REASÜRANS SÖZLEŞMELERİNDE KAVRAM SORUNU VE ÖNERİLER

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1888 - 1915, 31.12.2022

Hakan Koçak

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1174396

Öz

Reasürans sözleşmelerinde sıkça kullanılan ifade ve kavramların bir kısmının Türk hukukunda henüz bir
karşılığının tespit edilmediği, bir kısmına ilişkin getirilen önerilerin ise üzerinde görüş birliği bulunmadığı veya
hukuki bir kavramdan ziyade çeviri niteliği taşıdığı görülmektedir. Yabancı bir kavramın, Türk hukukuna göre
kapsamını ve anlamını tayin etmek güçtür. Ayrıca, 5684 sayılı Kanun md. 11/5’e göre bu kavramların Türkçe
karşılığının tespit edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, Türk hukukunda reasürans sözleşmelerinde yer alan
kavramların Türkçe karşılıklarının tespitine ilişkin bir ihtiyaç söz konusudur. Söz konusu ihtiyacın
karşılanmasının reasürans sözleşmelerinin hukuki açıdan incelenmesini kolaylaştıracağı ve reasürans
uygulamasının yaygınlaşmasına katkı sağlayacağı kanaatindeyiz.
Bu çalışmada, reasürans sözleşmelerinde sık kullanılan yabancı kavramlara eşdeğer görülen mevcut Türkçe
ifadeler değerlendirilmekte ve önerilerde bulunulmaktadır. Söz konusu öneriler, uygulamada reasürans
işlemleri yapan tarafların sözleşme özgürlüğünü sınırlama amacı gütmemektedir. Aksine Türkçe hazırlanması
gereken sözleşmeler yönünden hukuki belirliliğin sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Reasürans, Seçimlik Reasürans, Çerçeve Reasürans, İlama Bağlılık Kaydı, Kadere Bağlılık Kaydı

Teşekkür

Doktora eğitimim sürecinde BİDEB programı kapsamında sağladığı destek için TÜBİTAK'a teşekkür ederim.

LEGAL TERMS PROBLEM IN REINSURANCE CONTRACTS AND RECOMMENDATIONS

Öz

It is observed that, on the one hand, some foreign terms frequently used in reinsurance contracts have not yet been determined as equivalent Turkish legal terms; on the other hand, some current terms proposed as equivalent to foreign terms have either lack of consensus or a character of translation rather than a legal concept. It is difficult to determine the meaning and scope of a foreign term under Turkish law. In addition, according to Article 11/5 of Law No. 5684, the Turkish equivalents of these terms should be determined. Therefore, there is a need to determine the Turkish equivalents of the reinsurance contractual terms under Turkish law. We believe that meeting this need will facilitate the legal examination of reinsurance contracts and contribute to the widespread application of reinsurance.
In this study, existing Turkish reinsurance terms, considered equivalent to frequently used reinsurance foreign terms, are evaluated, and suggestions are made. These proposals do not aim to limit the parties' freedom of contract to reinsurance transactions in practice. On the contrary, it is desired to ensure legal certainty in terms of agreements that must be drafted in Turkish.

Anahtar Kelimeler

Reinsurance, Facultative Reinsurance, Treaty, Follow the Settlements, Follow the Fortunes

