Türkiye’de Kanserin Ekonomik Maliyetleri: Bir Hesaplanabilir Genel Denge Modeli Yaklaşımı

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 1, 31 - 39, 30.03.2018

Pınar Torun , Aziz Kutlar

Öz

Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan araştırmalara göre, kansere karşı önlem alınmazsa ve sistematik bir kontrol programı uygulanmazsa 2030’lu yıllarda kanserin doğrudan tedavi maliyetleri Sağlık Bakanlığı bütçesi tarafından karşılanmayacak bir büyüklüğe ulaşacaktır. Bu bağlamda bu çalışmanın temel amacı kanserin ekonomik maliyetlerini tahmin etmektir. Çalışmada kanserin doğrudan ve dolaylı maliyetleri araştırılmıştır. Yeterli veri setinin olmaması nedeniyle doğrudan maliyetler sadece SGK tarafından kanser ilaçlarına yapılan harcamaları kapsamaktadır. Kanserin dolaylı maliyetleri iki farklı yaklaşımla ele alınmıştır. Birinci yaklaşımda kanser harcamalarının yatırım olanaklarında meydana getirdiği azalma nedeniyle ortaya çıkan çıktı kaybı analiz edilirken, ikinci yaklaşımda kanser nedeniyle ortaya çıkan verimlilik kaybının çıktı düzeyinde meydana getirdiği azalma analiz edilmiştir. Yatırım olanaklarındaki azalmadan kaynaklanan çıktı kaybı analiz edilirken hesaplanabilir genel denge yaklaşımı kullanılmış, verimlilik kaybının neden olduğu çıktı kaybı analiz edilirken ekonomik simülasyon yöntemine başvurulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre 2012 yılında SGK tarafından kanser ilaçları için yapılan ödeme yaklaşık olarak 458 Milyon TL’dir. Bununla birlikte kanserle mücadele politikalarının başarılı olması ve kanser için harcanan paranın diğer alanlarda yatırım yapmak için kullanılması durumunda optimal bileşik faktör çıktı düzeyi %0,04, optimal yurt içi çıktı düzeyi %0,01, optimal Armington varsayımına dayalı çıktı düzeyi %0,02, optimal tüketim düzeyi %0,009 artacaktır. Bununla birlikte kanser emek verimliliğini %0,01 azaltırken, çıktıda meydana gelen azalma daha fazladır.

Anahtar Kelimeler

Hastalıkların Ekonomik Maliyetleri, Hesaplanabilir Genel Denge Modeli, Kanserin Ekonomik Maliyetleri

