Sağlık Çalışanlarında İşe Cezbolma: Üniversite, Kamu ve Özel Hastanelerde Bir Uygulama

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 3, 329 - 345, 29.09.2017

Nazan Kartal

Öz

İşe cezbolma, çalışanın işi ile bütünleşmesidir. Bu çalışmanın amacı, Ankara’nın metropolitan bölgesinde faaliyet gösteren bir üniversite hastanesi, bir kamu hastanesi ve bir özel hastanede çalışanların işe cezbolma düzeylerini belirleyerek bulunan sonuçları hastane türlerine ve mesleki duruma göre karşılaştırmaktır. Araştırmanın evrenini; bu üç hastaneden seçilmiş olan, 01.12.2015- 17.03.2016 veri toplama zamanında çalışmakta olan hekim, hemşire, diğer sağlık personeli ve idari personel oluşturmaktadır. Evrenin bilinen örneklem yöntemi ile 493 kişiye ulaşılarak, bu sayı hastanelere göre tabakalandırılmıştır. Toplanan verilerin analizinde, hastanelere göre işe cezbolma düzeyleri arasında farklılık bulunup bulunmadığı saptamak için ANOVA testi uygulanmıştır. Daha sonra, bulunan farklılıkların hangi gruplar arasında gerçekleştiğini öğrenmek için LSD testi uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre, hastaneler arasında işe cezbolma düzeylerinin istatistiksel açıdan anlamlı farklılık gösterdiği, özel hastanedeki sağlık çalışanlarının işe cezbolma düzeyleri en yüksek, üniversite hastanesindeki sağlık çalışanlarının işe cezbolma düzeyleri en düşük olarak saptanmıştır. Meslek gruplarına göre işe cezbolma düzeylerine bakıldığında, üniversite ve kamu hastanesinde idari personel, özel hastanede ise diğer sağlık personelinin genel işe cezbolma düzeyleri en yüksek çıkmıştır. Dolayısıyla, üniversite ve kamu hastanesinde idari personel dışında kalan sağlık çalışanlarının işe cezbolma düzeylerinin yükseltilmesi gerekmektedir. Genel anlamda ise, bu üç hastanedeki sağlık çalışanların işe cezbolma düzeyleri orta çıktığı için bu ortalamanın yükseltilmesi sağlık kurumları açısından faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İşe cezbolma, sağlık çalışanları, hastane

Kaynakça

• 1. Aboshaiqah A. E., Hamadi H. Y., Salem O. A. and Zakari N. (2016) The Work Engagement of Nurses in Multiple Hospital Sectors in Saudi Arabia: A Comparative Study. Journal of Nursing Management 24(4): 540-548. 2. Akgül A. ve Çevik Ç. (2003) İstatistiksel Analiz Teknikleri. Emek Ofset Baskı, Eskişehir. 3. Alpar R. (2014). Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik: Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle. Detay Yayıncılık, 3. Baskı, Ankara. 4. Altunel M. C., Kocak O. E. and Cankir B. (2015) The Effect of Job Resources on Work Engagement: A Study on Academicians in Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice 2: 409-417. 5. Altunışık R., Coşkun R., Bayraktaroğlu S. ve Yıldırım E. (2012) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya Kitabevi, Adapazarı. 6. Ardıç K. ve Polatçı S. (2009) Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 32(1): 21-46. 7. Ashforth B.E. and Humphery R.H. (1995) Emotion in the Workpkace: A Reappraisal. Human Relations 48: 97-125. 8. Aybas M. (2014) İnsan Kaynakları Uygulamalarının Çalışanların İşe Adanmışlığı Üzerindeki Etkisi ve Pozitif Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü Konuya İlişkin Bir Çalışma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul. 9. Bakker A. B. and Bal M. P. (2010) Weekly Work Engagement and Performance: A Study Among Starting Teachers. Journal of Occupational and Organizational Psychology 83(1): 189-206. 10. Bezuidenhout A. and Cilliers F. V. (2010) Burnout, Work Engagement and Sense of Coherence in Female Academics in Higher-Education Institutions in South Africa. SA Journal of Industrial Psychology 36(1): 10. 