Kaynakça

• ABRAMOVSKY, Aviva, “Reinsurance: The Silent Regulator”, Connecticut Insurance Law Journal, Yıl: 2009, Cilt: 15, Sayı: 2, (s. 345-405).
• ACINAN, Hilmi / AKHİSAR, İlyas, Reasürans, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2016.
• ATABEK, Reşat, Reasürans Hukuku, BTHAE Yayınları, Ankara, 1974.
• ATAMER, Kerim, “Yargıtay Kararları Işığında Deniz Ticareti ve Deniz Sigortası Hukukunda Güncel Sorunlar ve Gelişmeler”, XXIII. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu, BTHAE Yayınları, Ankara, 2009, (s. 159-275).
• ATAMER, Kerim, “Yeni Türk Ticaret Kanunu Uyarınca ‘Zarar Sigortaları’na Giriş”, BATİDER, Yıl: 2011, Cilt: 27, Sayı: 1, (s. 21-106).
• AYHAN, Rıza / ÇAĞLAR, Hayrettin / ÖZDAMAR, Mehmet, Sigorta Hukuku Ders Kitabı, 2. Baskı, Ankara 2019.
• BAHTİYAR, Mehmet, “Sigorta Poliçesi Özel Koşulları, Genel Koşullardan Ayırdedilmesi ve Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, (Ed. Yaşar Karayalçın), BTHAE Yayınları, Ankara 1998, (s. 133-147).
• BAHTİYAR, Mehmet, “805 Sayılı “İktisadi Müesseselerde “Mecburi Türkçe Kullanılması Hakkında Kanun’un Kapsamı ve Yaptırımı Sorunu”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, Cilt: II, İstanbul, 2007, (s.1731-1750).
• BARAN, T. Fikret, Sigorta ve Reasüransa Bir Yaklaşım, Önder Matbaası, Ankara, 1982.
• BARLAS, Nami, “Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağının Alman Medeni Kanunundaki Düzenlenme Tarzı ve Eleştirisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Yıl: 1997, Cilt: 55, Sayı: 3, (s. 191-208).
• BAYDAR, Vedat, Türkiye’de Reasürans İnhisarı, İstanbul, 1965.
• BORK, Kevin / WANDT, Manfred, “Der moderne Guidon de la Mer: die Principles of Reinsurance Contract Law (PRICL)”, VersR, Yıl: 2019, Cilt: 18, (s. 1113-1121).
• CARTER, R. L., Reinsurance, 2. Baskı, Springer, 1983.
• CAVE, Peter, “The Nature of Reinsurance”, A Guide to Reinsurance, (Ed. Robert Merkin), Informa, London, 2007, (s. 1-78).
• DİNÇ, İlhan, “İktisadî Müesseselerde Mecburî Türkçe Kullanılmasına Dair Kanuna İlişkin Güncel Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl: 2020, Sayı: 44, (s. 129-184).
• EDELMAN QC, Colin / BURNS, Andrew, The Law of Reinsurance, 2. Baskı, Oxford University Press, Oxford, 2013.
• EKENER, Haşim(der.), Türkiye’de Mükerrer Sigorta Sorunu ve Bütün Vesaiki ile Reasürans İnhisarı Davası, Kaya Basımevi, İstanbul, 1974.
• ERBAŞ AÇIKEL, Aslıhan, “İngilizce Sözleşme Koşullarının Sigorta Sözleşmesi İçeriğine Dahil Edilmesi”, Prof. Dr. Rayegan Kender'e Saygı Günü, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020, (s. 49-90).
• ERKÖK, Banu / YILDIRIM, Bekir Selman, “Alacak Sigortasında Reasürans Uygulamaları”, Bankacılar Dergisi, Yıl: 2019, Sayı: 108, (s. 79-96).
• ERTEN, Cengiz, Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinde Teknik ve Diğer Karşılıkların Kurumlar Vergisi Açısından Değerlendirilmesi, Legal Yayınları, İstanbul, 2013.
• GERATHEWOHL, Klaus, Reinsurance Principles and Practice, (Çev: John Christofer La Bonte) Cilt: I, Verlag Versicherungswirtschaft, Karlsruhe, 1980.