Kaynakça

• 1. Amir Z., Moran A., Wals L., Iddenden R. and Luker K. (2007) Return to Paid Work After Cancer: A British Experience. The Journal of Cancer Survival 1(2): 129-136. 2. Armington P. S. (1969) A Theory of Demand for Products Distinguished by Place of Production. International Monetary Fund Staff Papers 16(1): 159-176. 3. Armstrong J. (1995) Uganda’s AIDS Crisis Its Implications for Development. World Bank Discussion Papers No: 298. 4. Arozullah A. M., Calhoun E. A., Wolf M., Finley D. K., Heckinger E. A., Gorby N. S., Schumock G. T. and Bennett C. L. (2004) The Financial Burden of Cancer: Estimates From a Study of Insured Women With Breast Cancer. The Journal of Support Oncology 2(3): 271-278. 5. Bradley C. J., Yabroff K. R., Dahman R. B., Feuer E. J., Mariotto A. and Brown M. L. (2008) Productivity Costs of Cancer Mortality in the United States: 2000-2020. Journal National Cancer Institue 100(24): 1763-1770. 6. Brown M. L. and Yabroff K. R. (2006) Economic Impact of Cancer in the United State, In D. Schottenfeld and J. F. Fraumen (ed.) Cancer Epidemiyology and Prevention, Third Edition, Oxford University Press, USA. 7. Cooper B. S. and Rice D. P. (1976) The Economic Cost of Illness Revisited. Social Security Bulletin 39(2): 21-36. 8. Çakır Edis E. and Karlıkaya C. (2007) The Cost of Lung Cancer in Turkey. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 55(1): 51-58. 9. Devarajan S. and Robinson S.(2002) The Influence of Computable General Equilibrium Models on Policy. IFPRI, Trade and Macroeconomics Division Working Paper No. 98. 10. Dublin L. I and Lotka A. J. (1946) The Money Value of a Man. Ronald Press, Newyork. 11. Ertan A. E. (2003) Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi’nde İzlenen Bazı Akciğer Hastalarının Tanı ve Tedavi Sağlık Harcamaları. Hacettepe Üniversitesi Sağık Bilimleri Enstitüsü Basılmamış Tıpta Uzmanlık Tezi, Ankara. 12. Erten H. (2009) Türkiye İçin Sektörel Sosyal Hesaplar Matrisi Üretme Yöntemi ve İstihdam Üzerine Bir Hesaplanabilir Genel Denge Uygulaması. Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi, Ankara. 13. Fein R. (1958) Economics of Public Health. Basic Books, Newyork. 14. Gurley Calvez T. and Bose S. (2013) The Economic Impact of Cancer in West Virginia. Bureau of Business and Economic Research. West Virginia University, College of Business and Economics, Morgantown. 15. Hanly Céilleachair A. O., Skally M., O'Leary E., Kapur K., Fitzpatrick P., Staines A. and Sharp L. (2013) How Much Does It Cost to Care for Survivors of Colorectal Cancer? Caregiver’s Time, Travel and Out-Of-Pocket Costs. Supportive Care in Cancer 21(9): 2583-2593. 16. Hodgson T. A. and Meiners M. (1982) Cost-of-Illness Methodology: A Guide to Current Practices and Procedures. Milbank Memorial Fund Quarterly 60(3): 429-462. 17. Hosoe N., Gasawa K. and Hashimoto H. (2010) Textbook of Computable General Equilibrium Modeling: Programming and Simulations. Palgrave Macmillan, Newyork. 18. Jönsson B., Horfmarcher B., Lindgren P. and Wilking N. (2016) The Cost and Burden of Cancer in the European Union 1995-2014. European Journal of Cancer 66: 162-170. 19. Kim Y., In Hwan O., Seok Jun Y., Kim H., Hye Young S., Kim E., Lee Y. and Jung J. (2015) The Economic Burden of Breast Cancer in Korea from 2007-2010. Cancer Research and Treatment 47(4): 583-590. 20. Koçkaya G., Polat M., Wertheimer A. I., Özet A.,Malhan S., Vural İ. M., Akbulat A., Artıran G., Gürsöz H. and Kerman S. (2013) Treatment Cost of Metastatic Colon Cancer in Turkey. Farmeconomia. Health Economics and Therapeutic Pathways 14(1): 19-25. 21. Luengo-Fernandez R, Leal J, Gray A. and Sullivan R. (2013) Economic Burden of Cancer Across the Europan Union: A Population-Based cost Analysis. The Lancet Oncology 14(12): 1165-1174. 22. Mahal A., Karan A., Fan V. Y. and Engelgau M. (2013) The Economic Burden of Cancers on Indian Households. Asia Pacific Journal of Cancer 9: 671-677. 23. Malzberg B. (1950) Mental Illness and the Economic Value of a Man. Mental Hygiene 34: 82–91. 24. Marti J, Hall P. S., Hamilton P., Hulme C. T., Jones H., Velikova G., Ashley L. and Wright P. (2016) The Economic Burden of Cancer in the UK: A Study of Survivors Treated with Curative Intent. Psychooncology 25(1):77-83. 25. Muskhin S. J. (1962) Health as an Investment. Journal of Political Economy. 70(5): 129-157. 26. Özmen V., Gürdal S. Ö., Cabioğlu N., Özçınar B., Özaydın A. N., Kayhan A., Arıbal E., Şahin C., Saip P. and Alagöz O. (2017) Cost-Effectiveness of Breast Cancer Screening in Turkey, a Developing Country: Results from Bahçeşehir Mammography Screening Project. European Journal of Breast Health 13(3):117-122. 27. Paringer L. and Berk A. (1977) Cost of Illness and Disease Fiscal Year 1975. Report No 2, Washington: Public Services Laboratory, Georgetown University. 28. Raynolds D. (1956) The Cost of Road Accidents. Journal of Royal Statistical Society 119(4): 395-408. 29. Rice D. P. (1967) Estimating the Cost of Illness. American Journal of Public Health, 57(3): 424-440. 30. Stenier J. F., Tia C. A, Main D. S. and Bradley C. J. (2004) Assessing the Impact of Cancer on Work Outcomes. Cancer 101(8): 1703-1711. 31. Tatar M. (2009) “Türkiye’de Sağlık ve Kanser Harcamaları” Türkiye’de Kanser Kontrolü. İçinde: Tuncer M. (ed.) ss:65-69. T.C. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı, Ankara. 32. Weisbrod B. A. (1961) Economics of Public Health. University of Pennsylvania Press, Philadelphia. 33. Yabroff K. R., Mariotto A. B., Feuer E. and Brown M. L. (2008). Projections of the Costs Associated with Colorectal Cancer Care in the United States, 2000-2020. Health Economics 17(8): 947-959. 34. Yabroff R., Lund J., Kepka D. and Mariotto A. (2011) Economic Burden of Cancer in the United States: Estimates, Projections, and Future Research. Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention: Home 20(10): 2006–2014. 35. Yazıhan N. ve Yılmaz H. H. (2007). “Türkiye’de Meme Kanseri: Ekonomik Etkinlik ve Maliyet Etkililik”. Türkiye’de Kanser Kontrolü. İçinde: Tuncer M. (ed.) ss: 363-375. T.C. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı, Ankara. 36. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (2008) Türkiye’de Kanserle Mücadele Konusunda Rol Alan Kurumsal Yapıların ve Dünyadaki İyi Ülke Uygulamalarının İncelenmesi. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi Başkanlığı Yayınları, Ankara.