YAPAY ZEKA ALGORİTMALARININ ANONİM ORTAKLIKLARIN KURUMSAL YÖNETİMİNE SAĞLAYABİLECEĞİ OLASI KATKILAR

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 1184 - 1212, 29.12.2021

Barış Gözübüyük

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1018788

Cited By: 1

Öz

Yapay zeka alanındaki gelişmelerin anonim ortaklıklar üzerinde etkileri olması kaçınılmazdır. Bu teknolojiler, ortaklıkların kurumsal yönetimine katkı yaptığı oranda kabul görecektir. Kurumsal yönetimin inceleme konusu yaptığı en temel sorun, ortaklık yöneticileriyle pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarıdır. Söz konusu çıkar çatışmalarının en temel sebebi yöneticilerin kişisel çıkarları doğrultusunda karar alma eğiliminde olmasıdır. Buna karşın yapay zeka insani zaaflardan aridir. Bu bağlamda yapay zeka, insandan farklı olarak önyargısızdır. Bu açıdan, karar alma sürecinde yapay zekadan yararlanılması; yöneticilerle pay sahipleri arasındaki menfaat çatışmalarının azaltılmasına yardımcı olarak, ortaklıkta kurumsal yönetimin güçlenmesine katkı sağlayabilir. Yapay zeka farklı parametreleri değerlendirerek, büyük veriyi kısa sürede analiz edip tahmin yapabilir. Bu özellikler, onu üst düzey yöneticilerin seçiminde doğru adayların tespit edilmesi bakımından etkili bir araç haline getirmektedir. Yapay zekanın kullanımında yapay zeka servis sağlayıcılarından hizmet almak risklidir. Bu nedenle ortaklık, yapay zeka altyapısını kurmalıdır. Bu bağlamda, ortaklıkta organizasyonel değişikliklere gidilmesi gerekir. Zira ancak işletme organizasyonunun bir parçası haline gelen yapay zeka ortaklık stratejisine uyum sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal yönetim, anonim ortaklık, yapay zeka, algortima, yönetim kurulu