• GROSSMAN, Eleanor L., “§ 25:1. Reinsurance, Generally; Definitions and Nature”, 14A Summary of Pennsylvania Jurisprudence 2d, 2. Baskı, https://www.westlaw.com/Document/If8fb825730fa11d98057925bad68b741/View/FullText.html?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&VR=3.0&RS=cblt1.0 (erişim tarihi: 06.11.2022).
• GURENKO, Eugene N. / ITIGIN, Alexander / WIECHERT, Renate, Insurance Risk Transfer and Categorization of Reinsurance Contracts, The World Bank Policy Research Working Paper 6299, https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/12205 (erişim tarihi: 06.11.2022).
• GÜRSES, Özlem, Reinsuring Clauses, Informa, New York, 2014.
• HEISS, Helmut / SCHAUER, Martin ve WANDT, Manfred (ed.), Principles of Reinsurance Contract Law (PRICL), 2019, https://www.ius.uzh.ch/de/research/projects/pricl.html (erişim tarihi: 06.11.2022).
• HEISS, Helmut, “From Contract Certainty to Legal Certainty for Reinsurance Transactions: The Principles of Reinsurance Contract Law (PRICL)”, Scandinavian Studies of Law, Yıl: 2018, Cilt: 64, (s. 91-114).
• HENLEY, Christopher, “Follow the Settlements and Follow the Fortunes”, A Guide to Reinsurance, (Ed. Robert Merkin), Informa, London, 2007, (s. 237-266).
• HOFFMAN, William C., “Common Law of Reinsurance Loss Settlement Clauses: A Comparative Analysis of the Judicial Rule Enforcing the Reinsurer's Contractual Obligation to Indemnify the Reinsured for Settlements”, Tort & Insurance Law Journal, Yıl: 1993, Cilt: 28, Sayı: 4, (s. 659-710).
• HOFFMAN, William, “Facultative Reinsurance Contract Formation, Documentation, and Integration”, Tort Trial & Insurance Practice Law Journal, Yıl: 2003, Cilt: 38, Sayı: 3, (s. 763-860).
• HOFFMAN, William, “On the Use and Abuse of Custom and Usage in Reinsurance Contracts”, Tort & Insurance Law Journal, Yıl: 1997, Cilt: 33, Sayı: 1, (s. 1-80).
• KARAYAZGAN, Ahmet, Hukuki Yönüyle Siber Riskin Sigorta ve Reasüransı (Makalelerim Işığında), İstanbul, Legal Yayınları, 2020.
• KIRCA, İsmail, “İktisadi Müesseselerde Mecburi Türkçe Kullanılması Hakkında Kanun Üzerine”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen’e Armağan, II. Cilt, İstanbul 2007, (s.1929-1947).
• KÜÇÜK, Damla, “Birlikte Sigorta Sözleşmesi ve Birden Çok Sigortalının Olduğu Sözleşmelerde Sigorta Ettiren ve/veya Sigortalılardan Birisinin Yükümlülüğünü İhlal Etmesinin Sonuçları”, Banka ve Finans Hukuku Dergisi, Yıl: 2013, Cilt: 2, Sayı: 6, (s. 29-44).
• LU, Yao, Utmost Good Faith in Reinsurance Contracts: Difficulties and Problems of Its Operation in an Evolution Time, Yayımlanmamış Doktora Tezi, University of Exeter, 2015.
• MARCHITELLI, David J., “Who May Enforce Liability of Reinsurer”, American Law Reports 87 A.L.R.6th 319, 2013, https://www.westlaw.com/Document/I229c4d97110e11e3aca60000837bc6dd/View/FullText.html?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&VR=3.0&RS=cblt1.0 (erişim tarihi: 06.11.2022).
• MASON, Richard C. / PFEIFER, James E., “A Closer Look at Facultative Reinsurance”, Tort & Insurance Law Journal, Yıl: 1996, Cilt: 31, Sayı: 3, (s. 641-662).
• MENDOZA, Marcos Antonio, “Reinsurance as Governance: Governmental Risk Management Pools as A Case Study in the Governance Role Played by Reinsurance Institutions”, Connecticut Insurance Law Journal, Yıl: 2014, Cilt: 21, Sayı: 1, (s. 53-147).
