İTİRAZIN İPTALİ DAVASININ KISMİ DAVA OLARAK AÇILMASI SORUNU

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 457 - 509, 31.08.2025

Süleyman Topak

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1688002

Öz

İtirazın iptali davası, alacaklı tarafından borçlunun ilamsız icra takibine yaptığı itirazı bertaraf ederek takibin devamını sağlamak amacıyla başvurulan hukuki yollardan biridir. Uygulamada sıkça rastlanan bu dava türüne ilişkin olarak son dönemde Yargıtay kararları doğrultusunda kısmi dava şeklinde açıldığına dair örnekler artış göstermektedir. Yargıtay’ın benimsediği yaklaşıma göre, borçlu takip talebinde yer alan alacak miktarının tamamına itiraz etmiş olsa dahi, alacağın yalnızca bir kısmı için itirazın iptali davası açılması mümkün görülmektedir. Bu kabul, itirazın iptali davasının icra hukukuna özgü yapısı, takibe sıkı sıkıya bağlı olması ve itirazın bölünmesinin mümkün olmadığı gibi hususlar gözetildiğinde söz konusu yaklaşımın isabetliliğini sorgulanır hâle getirmektedir. Bu çalışmada, itirazın iptali davasının kısmi dava olarak açılmasının hukuken mümkün olup olmadığı; mevcut yasal düzenlemeler, öğretideki görüşler ve yargı içtihatları çerçevesinde ele alınarak, konuya ilişkin değerlendirmelerimizle birlikte incelenmektedir. Netice itibariyle, bu davanın hukuki niteliği ile İcra ve İflas Kanunu’ndaki düzenlenme amacının doğru şekilde kavranması ve kısmi dava olarak açılmasından doğan sorunların giderilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

: İtirazın iptali davası , kısmi dava , takibe bağlılık , itirazın bölünmezliği , dava değeri

THE PROBLEM OF FILING AN ACTION FOR CANCELLATION OF OBJECTION AS A PARTIAL ACTION

Öz

The cancellation of objection lawsuit is one of the legal remedies applied by the creditor in order to eliminate the objection of the debtor to the enforcement proceedings without judgement and to ensure the continuation of the proceedings. Regarding this type of lawsuit, which is frequently encountered in practice, there has been an increase in the number of examples of partial lawsuits filed in line with the recent decisions of the Court of Cassation. According to the approach adopted by the Court of Cassation, even if the debtor has objected to the entire amount of the receivable in the follow-up request, it is possible to file a cancellation of objection lawsuit for only a part of the receivable. Considering the specific nature of the action for cancellation of objection to the enforcement law, its strict adherence to the enforcement proceedings and the impossibility of splitting the objection, the accuracy of this approach is questionable. In this study, whether it is legally possible to file an action for cancellation of objection as a partial action is examined within the framework of the current legal regulations, the opinions in the doctrine and the jurisprudence, together with our evaluations on the subject. As a result, it is aimed to understand the legal nature of this action and the purpose of its regulation in the Enforcement and Bankruptcy Law correctly and to eliminate the problems arising from its filing as a partial action.

Anahtar Kelimeler

Cancellation of objection case , partial lawsuit , adherence to the proceedings , indivisibility of objection , case value