11. Bosman J., Rothmann S. and Buitendach J. H. (2005) Job Insecurity, Burnout and Work Engagement: The Impact of Positive and Negative Effectivity. SA Journal of Industrial Psychology 31(4): 48-56. 12. Bostancı H. ve Ekiyor A. (2015) Çalışanların İşe Adanmasının Örgüt İçi Girişimciliğe Etkisinin İncelenmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi 1(1): 37-51. 13. Brown S. P. (1996) A Meta-Analysis and Review of Organizational Research on Job Involvement. Psychological Bulletin 120: 235–255. 14. Büyüköztürk Ş. (2006) Veri Analizi El Kitabı. Pegem A Yayıncılık, 6. Baskı, Ankara. 15. Christian M. S., Garza A. S. and Slaughter J. E. (2011) Work Engagement: A Quantitative Review And Test Of İts Relations With Task And Contextual Performance. Personnel Psychology 64(1): 89-136. 16. Chughtai A. A. and Buckley F. (2008) Work Engagement And its Relationship With State And Trait Trust: A Conceptual Analysis. Journal of Behavioral and Applied Management 10(1): 47. 17. Coetzer C. F. and Rothmann S. (2007) Job Demands, Job Resources and Work Engagement of Employees in a Manufacturing Organisation. Southern African Business Review 11(1): 17-32 18. Csikszentmihalyi M. (2000) Beyond Boredom and Anxiety. Jossey-Bass, San Francisco. 19. Çalışkan S. C. (2014) Pozitif Örgütsel Davranış Değişkenleri ile Yeni Araştırma Modelleri Geliştirme Arayışları: Pozitif Örgütsel Davranış Değişkenlerinin İşe Adanmışlık, Tükenmişlik ve Sinizm Üzerine Etkileri ve Bu Etkileşimde Örgütsel Adalet Algısının Aracılık Rolü Üzerine Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16(3): 363-382. 20. Esen E. (2012) The Role of Trust on The Relationship Between Organizational Engagement and Corporate Reputation. Journal of Management & Economics 19(1): 47-58. 21. Fay D. ve Luhrmann H. (2004) Current Themes in Organizational Change. European Journal of Work and Organizational Psychology 13(2): 113-119. 22. Fleming J. H. and Asplund, J. (2007) Human Sigma. Gallup Press, New York. 23. González-Romá V., Schaufeli W. B., Bakker A. B. and Lloret S. (2006) Burnout and Work Engagement: Independent Factors or Opposite Poles? Journal of Vocational Behavior 68(1): 165-174. 24. Güneşer A. B. (2007) The Effect of Person-Organizatıon Fit on Organizational Commitment and Work Engagement: The Role of Person-supervisor Fit. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. 25. Hakanen J. J., Bakker A. B. and Schaufeli W. B. (2006) Burnout and Work Engagement Among Teachers. Journal of School Psychology 43(6): 495-513. 26. Hakanen J. J., Schaufeli W. B. and Ahola K. (2008) The Job Demands-Resources Model: A Three-Year Cross-Lagged Study of Burnout, Depression, Commitment, and Work Engagement. Work & Stress 22(3): 224-241. 27. Hallberg U. E., Johansson G. and Schaufeli W. B. (2007) Type A Behavior and Work Situation: Associations with Burnout and Work Engagement. Scandinavian Journal of Psychology 48(2): 135-142. 28. Høigaard R., Giske R. and Sundsli K. (2012) Newly Qualified Teachers’ Work Engagement and Teacher Efficacy Influences on Job Satisfaction, Burnout, and the Intention to Quit. European Journal of Teacher Education 35(3): 347-357. 29. Ingersoll G. L., Olsan T., Drew-Cates J., DeVinney B. C. and Davies J. (2002) Nurses’ Job Satisfaction, Organizational Commitment and Career Intent. Journal of Nursing Administration 52(5): 250–263. 30. Jenaro C., Flores N., Orgaz M. B. and Cruz M. (2011) Vigour and Dedication in Nursing Professionals: Towards a Better Understanding of Work Engagement. Journal of Advanced Nursing 67(4): 865-875. 