KAPİTALİST MODERNİZM VE POST-MODERNİZM TARTIŞMASI: D.HARVEY- J.F. LYOTARD

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 1 - 32

Mustafa Fatih Sarı

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1551372

Öz

20. yüzyılın sonlarıyla beraber siyasal, ekonomik ve kültürel alanlarda çok önemli değişimler gerçekleşmiştir. Yeni döneme dair farklılıkları kuşatan bir kavram olarak “post-modernlik” öne çıkmıştır. Farklı perspektifler, bu değişimleri anlamak için farklı yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Yeni dönemin anlamlandırılmasına dair pek çok temel görüş ayrılığına sahip olan David Harvey ve Jean-François Lyotard, söz konusu farklı yaklaşımlar için karakteristik örneklikler oluşturmaktadır. Lyotard, yeni dönemi “en gelişmiş” olarak nitelendirdiği toplumlarda bilginin durumu/statüsü üzerinden ele almaktadır. Yazar, “en gelişmiş” toplumlarda bilginin durumu/statüsünün 20. yüzyılın sonlarına doğru köklü bir biçimde değiştiğini iddia etmektedir. Ona göre oyun kurallarını gerekçeleriyle beraber ortaya koymak zorunda olan modern bilim, kendi statüsünü meşrulaştırmak adına birtakım büyük anlatılara başvurmak zorundaydı. Post-modern kuram ise büyük anlatılara duyulan güvensizlikle nitelenmektedir. Harvey ise bu köklü değişimlerin sonucunda kapitalizmin aşıldığını, post-kapitalist ya da post-endüstriyel topluma geçildiğini düşünmemektedir. Ona göre kapitalist birikimin temel kurallarıyla karşılaştırıldığında bu değişimler, yüzeysel görünümlerde beliren bazı değişikliklere karşılık gelmektedir. Harvey düşüncesinde postmodernliğin durumu kültürel alanda post-modernizm ve politik-ekonomik alanda bir birikim rejimi olarak esnek birikim modeli bağlamında ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

post-modernlik, kapitalizm, modernizm, bilgi toplumu, Fordizm

Kaynakça

• Akbulut ÖÖ, ‘Siyaset Biliminin Siyaseti’ (2011) 44(4) Amme İdaresi Dergisi 1-32.
• Akbulut ÖÖ, ‘Kapitalizmde Siyasetin Siyasal Halleri’ (2012) 7(17) Memleket Siyaset Yönetim Dergisi 178-199.
• Akbulut ÖÖ, ‘Küresel Kapitalizm ve Devlet’ (2013) 28(3) Toplum ve Hekim Dergisi 165-171.
• Bauman Z, Yasa Koyucular ile Yorumcular (Kemal Atakay, 4.bs, Metis Yayınları 2017).
• Berman M, Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor (Ümit Altuğ/Bülent Peker, 17.bs, İletişim Yayınları 2014).
• Evre B, ‘Bir Düşünüş Biçimi Olarak Postmodernizm ve Temel Parametreleri’ (2007) 07 (13) Akdeniz İİBF Dergisi 1-23.
• Giddens A, Modernliğin Sonuçları (Ersin Kuşdil, 1.bs, Ayrıntı Yayınları 1994).
• Harvey D, Postmodernliğin Durumu (Sungur Savran, 7.bs, Metis Yayınları 2014).
• Kumar K, Sanayi Sonrası Toplumdan Post-Modern Topluma (Mehmet Küçük, 4.bs, Dost Kitabevi Yayınları 2013).
• Lyotard JF, ‘Postmodern Nedir Sorusuna Cevap’, Postmodernizm içinde, N. Zeka (Ed.) (Kıyı Yayınları 1994) 45-58.
• Lyotard JF, Postmodern Durum (İsmet Birkan, 3.bs, BilgeSu Yayıncılık 2019).
• Richter R, Sosyolojik Paradigmalar (Necmettin Doğan, 3.bs, Küre Yayınları 2017).
• Sarıbay AY, Postmodernite, Sivil Toplum ve İslâm (1.bs, İletişim Yayınları 1994).
• Wood EM, Kapitalizmin Kökeni (A. Cevdet Aşkın, 1.bs, Epos Yayınları 2003).
• Wood EM, Kapitalizm Demokrasiye Karşı (Şahin Artan, 2.bs, Yordam Kitap 2016).