Kaynakça

• AKTAN, Coşkun Can, “Kurumsal Şirket Yönetimi”, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, Yıl: 2013, Cilt: 5, Sayı:1, (s. 150-191), https://dergipark.org.tr/en/down load/article-file/333088 , (erişim tarihi 3.10.2021).
• ALPAYDIN, Ethem, Yapay Öğrenme, Yeni Yapay Zeka, (Çev. Aylin Ağar), 2. B., Tellekt, 2021, İstanbul.
• ARMOUR, John / HANSMANN, Henry / KRAAKMAN, Reinier, “Agency Problems and Legal Strategies”, KRAAKMAN, Reinier / ARMOUR, John / DAVİES, Paul / ENRIQUES, Luca / HANSMANN, Henry / HERTIG, Gerard / HOPT, Klaus / KANDA, Hideki / PARGENDLER, Mariana / RINGE, Wolf- Georg / ROCK, Edward, The Anatomy of Corporate Law, A Comparative and Functional Approach, Third Edition, Oxford University Press, UK, 2017.
• AZIZ, Saqib / DOWLING, Michael, “Machine Learning and AI for Risk Management”, Theo Lynn, John G. Mooney Pierangelo Rosati, Mark Cummins (Ed), Disrupting Finance FinTech and Strategy in the 21st Century, Palgrave Macmillan, eBook, (s. 33-50), https://doi.org/10.1007/978-3-030-02330-0, (erişim tarihi 13.10.2021).
• BERLE JR., Adolf A. / MEANS, Gardiner, The Modern Corporation & Private Property, The MacMillan Company, Newyork, 1932.
• BİRD, Allan / WIERSEMA, Margarethe F., “Underlying Assumptions of Agency Theory and Implications for Non-US Settings: The Case of Japan”, Research in the Sociology of Organizations, Yıl: 1996, Cilt, Sayı: 14, (s. 149-180).
• BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru, Buluşçu Yapay Zeka ve Patent Hukuku, Aristo Yayınevi, İstanbul, 2020.
• BURGESS, Andrew, The Executive Guide to Artificial Intelligence How to Identify and Implement Applications for AI in Your Organization, Palgrave Macmillan, eBook, 2018, https://doi.org/10.1007/978-3-319-63820-1, (erişim tarihi 11.10.2021). CARLSSON, Rolf H., Ownership and Value Creation, Strategic Corporate Governance In The New Economy, John Wiley & Sons, Great Britain, 2001.
• DICKINSON, Gerry, “Enterprise Risk Management: Its Origins and Conceptual Foundation”, The Geneva Papers on Risk and Insurance, Yıl: 2001, Cilt: 26, Sayı: 3, (s. 360-366).
• DOĞAN, Beşir Fatih, Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri, 2. B., Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011.
• DOĞRUSÖZ, Hanife, Banka Yöneticilerinin ve Hakim Ortaklıklarının Şahsi Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• DÖNMEZ CANSEVEN, Zeynep, Yapay Zekanın Anonim Şirketin Yönetim Kurulunda Yer Alması ve Bu Durumun Hukuki Sorumluluğa Etkisi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• DUMBILL, Edd, “What Is Big Data”, Big Data Now, O’Reilly Media, ABD, 2012.
• EISENHARDT, Kathleen M., “Agency Theory: An Assessment and Review”, The Academy of Management Review, Yıl: 1989, Cilt: 14, Sayı: 1, (s. 57-74).
• EMİNOĞLU, Cafer, Türk Ticaret Kanunu’nda Kurumsal Yönetim (Corporate Governance), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• EREL, Işıl / STERN, Léa H. / TAN, Chenhao / WEISBACH, Michael S., “Selecting Directors Using Machine Learning”, The Review of Financial Studies, Yıl: 2021, Cilt: 34, Sayı: 7, (s. 3226-3264.)
• ERSOY, Çağlar, Robotlar Yapay Zeka ve Hukuk, 4. B., On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• ERTEL, Wolfgang, Introduction to Artificial Intelligence, eBook, Second Edition, Springer International Publishing, 2017. doi: 10.1007/978-3-319-58487-4, (erişim tarihi 15.10.2021).
• FORSTMOSER, Peter / MEIER-HAYOZ, Arthur / NOBEL, Peter Schweizerisches Aktienrecht, Verlag Stämpfli+Cie AG, Bern, 1996.
• FREY, Carl Benedikt / OSBORNE, Michael A., The Future of Employment: How Susceptible Are Jobs to Computerisation? (s.1-72), https://www.oxfordmartin. ox.ac.uk/downloads/academic/The_Future_of_Employment.pdf, (erişim tarihi 8.10.2021).
• GÖZÜBÜYÜK, Barış “Yapay Zekanın Meydana Getirdiği Fikri Ürünlere İlişkin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Kırıkkale Hukuk Mecmuası, Yıl: 2021, Cilt: 1, Sayı:1, (s. 54-81).
• GÜÇLÜTÜRK, Osman Gazi, “Anonim Şirket Yönetiminde Yapay Zekanın Kullanılması ve Sorumluluğa Etkisi”, Ed. Havva, Karagöz; F. Beril, Özcanlı; Seda, Palanduz Ed., Tüzel Kişilik Penceresinden Anonim Ortaklık Sempozyumu, MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi, (20-22 Temmuz 2020), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021, (s. 453-474).
• GÜRSAKAL, Necmi, Büyük Veri, 3. B., Dora, Bursa, 2017.
• İMREGÜN, Oğuz, Anonim Ortaklıklar, 4. B, Yasa Yayınları, İstanbul, 1989.
• KARA KILIÇARSLAN, Seda “Yapay Zekanın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Yıl: 2019, Cilt, Sayı: 2, (s. 363-389).
