FARKLILAŞTIRILMIŞ TESELSÜL KURALININ BANKA YÖNETİCİLERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN UYGULANMASI

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: Özel Sayı, 1 - 35, 31.10.2022

Ahmet Battal

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1109503

Öz

6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiği yeniliklerden biri olan “farklılaştırılmış teselsül” kuralı, şirket yöneticilerinin hukuki sorumluluğunda müteselsil sorumluluk uygulamasını yeni ve daha net bir mecraya sokmuştur. Şirketin zararından birden çok yöneticinin sorumlu olduğu hallerde, sorumluluk davasında, mahkeme (ve ona yardımcı olmakla görevli uzman bilirkişi), kusur oranlarını ve sorumluluk rakamlarını bu hükümler yardımıyla daha net biçimde belirleyebilecektir. Bu belirlemeyi davanın başında ve bizzat davacının yapmış olma zorunluluğu da böylece ortadan kalkmış olmaktadır. Bu sebeple bu hükmün, usul hukukundaki “belirsiz alacak davası”na benzer biçimde bir tür “belirsiz kusur davası” ya da “belirsiz sorumluluk davası”nı düzenlediği de düşünülebilir.
Yargıtay’ın, bu yeni düzenlemeyi, Kararlarında uygulamaya başlamış olması ve dolayısıyla bir içtihat zincirinin de oluşmaya başlamış olması beklenirdi. Ancak tesbit edebildiğimiz kadarıyla henüz bir içtihat akışı oluşmamış olup bu durum konu ile ilgili önemli tereddütlerin ve tartışma alanlarının bulunduğunu gösterebilir.
Öte yandan Kanundaki bu yenilik banka anonim şirketinin yöneticileri hakkında açılacak olan sorumluluk davaları için de geçerlidir. Hatta sermaye şirketleri için bir hedef olarak belirlenmiş olan “kurumsal yönetim”in zirve kurumları olan bankalar için bu düzenleme evleviyetle değerli ve önemlidir denilebilir. Zira banka anonim şirketinin zararı genellikle kredi işleminden kaynaklanır ve bu işlemin kararı, çok büyük ekseriyetle, farklı yetki ve sorumluluk seviyesindeki birden çok yöneticinin ortak iradesi ile alınır. Aynı şekilde kredi kararının icrası ve denetimi de farklı kademelerdeki yöneticilerin kontrolünde gerçekleşir.
Bu sebeple, banka anonim şirketinin bilhassa batık kredilerden doğmuş olan zararının kimden hangi sebeple ve hangi ölçüye göre talep ve tahsil edilebileceği hususunun yeni yaklaşıma göre incelenmesi, diğer şirket türlerinde müteselsil sorumluluk uygulamaları için öncü bir rol oynayacak ve diğer şirket türlerine ilişkin Yargıtay uygulamasının gelişmesine de katkı yapacaktır.
Tebliğimizde bu amaçla önce konuyla ilgili bazı teorik bilgilere ve Yargıtay kararlarından bazı örneklere yer vereceğiz. Ardından, sorumluluk davalarında farklılaştırılmış teselsüle ilişkin teorik bilgileri bankacılık sektörüne ilişkin bir örnek olaya uygulayarak tartışmaya açacağız.
Tebliğimizin Yargıtay’ı uyarıcı etki göstereceğini ve sorumluluk davalarında farklılaştırılmış müteselsil sorumluluk kurallarının uygulanmasına katkı yapacağını umuyoruz.

Anahtar Kelimeler

farklılaştırılmış teselsül, müteselsil sorumluluk, farklılaştırılmış müteselsil sorumluluk, anonim şirket yöneticilerinin sorumluluğu, banka yöneticilerinin sorumluluğu

Kaynakça

• ALTAŞ, Soner, Anonim Şirketlerde Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi, Terazi Hukuk Dergisi, C. 9, S. 100, Aralık 2014.
• ALTAY, Sıtkı Anlam, Anonim Ortaklıklar Hukuku’nda Farklılaştırılmış Teselsül, Terazi Hukuk Dergisi, C. 14, S. 151, Mart 2019.
• BATTAL, Ahmet, Bankacılık Kanunu Şerhi, Seçkin Yayınları, Ankara-2007, II. Baskı.
• BATTAL, Ahmet, Güven Kurumu Nitelendirmesi Işığında Bankaların Hukuki Sorumluluğu, (Doçentlik Tezi), Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara-2001.
• ÇAMURCU, Emin, Anonim Ortaklıklarda Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi Uyarınca Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluklarının Belirlenmesi, 2015, XII Levha Yayınları, İstanbul.
• DOĞRUSÖZ, Hanife, Banka Yöneticilerinin ve Hakim Ortaklarının Şahsi Sorumluluğu, Vedat Kitapçılık, İstanbul-2010.
• EMİNOĞLU, Cafer, Türk Ticaret Kanununda Kurumsal Yönetim, İstanbul-2015.
• GÖKTÜRK, Kürşat, Banka Yönetici ve Ortaklarının Hukuki Sorumluluğu, Adalet Yayınevi, Ankara-2013
• GÖKTÜRK, Kürşat; Can, Mehmet Çelebi, Farklılaştırılmış Teselsülün - Özellikle - Dış İlişki Bakımından Anlamı ve Bankacılık Kanununun Şahsi İflas Sorumluluğu ile Karşılaştırılması, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 2, S. 2, Y. 2011.
• GÜLERCİ, Altan Fahri, Sorumluluk Hukuku Bakımından Bankacılıkta Risk Kavramı, Türkiye Bankalar Birliği Yayınları, İstanbul-2015.
• HELVACI, Mehmet, Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğunda Farklılaştırılmış Teselsül, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 2013/2.
• KABAN, İsmail, Bankalarda İç Kontrol ve İç Denetim, İstanbul-2017.
• KAPANCI, Kadir Berk, Birlikte Borçlulukta Borçlular Arası İlişkiler, İstanbul-2014.
• KOÇ, Himmet, Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyelerinin Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi Uyarınca Sorumluluklarına Genel Bir Bakış, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (NEÜHFD), C. 3, S. 1, 2020.
• ÜNLÜ, Ufuk, Anonim Şirketlerde Sorumluluk Doğuran Davranışlar ve Farklılaştırılmış Teselsül, Terazi Hukuk Dergisi, C. 13, S. 138, Şubat 2018.
• TEKİNALP, Ünal, Fondaki Bankanın Hukuku, Lebib Yalkın Yayımları, İstanbul-2003.