31. Jose G. and Mampilly S. R. (2014) Psychological Empowerment As A Predictor of Employee Engagement: An Empirical Attestation. Global Business Review 15(1): 93-104. 32. Kalaycı Ş. (2006) SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (Vol. 2). Asil Yayın Dağıtım, Ankara. 33. Kanten P. ve Yeşiltaş M. (2013) Pozitif Örgütsel Davranışlar Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 4(8): 83-106. 34. Korunka C., Kubicek B., Schaufeli W. B. and Hoonakker P. (2009) Work Engagement and Burnout: Testing the Robustness of the Job Demands-Resources Model. The Journal of Positive Psychology 4(3): 243-255. 35. Koyuncu M., Burke R. J. and Fiksenbaum L. (2006) Work Engagement Among Women Managers and Professionals in a Turkish Bank: Potential Antecedents and Consequences. Equal Opportunities International 25(4): 299-310. 36. Langelaan S., Bakker A. B., Van Doornen L. J. and Schaufeli W. B. (2006) Burnout and Work Engagement: Do Individual Differences Make a Difference? Personality and Individual Differences 40(3): 521-532. 37. Lin C. P. (2010) Modeling Corporate Citizenship, Organizational Trust, and Work Engagement Based on Attachment Theory. Journal of Business Ethics 94(4): 517-531. 38. Lovejoy P. (2012) Demographic Variables Influence on Work Engagement of Nurses and Doctors in Hospitals. Chirist University, Other Thesis, Bengaluru. 39. Macey W. H. and Schneider B. (2008) The Meaning of Employee Engagement. Industrial and Organizational Psychology: Perspectives on Science and Practice 1: 3-30. 40. Mäkikangas A., Feldt T., Kinnunen U. and Tolvanen A. (2012) Do Low Burnout and High Work Engagement Always Go Hand in Hand? Investigation of the Energy and Identification Dımensions in Longitudinal Data. Anxiety, Stress & Coping 25(1): 93-116. 41. Maslach C., Schaufeli W. B. and Leiter M. P. (2001) Job Burnout. Annual Review of Psychology 52: 397–422. 42. May D. R., Gilson R. L. and Harter L. M. (2004) The Psychological Conditions of Meaningfulness, Safety and Availability and the Engagement of the Human Spirit at Work. Journal of Occupational and Organizational Psychology 77(1): 11-37. 43. Montgomery A. J., Peeters M. C. W., Schaufeli W. B. and Ouden M. D. (2003) Work Home Interference Among Newspaper Managers: Its Relationship with Burnout and Engagement. Anxiety, Stress, and Coping 16(2): 195-211. 44. Müceldili B. ve Erdil O. (2013) Pozitif Organizasyonel Bilim Üzerine Bir Araştırma: İşe Cezbolmanın Organizasyonel Çıktılara Etkileri. Demirci M. K., Gümüştekin G. E., Özler D. E. ve Atalay C. G. (Ed.). 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, ss: 176-181, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara. 45. Naudé J. L. P. and Rothmann S. (2004) The Validation of the Utrecht Work Engagement Scale for Emergency Medical Technicians in Gauteng. South African Journal of Economic and Management Sciences 7(3): 459. 46. Nilsiri A. (2010) Employee Engagement in Independent Hotels in Phuket. Prince of Songkla University, Doctoral Dissertation, Phuket. 47. Oktuğ Z. (2014) Yenilikçilik ve Çalışmaya Tutkunluk- Çalışanı Güçlendirmenin Etkileri. Galata Yayıncılık ve Dağıtım, İstanbul. 48. Othman N. and Nasurdin A. M. (2011) Work Engagement of Malaysian Nurses: Exploring the Impact of Hope and Resilience. International Journal of Social, Human Science and Engineering 5(12): 37–42. 49. Öner Z. H. (2008) The Mediating Effect of Organizational Justice: Moderating Roles of Sense of Coherence and Job Complexity on The Relationship Between Servant Leadership and Work Engagement. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. 50. Özer Ö., Saygılı M. ve Uğurluoğlu Ö. (2015) Sağlık Çalışanlarının İşe Cezbolma Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Araştırma. Business & Management Studies: An International Journal 3(3): 261-272. 51. Özkalp E. ve Meydan B. (2015) Schaufeli ve Bakker Tarafından Geliştirilmiş Olan İşe Angaje Olma Ölçeğinin Türkçe’de Güvenilirlik ve Geçerliliğinin Yapılması. The Journal of Industrial Relations&Human Resources 17(3): 1-19. 52. Özsoy E., Filiz B. ve Semiz T. (2013) İşkoliklik ve Çalışmaya Tutkunluk Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 5(2): 59-68. 53. Rich B. L., Lepine J. A. and Crawford E. R. (2010) Job Engagement: Antecedents and Effects on Job Performance. Academy of Management Journal 53(3): 617-635. 54. Roberts D. R. and Davenport T. O. (2002) Job Engagement: Why It's Important and How to Improve It. Employment Relations Today 29(3): 21-29. 55. Salanova M., Agut S. and Peiró J. M. (2005) Linking Organizational Resources and Work Engagement to Employee Performance and Customer Loyalty: The Mediation of Service Climate. Journal of Applied Psychology 90: 1217–1227. 56. Salmela-Aro K., Tolvanen A. and Nurmi J. E. (2009) Achievement Strategies During University Studies Predict Early Career Burnout and Engagement. Journal of Vocational Behavior 75: 162-175. 57. Schaufeli W. and Bakker A. B. (2004) Utrecht Work Engagement Scale Preliminary Manual. 58. Schaufeli W. B. (2012) Work Engagement: What Do We Know and Where Do We Go? Romanian Journal of Applied Psychology 14(1): 3-10. 59. Schaufeli W. B. and Salanova M. (2007) Efficacy or Inefficacy, That's the Question: Burnout and Work Engagement, and Their Relationships with Efficacy Beliefs. Anxiety, Stress, and Coping 20(2): 177-196. 60. Schaufeli W. B., Salanova M., González-Romá V. and Bakker A. B. (2002) The Measurement of Engagement and Burnout: A Confirmative Analytic Approach. Journal of Happiness Studies 3: 71–92. 61. Seligman M. E. ve Csikszentmihalyi M. (2000) Positive Psychology: An Introduction. American Psychology 55: 5– 14. 62. Shimazu A. and Schaufeli W. B. (2008) Work Engagement: An Emerging Concept in Occupational Health Psychology. Bioscience Trends 2(2): 171. 63. Simpson M. (2009) Engagement at Work: A Review of the Literature. International Journal of Nursing Studies 46(7): 1012-1024. 64. Taştan S. B. (2014) The Theoretical Implications of Job Demands-Resources Model: A Research Study on the Relations of Job Demands, Supervisor Support and Job Autonomy with Work Engagement. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences 28(4): 149-192. 65. Turgut T. (2011) Çalışmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalışma Saatleri, Yönetici Desteği Ve İş-Aile Çatışması İle İlişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 25(3): 155-179. 66. Van Bogaert P., Van Heusden D., Timmermans O. and Franck E. (2014) Nurse Work Engagement İmpacts Job Outcome and Nurse-Assessed Quality of Care: Model Testing with Nurse Practice Environment and Nurse Work Characteristics As Predictors. Frontiers in Psychology 5: 1261. 67. Van der Colff J. J. and Rothmann S. (2009) Occupational Stress, Sense of Coherence, Coping, Burnout and Work Engagement of Registered Nurses in South Africa. SA Journal of Industrial Psychology 35(1): 1-10. 68. Wollard K. K. and Shuck B. (2011) Antecedents to Employee Engagement a Structured Review of the Literature. Advances in Developing Human Resources 13(4): 429-446.