Kaynakça

• Akil C, Genel Haciz Yoluyla Takipte Ödeme Emrine İtiraz (Yetkin Yayınları 2017).
• Akil C, Kısmi Dava (Yetkin Yayınları 2013).
• Alangoya H Y, Yıldırım M K, Deren Yıldırım N, Medeni Usul Hukuku Esasları (Beta Yayınları 2009).
• Amonn K, Gasser D, Grundriss des Schuldbetreibungs-und Konkursrechts, (Stämpfli Verlag 1997).
• Anders M, Gehle B, Zivilprozessordnung mit GVG und anderen Nebengesetzen (C.H. BECK 2025).
• Ansay S.Ş, Hukuk İcra ve İflâs Usulleri (İstiklal Matbaası 1960).
• Arslan A S, İcra Takip İşlemleri, Etkileri ve Hukuka Aykırılığın Sonuçları (Yetkin Yayınları 2018).
• Arslan R, Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı (Sevinç Matbaası 1989).
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S, Hanağası E, İcra ve İflâs Hukuku (Yetkin Yayınları 2023).
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S, Hanağası E, Medeni Usul Hukuku (Yetkin Yayınları 2020).
• Aşık İ, Oruç Y, Tok O, Saçar Ö F, Aşit R, İcra ve İflas Hukuku, (Seçkin Yayıncılık 2024).
• Atalı M, Ermenek İ, Erdoğan E, İcra ve İflas Hukuku (Yetkin Yayınları 2023).
• Atalı M, Ermenek İ, Erdoğan E, Medeni Usul Hukuku (Yetkin Yayınları 2020).
• Ay O O, İcra ve İflas Hukukunda İtirazın İptali Davası (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2021).
• Berti S V, “Gedanken zur Teil(anspruchs)klage nach Art. 84 E ZPO CH” (2007) SZZP 3, 77-86.
• Blumenstein E, Hanbuch Des Schweizerischen Schuldbetreibungsrechtes (K. J. Wyss 1911).
• Boran Güneysu N, “İcra Takip İşlemleri” (2012) Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 101 31-60.
• Çağa T, “Ödeme Emrine İtirazın İptali” (1976) Banka ve Ticaret Dergisi, 8 (3) 22-31.
• Deynekli A, Kısa S, İtirazın İptali Davaları, İcra İnkâr ve Kötüniyet Tazminatı, (Turhan Kitabevi 2005).
• Duran O, Medeni Usul Hukukunda Taleple Bağlılık İlkesi (Seçkin Yayıncılık 2020).
• Eichel F, “Materiell-rechtliche “SchKG-Klagen” auf dem Weg zur “ZPO-Klage”” (2022) ZZZ, 28-38.
• Emiral Y G, “İcra Hukuku Bakımından Takip Talebi ve Sonuçları” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022).
• Erdem M, “İcra ve İflas Hukukunda İtirazın İptali Davası” (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010).
• Ermenek İ, Azaklı Arslan B, “İcra ve İflâs Hukuku Açısından Ticarî Davalarda Arabulucuya Başvuru Zorunluluğu” (2020) Türkiye Baralar Birliği Dergisi, 33 (148) 135-196.
• Eriş G, “Ödeme Emrine İtirazın İptali Davası ve Bazı Sorunlar” (1977) Ankara Barosu Dergisi, 5, 826 – 828. Erzurumlu Işık N, Korkmaz C, “Yargı Kararları Çerçevesinde Genel Haciz Yoluyla Takibin Geri Alınması ve İcra Hukuku Bakımından Yarattığı Bazı Sorunlar” (2024) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 73 (2), 1191-1254.
• Fritzsche H, Walder-Bohner H U, Schuldbetreibung und Konkurs Nach Schweizerischem Recht, Band I (Schulthess 1984).
• Gehri M A, Jent-Sørensen I, Sarbach M, ZPO Kommentar Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung (Orell Füssli 2023).
• Gören Ülkü N, İcra Hukukunda Ödeme Emri (Arıkan Yayınları 2008).
• Görgün L Ş, Börü L, Kodakoğlu M, İcra ve İflas Hukuku, (Yetkin Yayınları 2025).
• Görgün L Ş, Börü L, Kodakoğlu M, Medeni Usul Hukuku (Yetkin Yayınları 2025).
• Grunsky W, Zivilprozessrecht (Carl Heymanns Verlag 2008).
• Gürdoğan B, İcra Hukuku Dersleri (Ajans Türk Matbaası 1970).
• Hanağası E, Davada Menfaat (Yetkin Yayınları 2009).
• Hausheer H, Walter H P, ZPO, Band I: Art. 1-149 ZPO; Band II: Art. 150-352 ZPO und Art. 400-406 ZPO-Schweizerische Zivilprozessordnung (Stämpfli Verlag 2012).
• Hess B, Zivilprozessrecht, (C.H Beck 2011).
• İnan M, “Medeni Yargıda Kısmi Dava” (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011).
• İyilikli A C, Alaçam E, Daldal A, “Takip Hukukunda İcranın Geçici Durdurulması” (2020) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 8 (16) 203-257.
