ULUSLARARASI BELGE VE KARARLAR IŞIĞINDA CEZAEVLERİNDEKİ İDARİ VE YARGISAL DENETİMİN İNSAN HAKLARI İHLALLERİNİ ÖNLEMEDEKİ ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1297 - 1345, 31.12.2022

Bahattin Aras

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1143833

Öz

Cezanın infazının belirlenen amaçlar çerçevesinde tamamlanması sürecinde hükümlünün uyması gereken
yükümlülükleri ve idarenin de kurum düzen, disiplin ve güvenliğinin sağlanması için alması gereken tedbirler
vardır. Bunun yanında hükümlünün uluslararası belgelerde, Anayasa’da ve yasalarda düzenlenmiş temel hak ve
özgürlükleri bulunmaktadır. Aynı şekilde infaz sürecinde Devletin hükümlüye yönelik pozitif ve negatif
yükümlülükleri bulunmaktadır. Devletin hükümlüye karşı başta onun yaşam hakkı olmak üzere maddi ve manevi
varlığını koruyucu tedbirler olmak üzere yerine getirmesi gereken yükümlükleri vardır. Bu noktada devletin bu
yükümlülüklerini ihlal etmesi ve yükümlülüklerin gereklerini yerine getirmede ihmal göstermesi insan hakları
ihlallerinin doğmasına neden olmaktadır. Devletin cezalandırma hakkının olması Devleti yükümlülüklerinden
kurtarmamakta; aksine hükümlünün cezalandırma sürecinde ıslahını sağlayacak çağdaş infaz rejimine uygun
tedbirleri alması ve gerekli idari ve yargısal denetimleri sağlaması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnfaz Hukuku, İnsan Hakları İhlalleri, İdari ve Yargısal Denetim, Cezaevi, Hükümlü

Kaynakça

• AKIN, Mehmet Murat, Türkiye Cezaevlerindeki İntihar Davranışlarına Sosyolojik Bir Bakış, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, Denizli, 2018.
• ALTINOK VİLLEMİN, Derya, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezalarının Kesintisiz İnfazının İşkence Yasağı Açısından İncelenmesi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2014.
• ARAS, Bahattin / GÜVERÇİN, Sezgin, İnfaz Hukuku, 1. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ATALAY, Osman/ÖZGELEN, Mustafa Safa, İnfaz Hukuku Ders Kitabı, Türkiye Adalet Akademisi Yayını No: 25, Kasım 2013.
• COYLE, Andrew, Cezaevi Yönetimine İnsan Haklarını Göz Önüne Alan Bir Yaklaşım, Yayınlayan: Uluslararası Cezaevi Araştırmaları Merkezi, Londra, 2002.
• DEMİRBAŞ, Timur, İnfaz Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• DEMİRBAŞ, Timur, “Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun Değerlendirilmesi”, Ceza Hukuku Dergisi, Ekim 2006, s.19-29.
• DEMİRKOL, Selami, “Mahkemelerce Ciddi Bulunmayan Anayasaya Aykırılık İddialarının Gerekçeli Olarak Karşılanmaması Sorunu Adil Yargılanma Ve Etkili Başvuru Hakkı İlkeleri Bağlamında Konunun İrdelenmesi”, İÜHFM, Y.2008, C. LXVI, S.2, s. 3-14.
• GEMALMAZ, M. Semih “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi/Protokolleri ve Öngörülen Denetim Sistemi”, Ekonomik Yaklaşım, Y.1997, C. 8, S. 27, s.104-121.
• KARAKAŞ DOĞAN, Fatma, 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun Düzenlemesi Işığında Ceza İnfaz Hukuku, 12 Levha Yayınları, İstanbul, 2013.
• KAMER, Vehbi Kadri, Doktrinde ve Uygulamada İnfaz Hâkimliği Kurumu, Ankara, 2004.
• KIZILARSLAN, Hakan, “Yeni Ceza İnfaz Sistemimizin Ana İlkeleri Ve Uygulama”, https://docplayer.biz.tr/27586911-Yeni-ceza-infaz-sistemimizin-ana-ilkeleri-ve-uygulama.html, İET: 20/06/2022.
• MECİT, Kemal, İnfaz Hukuku, 5. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• ÖZBEK, Veli Özer, İnfaz Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2022.
• ÖZGENÇ, İzzet/ŞAHİN, Cumhur, İnfaz Hukuku, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ÖZKAVALCI, Nimet, İnfaz Hâkimliği, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• ÖZMEN, Metin, Türkiye’de Cezaevlerinin İdari Açıdan Denetimi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
• ŞİMŞEK, Oğuz, Anayasa Hukukunda İnsan Onuru Kavramı ve Korunması, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Doktora Tezi, İzmir, 1999.
• YAKIŞIR, Berivan, Türkiye’de Tutuklu ve Hükümlülerin Yeniden Sosyalleştirilmesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Yüksek Lisans Programı (İnsan Hakları Hukuku), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
• Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi İçtihadına İlişkin Rehber, Mahpus Hakları, Ankara2019,https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/482020134215mahpus%20haklar%C4%B1%20olarak%20de%C4%9Fi%C5%9Ftirelim%20ba%C5%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1.pdf, İET: 20/06/2022