İMAR PLANINDA UMUMİ HİZMETE1 AYRILAN TAŞINMAZIN TAHSİSİNE “ÖZEL” İFADESİNİN EKLENMESİNE DAİR BİR ÖZEL HUKUK İNCELEMESİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1346 - 1382, 31.12.2022

Münevver Kübra Bakırcı

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1084624

Öz

Bu çalışmada, imar planında umumi hizmete ayrılan özel hukuka tabi taşınmazın tahsisine “özel” ifadesinin
eklenmesinin mülkiyet hakkı üzerindeki etkisi değerlendirilmektedir. Uygulamada, ilgili idareler tarafından
taşınmazın umumi hizmete tahsisini öngören imar planında değişiklik yapılarak taşınmazın tahsisine “özel” ifadesi
eklenmektedir. Bu çerçevede mesela eğitim alanına ayrılmış taşınmaz, özel eğitim alanına tahsis edilmekte ve
taşınmazda özel kullanıma imkân tanınması sebebiyle sınırlandırmanın ölçülü olduğu iddia edilmektedir. Çalışmada
öncelikle idareler tarafından geliştirilen bu uygulamanın içeriği ve hukuki dayanağı ele alınmakta ve konu hakkında
Danıştay ve Anayasa Mahkemesi’nin kararlarına yer verilmektedir. Ardından imar planında umumi hizmete ayrılmış
taşınmaz üzerinde özel tesis yapma imkânı veren İmar Kanunu’nun 13. maddesinin 2. fıkrasının içeriği
incelenmektedir. Nihai olarak da imar planı değişikliği ile taşınmazda özel kullanıma imkân tanınması uygulaması,
İmar Kanunu m. 13/2 çerçevesinde ele alınarak özel mülkiyete konu taşınmaz üzerindeki etkisi açısından
değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

: Mülkiyet Hakkı, İmar Planı, Özel Tesis, Hukuki Elatma, Kamu Hizmeti

Kaynakça

• AKİPEK, Jale G./AKINTÜRK, Turgut, Eşya Hukuku, İstanbul, Beta Yayınları, 2009.
• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, İstanbul, Seçkin Yayıncılık, 2017.
• ALTIN, Aytuğ, “Kamu Hizmeti Anlayışında Değişim”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y.2013, C.1, S.2, s.101-118.
• AYDIN, Ömer, İmar Planlarında Kamu Kullanımına Ayrılacak Alanlardaki Mülkiyet Hakkı Uyuşmazlıkları Üzerine Bir İnceleme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2018.
• AYHAN, Fatma, “Karar İncelemesi- İmar Planlarında Umumi Hizmete Ayrılan Taşınmazların Uzun Süre Kamulaştırılmaması Sorunu”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C.15, S. 2, Y.2012, s.133-150.
• BİLGEN, Pertev, Kamulaştırma Hukuku, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1999.
• BİLGİN, Hüseyin, “7153 ve 7181 Sayılı Kanunlarla İmar Kanununda Yapılan Değişiklikler Üzerine Bir İnceleme”, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.2020, C.6, S.2, s.339-385.
• ÇABRİ Sezer, İmar Kanunu Uyarınca Kamulaştırma, İstanbul, Legal Yayıncılık, 2005 (Çabri, Kamulaştırma).
• ÇABRİ, Sezer, Kamulaştırmasız El Atma Kavramının Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.12.2010 Tarihli Kararı Doğrultusunda Tanımlanması, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.XV, S.1-2 2011, s.77-104 (Çabri, Kamulaştırmasız El Atma).
• ÇABUK, Mehmet/ÇAKMAK, Nuran Doğan/ŞENGÖZ, Dilara, Danıştay Kararları Işığında Kamulaştırmasız El Atma, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• ÇAKIR, Hüseyin Melih, Sağlık Hizmetlerinin Özel Hukuk Kişileri Tarafından Yürütülmesi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2015 (Çakır, Sağlık Hizmeti).
• ÇAKIR, Yavuz, Kamulaştırmasız El Atmanın Mülkiyet Hakkı Bakımından Anayasal İncelenmesi, İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık, 2019 (Çakır, Kamulaştırmasız El Atma).
• ÇELİK, M. Sıtkı, “Mülkiyet Hakkı ve Kamulaştırma- Türk İdari Yargı Uygulamasının Mülkiyet Hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Bağlamında İrdelenmesi”, Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi Ortak Projesi kapsamında düzenlenen “Kamulaştırma” Konulu Konferans, 6 Aralık 2011, s.4-5 (https://docplayer.biz.tr/2198230-Mulkiyet-hakki-ve-kamulastirma.html, 20.5.2019).
• ÇETİNTAŞ, Önder, Kamulaştırmasız El Atma, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2020.
• EREN, Fikret, Mülkiyet Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları, 2016.
• GÖK, Hasan, Koruma Alanlarındaki İmar Uygulamaları, İstanbul, Oniki Levha Yayıncılık, 2017.
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku, Cilt II, Bursa, Ekin Yayınları, 2019 (İdare Hukuku II).
• GÜLAN, Aydın, “Kamu Hizmeti Kavramı”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Y.1988, C.9, S.1-3, s.147-159.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, Ankara, İmaj Yayıncılık, 2015.
• GÜRSEL, Meltem Kutlu, Kamulaştırma Hukuku, İstanbul, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• HAYTA, Mehmet Ali, Kamulaştırma ve Kamulaştırmasız El Koyma Davaları, Ankara, Adalet Yayınları, 2014.
• KALABALIK, Halil, İmar Hukuku Dersleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• KARACA, İrem, Kamulaştırmasız El Atma, Ankara, Adalet Yayınları, 2019.
• KATAHANOĞULLARI, Onur, Kamu Hizmeti (Kavramsal ve Hukuksal Rejim), Ankara, Turhan Kitabevi, 2015.
• KASARCI, Hakkı, 3194 Sayılı Kanunu’nun 10. Maddesi Kapsamında İdarenin Mülkiyet Hakkına Hukuki Müdahalesi, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• KELEŞ, Ruşen/ MENGİ, Ayşegül, İmar Hukukuna Giriş, İstanbul, İmge Kitabevi, 2003.
• KÖROĞLU, Ömer, İmar Hukukunda Planlama Süreci ve Arazi ve Arsa Düzenlemeleri (Parselasyon), İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2016.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2015.
• ÖZAY, İl Han, Gün Işığında Yönetim, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2004.
• ŞAŞI Murat, Mülkiyet Hakkı İhlallerinde İdarenin Hukuki Sorumluluğu- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay Kararları Işığında, Ankara, Yetkin Yayınları, 2019.
• TAN, Turgut, İdare Hukuku, Ankara, Turhan Kitabevi, 2015.
• TAN, Tan, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kamu Hizmeti Yaklaşımı”, https://anayasa.gov.tr/media/4806/turguttan.pdf, s.233-252.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi/ AKMAN, Sermet/ BURCUOĞLU, Haluk/ ALTOP, Atilla, Tekinay Eşya Hukuku Cilt I Zilyedlik- Tapu Sicili- Mülkiyet, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1989. YALÇINDURAN, Türker, Kamulaştırmasız El Koyma, Yetkin Yayınları, İstanbul, 2015.
• YILDIRIM, Turan/ YASİN, Melikşah/ KAMAN, Nur/ ÖZDEMİR, H. Eyüp/ ÜSTÜN, Gül/ TEKİNSOY, Özge Okay, İdare Hukuku, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2018.