ankara
- BIÇAK, V. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, Liberal Düşünce Topluluğu, 2002, Ankara
- SAĞLAM, A., AİHS’ye Göre İfade Özgürlüğü Kapsamında Kamu Görevlileri Açısından Görev ve Sorumluluk Kavramı, İfade Özgürlüğü Özel Sayısı içinde, 2016, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Ankara, ss:79-103
- ŞEN, M. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Göre Hakim ve Savcıların İfade Özgürlüğü, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 2016, sayı:7, 2016, Ankara, ss:931-959,
- İNCEOĞLU, S., Yargıcın Davranış İlkeleri, 2008, Beta yay, İstanbul
- AİHM KARARLARI
- Handyside/Birleşik Krallık, 07.12.1976, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:26.02.2019
- Sunday Times/Birleşik Krallık (No:1), 26.04.1979, https://hudoc.echr.coe.int/eng,erişim tarihi:26.02.2019
- Ezelin/Fransa,26.04.1991,(https://swarb.co.uk/ezelin-v-france-echr-26-apr-1991,erişimtarihi:22.02.2019)
- Vogt/Almanya,26.09.1995,(hukukvizyon.net/aihs-kapsaminda-ifade-ozgurlugu-ve-memuriyetten-cikarilma-vogt-karari, erişim tarihi:22.02.2019)
- Ceylan/Türkiye,08.07.1999,(www.ifadeozgurlugu.adalet.gov.tr/.../AİHM%20Türkiye%20Kararları/CEYLAN.pdf, erişim tarihi: 22.02.2019)
- Zana/Türkiye, 25.11.1997, (https://hudoc.echr.coe.int/.../pdf, erişim tarihi: 22.02.2019
- Gerger/Türkiye, 08.07.1999, (24919/94), www.tohav.org/gerger-turkiye-davasi, erişim tarihi: 26. 02.2019
- Incal/Türkiye, 09.06.1998, askerihukuk.net/?pnum=539&pt=INCAL%2FTÜRKİYE, erişim tarihi: 26.02.2019, erişim tarihi: 26.02.2019)
- Sürek/Türkiye (No:2), 08.07.1999, (https://hudoc.echr.coe.int/.../pdf, erişim tarihi: 22.02.2018)
- Sürek/Türkiye (No:3), 08.07.1999, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:26.02.2019
- Sürek/Türkiye(No:4),08.07.1999, aihmkararlari.blogspot.com/2006/10/srek-trkiye-davasi-no-4.html
- Sürek ve Özdemir/Türkiye, 08.07.1999, p.61, (https://hudoc.echr.coe.int/.../pdf, erişim tarihi: 22.02.2019)
- RTBF/Belçika, 29.03.2011, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:26.02.2019
- Jersild/Danimarka, 23.09.1994, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:26.02.2019
- Groppera/Radia AG ve Diğerleri/İsviçre, 28.03.1999, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:26.02.2019
- Lentia ve Diğerleri/Avusturya, 23.11.1993, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:26.02.2019
- Will/Linkkeyştayn, 28.10.1999, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:12.03.2019
- Akkoç/Türkiye, 10.10.2000, (https://hudoc.echr.coe.int/.../pdf, erişim tarihi: 22.02.2019)
- Nilsen ve Johnsen/Norveç, 25.11.1999, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019 KayaveSeyhan/Türkiye,15.09.2009,hudoc.echr.coe.int/.../pdf/?...CASE%20OF%20KAYA%20AND%20SEYHAN,erişim tarihi: 22.02.2019
- Rommelfanger/Almanya Federal Cumhuriyeti, 06.09.1989, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:26.02.2019
- RTBF/Belçika, 29.03.2011, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019 Olsson/İsveç (No:1), 24.03.1988, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019
- Jerusalem/Avusturya, 27.02.2001, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019
- Dichand ve Diğerleri/Avusturya,26.02.2002, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019
- Feldek/Slovekya, 12.07.2001, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019
- Kulis ve Rozychi/Polonya, 06.10.2009, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019
- Uj/Macaristan, 19.07.2011, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019Lozowska/Polonya, 13.01.2015, https://hudoc.echr.coe.int/eng, erişim tarihi:16.03.2019
- ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
- AYM, Sevim Akat Eşki Kararı, 19.12.2013www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140107-8.pdf, erişim tarihi:26.02.2019
- DANIŞTAY KARARLARI
- Danıştay 8. Dairesi, 29.11.2018 tarih ve E: 2013/11920 K: 2018/7538
- Danıştay 12. Dairesi 13.12.2016 tarih ve E:2016/6667 K: 2016/6358
- Danıştay 12. Dairesi 19.09.2018 tarih ve E:2018/1828, K:2018/3244
- Danıştay 12. Dairesi 14.11.2017 tarih ve E:2017/61 K:2017/5554
- Danıştay 12. Dairesi 14.11.2017 tarih ve E:2014/1572 K:2017/5549
- Danıştay 12. Dairesi 21.11.2017 tarih ve E:2014/1432 K:2017/5817
- Danıştay 12. Dairesi 20.12.2018 tarih ve E:2015/1894 K:2018/6633
- Danıştay 12. Dairesi 25/12/2018 tarih ve E:2018/1277 K:2018/6736
- Danıştay 12. Dairesi 14/02/2018 tarih ve E:2014/8234 K:2018/644
- Danıştay 13. Dairesi 23.02.2018 tarih ve E: 2015/935, K:2018/686
- Danıştay 13. Dairesi 07.02.2018 tarih ve E:2015/5126 K:2018/318
- Danıştay 13. Dairesi 07.02.2018 tarih ve E:2015/5126 K:2018/318
- İDDK 05.04.2017 tarih ve E: 2016/4580 , K:2017/1555
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 9 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 9 Sayı: 2 |