• Karslı A, İcra ve İflas Hukuku (Filiz Kitabevi 2022)
• Karslı A, Medeni Muhakeme Hukuku (Filiz Kitabevi 2020).
• Karslı A, Medeni Usul Hukukunda Usuli işlemler (Kudret Yayınevi 2001).
• Kren Kostkiewicz J, SchKG Kommentar Schuldbetreibungs- und Konkursgesetz mit weiteren Erlassen (Orell Füssli 2020).
• Kren Kostkiewicz J, Vock D, Kommentar zum Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs SchKG (Schulthess 2017).
• Kulaksız C, Die Teilklage im deutschen und türkischen Zivilprozessrecht (Peter Lang 2004).
• Kuru B, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı (Yetkin Yayınları 2013).
• Kurt Konca N, Medeni Usul Hukukunda Tarafların Doğruyu Söyleme Yükümlülüğü (Yetkin Yayınları 2016).
• Küçük A T, “Medeni Usul Hukukunda Davacının Talep Sonucunu Genişletmesi ve Değiştirmesi” (2021) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 9 (18) 213-252.
• Lutz O, “Die Teilklage” (1930) SJZ 31, 45-48.
• Musielak H J, Voit W, Zivilprozessordnung: ZPO (Vahlen 2024).
• Muşul T, İcra ve İflâs Hukuku, (Yetkin Yayınları 2008).
• Nomer H N, “Manevi Tazminat Alacağında Kısmi Dava Açmak Mümkün müdür?” (2002) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 1 (2) 221-229.
• Okçuoğlu Y, Yargıtay Kararları ve Karşı Oylarım (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları 1991). Özekes M, İcra Hukukunda Temel Hak ve İlkeler (Adalet Yayınları 2009).
• Öztan B, Medeni Hukukun Temel Kavramları (Turhan Kitabevi 2005).
• Pekcanıtez H, Pekcanıtez Usul-Medeni Usul Hukuku (On İki Levha Yayıncılık 2017).
• Pekcanıtez H, Atalay O, Sungurtekin Özkan M, Özekes M, İcra ve İflas Hukuku (On İki Levha 2023).
• Peksöz V, “Hak Düşürücü Sürelerin Dava Şartı Olarak Nitelendirilme(Me)si” (2024) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 28 (1) 101-126.
• Pohlmann P, Zivilprozessrecht (C.H Beck 2011).
• Postacıoğlu E İ, İcra Hukuku Esasları (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1982).
• Postacıoğlu İ, Ödeme Emrine İtiraz ve Hukuki Neticeleri (İstanbul 1945).
• Rauscher T, Krüger W, Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz und Nebengesetzen (C.H. BECK 2025).
• Schwab M, Zivilprozessrecht (C.F Müller 2010).
• Serozan R, Sözleşmeden Dönme (İstanbul Üniv. Huk. Fak. Yayınları 1975).
• Staehelin D, Bauer T, Staehelin A, Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs, (Helbing und Lichtenhahn 1998).
• Tanrıver S, “Kısmi Dava Kurumu Üzerine Bazı Düşünceler”, Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan (Turhan Kitabevi 2008) 851-866.
• Tercan E, "Medeni Usul Hukukunda Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü" (1996) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5 (1-2) 181-212.
• Tuncer Kazancı İ, “Yargıtay Uygulaması Işığında Kısmi Davaya İlişkin Bazı Sorunlar” (2020) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 28 (3) 1507-1543.
• Uyar T, İtirazın İptali Davası ile Tahsil (Eda) Davası (Bilge Yayınevi 2020).
• Uyar T, İcra ve İflâs Hukukunda İptal Davaları (Feryal Matbaacılık 1992).
• Üstündağ S, İcra Hukukunun Esasları (2004).
• Üstündağ S, Medeni Yargılama Hukuku (2000).
• Üstündağ S, İddia ve Müdafaanın Değiştirilmesi Yasağı (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1967). Vock D, Kurzkommentar- SchKG, (Hrsg. Daniel Hunkeler, Helbing Lichtenhahn 2014).
• Vock D, Meister-Müller D, SchKG-Klagen nach der Schweizerischen ZPO (Schulthess 2018).
• Yıldırım M K, “Medenî Yargılama Hukukunda Hâkimin Rolü” (2016) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22 (3) 3027-3044.
• Yıldırım M K, Deren Yıldırım N, İcra ve İflâs Hukuku, (Beta Yayınevi 2016).
• Yılmaz E, “İtirazın İptali Davasının Hukukî Niteliği” Prof. Dr. Saim Üstündağ’a Armağan (Adalet Yayınevi 2009) 597-615.