• MERKIN, Robert / MENDELOWITZ Michael, “Reinsurance: Finding the Balance Between Reinsurers’ and Reinsureds’ Interests”, Research Handbook On International Insurance Law And Regulation, (ed. Julian Burling ve Kevin Lazarus), Edward Elgar, Northampton, 2012, (s. 146-166).
• MERKIN, Robert, Colinvaux’s Law of Insurance, 12. Edition, Thomson Reuters, London, 2019.
• MORSE, Dexter, “Claims”, A Guide to Reinsurance, (Ed. Robert Merkin), Informa, London, 2007, (s. 267-314).
• NOMER, Cahit / YUNAK, Hüseyin, Reasürans, Ceyma Matbaacılık, İstanbul, 1998.
• NOMER, Cahit, Sigortanın Genel Prensipleri ve Reasürans, Çeltüt Matbaacılık, İstanbul, 1977.
• NOUSSIA, Kyriaki, Reinsurance Arbitrations, Springer, Berlin, 2013.
• ONAT, Selahattin, Türkiye’de Reasürans Tekeli, T.C. Ticaret Bakanlığı Sigorta Murakabe Kurulu Yayınları, İstanbul, 1974.
• O'NEILL, Terry / WOLONIECKI, Jan / DOOLEY, Amera / YOW, Cheng Li, The Law of Reinsurance in England and Bermuda, 5. Baskı, Thomson Reuters, London, 2019.
• O'NEILL, Terry / WOLONIECKI, Jan, The Law of Reinsurance in England and Bermuda, 5. Baskı, Thomson Reuters, London, 2019.
• ÖZDEMİR, Semih Sırrı, “Ticari Sözleşmelerin Yabancı Dilde Hazırlanmasına Bağlanan Hukuki Sonuçlar”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2020, Cilt: 11, Sayı: 2, (s. 617-632).
• ÖZŞAR KUMCU, Berna, Avrupa Birliği Tek Reasürans Piyasası ve Türkiye’nin Uyumu, TSEV Yayınları, İstanbul, 2009.
• PLITT, Steven / MALDONADO, Daniel / ROGERS, Joshua D., Couch on Insurance, 3. Baskı, 2021,https://www.westlaw.com/Document/I43741631332811d997b7e644ef6519ab/View/FullText.html?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&VR=3.0&RS=cblt1.0 (erişim tarihi: 06.11.2022).
• POHL, Stefan / IRANYA, Joseph, The ABC of Reinsurance, VVW GmbH, Karlsruhe, 2018.
• THOMAS, Steven W., “Utmost Good Faith in Reinsurance: A Tradition in Need of Adjustment”, Duke Law Journal, Yıl: 1992, Cilt: 41, Sayı: 6, (s. 1548-1597).
• URAS, T. Güngör, Mükerrer Sigorta (Reasürans) İnhisarı Sorunu, Ankara, 1969.
• ÜNAN, Samim, Türk Ticaret Kanunu Şerhi Altıncı Kitap: Sigorta Hukuku- Cilt VII - Yargı Kararları, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021, s. 166.
• WANG, Wallace Hsin-Chun, Reinsurance Regulation: A Contemporary and Comparative Study, Kluwer Law International, New York, 2003.
• WILLIAM, Oliver D., Reinsurance and the Law of Aggregation Event, Occurrence, Cause, Routledge, New York, 2021.
• ZUCKERMAN, Tod I. / CHESLER, Robert / KEEGAN, Christopher, “Reinsurance”, Environmental Insurance Litigation: Law and Practice, Nr. § 2, https://www.westlaw.com/Document/I979dfa380a8211da86b3f9d861f58b58/View/FullText.html?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&VR=3.0&RS=cblt1.0 (erişim tarihi: 06.11.2022).
• ZUCKERMAN, Tod I., Environmental Insurance Litigation: Law and Practice, Nr. § 31, https://www.westlaw.com/Document/I979dfa380a8211da86b3f9d861f58b58/View/FullText.html?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&VR=3.0&RS=cblt1.0 (erişim tarihi: 06.11.2022).
• “Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Hakkında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı'nca Hazırlanan Görüş”, BATİDER, Yıl: 2005, Cilt: 23, Sayı: 2, (s. 211-248).