• KARASU, Rauf, “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Anonim Şirketlerde Kurumsal Yönetim ile İlgili Getirilen Yenilikler”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2013, Cilt: 4, Sayı: 2, (s. 33-60).
• KARATEPE KAYA, Meltem, “Yapay Zekanın Şirket Yönetimine Olası Katkılarının Türk Şirketler Hukuku Kapsamında Değerlendirilmesi ve Yapay Zekanın Hukuki Statüsünün Belirlenmesinde Şirketler Hukukundan Çıkartılabilecek Dersler”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2021, C: 25, S: 3, (s. 69-106).
• KINDYLDI, Iakoniva M., Smart Companies, Company & Board Members Liability in the Age of AI, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tilburg, Tilburg University, 2018, (s. 1-70), http://arno.uvt.nl/show.cgi?fid=147059, (erişim tarihi 12.10.2021).
• KIRCA, İsmail / ŞEHİRALİ ÇELİK, Feyzan Hayal / MANAVGAT, Çağlar, Anonim Şirketler Hukuku, C.I, BTAE, Ankara, 2013.
• KÖMEÇOĞLU, Enes / VURAN, Bengü, “Kurumsal Yönetim ile Firma Karlılığı Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2018, Cilt: 3, Sayı: 4, (s. 704-713).
• KULA, Veysel, Kurumsal Yönetim, Hissedarların Korunması Uygulamaları ve Türkiye Örneği, Papatya Yayıncılık, İstanbul, 2006.
• KÜÇÜKGÜNGÖR, Aslı, Kurumsal Yönetim İlkeleri Bakımından Halka Açık Anonim Şirketlerde İcrada Görevli Olmayan Yönetim Kurulu Üyeleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
• MANAVGAT, Çağlar, Hukuki Bakımdan Halka Açık Anonim Ortaklıklar ve Halka Arz, BTAE, Ankara, 2016.
• MERKT, Hanno / GOTHEL, Stephan R., US-amerikanisches Gesellschaftsrecht, 2. Auflage, Verlag Recht und Wirtschaft, Frankfurt, 2006.
• MOHRI, Mehryar / ROSTAMIZADEH, Afshin / TALWALKAR, Ahmeet, Foundations of Machine Learning, Second Edition, The MIT Press, ABD, 2018.
• MONCARZ, Eliza S. / MONCARZ, Raúl / CABELLO, Alejandra / MONCARZ, Benjamin, “The Rise and Collapse of Enron: Financial Innovation, Errors and Lessons”, Contaduría y Administración, Yıl: 2006, Cilt, Sayı: 218, (s.17-37) https://www. redalyc.org/articulo.oa?id=39521802, (erişim tarihi 12.10.2021).
• NILSSON, Nils J. Yapay Zeka, Geçmişi ve Geleceği, (Çev. Mehmet Doğan), 2. B, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2019.
• OECD’nin G20 Bakanlar ve Merkez Bankası Başkanlarına Raporu, G20/OECD Kurumsal Yönetim İlkeleri, http://www.tkyd.org/tr/faaliyetler-haberler-g20oecd-kurumsal-yonetim-ilkeleri.html, (erişim tarihi 18.10.2021).
• ÖZER, Işık, Türk ve Yabancı Hukuk Sistemlerinde Anonim Şirket Yöneticilerinin Mali Hakları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013.
• PASLI, Ali Anonim Ortaklık Kurumsal Yönetimi, Corporate Governance, Çağa Hukuk Vakfı Yayınları, 2004.
• PASLI, Ali, “Kurumsal Yönetim”, Yayına Hazırlayanlar: Mehmet Helvacı, Necdet Uzel, Numan Sabit Sönmez, Ahmet Özsoy, Türk Ticaret Kanunu Ekseninde Sermaye Piyasası Hukuku Toplantı Serisi (Tebliğler ve Tartışmalar), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019, (s. 225-236).
• PETRİN, Martin, “Corporate Management in the Age of AI”, Columbia Business Law Review, Yıl: 2019, Cilt, Sayı: 3, (s. 965-1030).
• PULAŞLI, Hasan, Corporate Governance, Anonim Şirket Yönetiminde Yeni Model, BTAE, Ankara, 2003.
• PULAŞLI, Hasan, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 6. B., Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• SAY, Cem, Yapay Zeka, 15. B., 7 Renk Basım Yayın, İstanbul, 2020.
• SMITH, Adam, An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations (1723-1790), V.2, The Liberty Classics, Indianapolis, 1981.
• TEOMAN, Ömer, Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Oy Hakkından Yoksunluğu, BTAE, İstanbul, 1983.
• THIRAVIYAM, T. “Artificial Intelligence Marketing”, International Journal of Recent Research Aspects, Special İssue: Conscientious Computing Technologies, Yıl: 2018, (s. 449-452).
• TRICKER, Bob, The Evolution of Corporate Governance, Cambridge University Press, 2020, http://dx.doi.org/10.1017/9781108974653, (erişim tarihi 4.10.2021).
• Ulusal Yapay Zeka Stratejisi 2021-2025, (s.1-95), https://cbddo.gov.tr/SharedFolder Server/ Genel/File/TR-UlusalYZekaStratejisi2021-2025.pdf, (erişim tarihi 5.10.2021).
• ÜLGEN, Hayri / MİRZE, S. Kadri, İşletmelerde Stratejik Yönetim, Güncellenmiş 9. B., Beta, İstanbul, 2018.
• YURTOGLU, B. Burcin, “Ownership, Control and Performance of Turkish Listed Firms”, Emprica, Journal of Applied Economics and Economic Policy, Yıl: 2000, Cilt, Sayı: 27, (s. 1-25).
• https://www.levistrauss.com/who-we-are/leadership/katia-walsh/, (erişim tarihi 12.10.2021).
• https://www.thinkautomation.com/bots-and-ai/the-ai-black-box-problem/, (erişim tarihi 10.10.2021).