Eğitim ve Araştırma Hastanesi Olan ve Olmayan Hastanelerin Teknik Verimliliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 2, 179 - 198, 29.06.2018

Songül Çınaroğlu

Öz

Bu çalışmada eğitim ve araştırma hastanesi olan ve olmayan hastanelerin teknik verimliliklerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Kamu Hastane Birlikleri’ne bağlı olan eğitim ve araştırma özelliğine sahip 48, eğitim ve araştırma özelliği olmayan 66 hastane karşılaştırılmıştır. Veri Zarflama Analizi kullanılarak 2014 yılı için yapılan karşılaştırmada girdi değişkenleri olarak; yatak sayısı, uzman hekim ve uzman olmayan hekim sayısı; çıktı değişkenleri olarak ise toplam muayene sayısı, yatan hasta sayısı, ameliyat sayısı ve ortalama kalış günü kullanılmıştır. Elde edilen bulgular eğitim ve araştırma hastanelerinin %45,83’i verimli iken, eğitim ve araştırma olmayan hastanelerin %31,88’inin verimli olduğunu ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra eğitim ve araştırma hastanelerinin ortalama teknik verimlilik skorunun (0,884±0,133), eğitim ve araştırma hastanesi olmayan hastanelerden (0,880±0,122) daha yüksek olduğu bulunmuştur. Çalışma sonuçları Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından 2003 yılından itibaren uygulanmaya devam eden Sağlıkta Dönüşüm Programı ile birlikte eğitim ve araştırma hastanelerinde verimliliğin arttırılmasına yönelik politikaların olumlu etkileri olduğunu göstermektedir. İlerleyen araştırmalar için bu olumlu etkinin bu çalışmadan farklı olarak daha geniş zaman diliminin ele alınacağı araştırmalarla uzun vadede nasıl bir trend izlediğinin incelenmesi tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Teknik Verimlilik, Veri Zarflama Analizi, Hastane

Kaynakça

• 1. Akdağ R. (2011) Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Raporu (2003-2011). Sağlık Bakanlığı, file:///C:/Users/asus/Downloads/-Ekutuphane-kitaplar-SDPturk.pdf, Erişim Tarihi: 30.02.2017. 2. Alpar A. (2010) Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Uygulamalı Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Detay Yayıncılık, Ankara. 3. Alpar R. (2011) Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. Detay Yayıncılık, Ankara. 4. Andersen P. and Petersen N. C. (1993) A Procedure for Ranking Efficient Units in Data Envelopment Analysis. Management Science 39(10): 1261-1264. 5. Cameron J. M. (1985) The Indirect Costs of Graduate Medical Education. The New England Journal of Medicine 312(9): 1233-1238. 6. Campbell C. Gillespie K. Romeis J. C. (1991) The Effects of Residency Training Programs on the Financial Performance of Veterans Affairs Medical Centers. Inquiry 28(3): 288-299. 7. Dimick J. B., Cowan J. A., Colletti L. M. and Upchurch G. R. (2004) Hospital Teaching Status and Outcomes of Complex Surgical Procedures in the United States. Archives of Surgery 139(2): 137-141. 8. Erus B. and Hatipoğlu O. (2013) On the Efficiency of Public Hospitals in Turkey. Bogazici University, Department of Economics, Working Papers, No 2013/08, http://www.econ.boun.edu.tr/content/wp/EC2013_08.pdf, Erişim Tarihi: 30.02.2017. 9. Gök M. S. and Sezen B. (2011) Analyzing the Efficiencies of Hospitals: An Application of Data Envelopment Analysis. Journal of Global Strategic Management 5(2): 137-146. 10. Gök M. and Sezen B. (2012) Capacity Inefficiencies of Teaching and Non-Teaching Hospitals. The Service Industries Journal 32(14): 2307-2328. 11. Grosskopf S. and Valdmanis V. (1987) Measuring Hospital Performance: A Non-Parametric Approach. Journal of Health Economics 6(2): 89-107. 12. Grosskopf S., Margaritis D. and Valdmanis V. (2001a) Comparing Teaching and Non-Teaching Hospitals: A Frontier Approach (Teaching vs. Non-Teaching Hospitals). Health Care Management Science 4(2): 83-90. 13. Grosskopf S., Margaritis D. and Valdmanis V. (2001b) The Effects of Teaching on Hospital Productivity. Socio-Economic Planning Sciences 35(3): 189-204. 14. Grosskopf S., Margaritis D. and Valdmanis V. (2004) Competitive Effects on Teaching Hospitals. European Journal of Operations Research 154(2): 515-525. 15. Jacobs B., Smith P. C. and Street A. (2006) Measuring Efficiency in Health Care: Analytic Techniques and Health Policy, Cambridge University Press, Cambridge, USA. 16. Jensen G. A. and Morrisey M. A. (1986) The Role of Physicians in Hospital Production. The Review of Economics and Statistics 68(3): 432-441. 17. Kamu Hastaneleri Kurumu (2014) Kamu Hastaneleri İstatistik Yıllığı (2014) http://www.tkhk.gov.tr/Dosyalar/bc10470bf9534a39b5b444691850a837.pdf Erişim Tarihi: 05.05.2016. 18. Kaplan R. S. and Norton D. P. (1996) Using the Balanced Scorecard as a Strategic Management System. Harvard Business Review, January-February: 37-48. 19. Kanun Hükmünde Kararname (KHK) 694 [Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Karar Sayısı: KHK/694]. Erişim Adresi: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/08/20170825-13.pdf Erişim Tarihi: 25.11.2017. 20. Lai P. M., Lin N. and Du R. (2014) Effect of Teaching Hospital Status on Outcome of Aneurysm Treatment. World Neurosurgery 82(3-4): 380-338. 21. Li L. X. and Benton W. C. (1996) Performance Measurement Criteria in Health Care Organizations: Review and Future Research Directions. European Journal of Operations Research 93(3): 449-468. 22. Medin E., Anthun K. S., Hakkinen U., Kittelsen S. A., Linna M., Magnussen J., Olsen K. and Rehnberg C. (2011) Cost Efficiency of University Hospitals in Nordic Countries: A Cross-Country Analysis. European Journal of Health Economics 12(6): 509-519. 23. Nazeer K. A. A. and Sebastian M. P. (2009) Improving the Accuracy and Efficiency of The k-means Clustering Algorithm. Proceedings of the World Congress on Engineering, Vol I WCE, July 1 - 3, London, United Kingdom. 24. Özcan Y. (1992) Sensitivity Analysis of Hospital Efficiency under Alternative Output/Input and Peer Groups: A Review. Knowledge and Policy 5(4):1-29. 25. Özcan Y. (2008) Health Care Benchmarking and Performance Evaluation An Assessment Using Data Envelopment Analysis. International Series in Operations Research & Management Science. Second Edition, 210, Springer, New York, USA. 26. Özcan Y. A. and Lynch J. (1992) “Rural Hospital Closures: An Inquiry to Efficiency”. In Sheffler R. A. and Rossiter L. F. (eds.) Advances in Health Economics and Health Services Research, 13: 205-224, Chicago, USA. 27. Özcan C. (1995) Üniversite Hastanelerinin Yönetim Yapısının İncelenmesi ve Yeni Bir Model Önerisi. Journal of Turgut Özal Medical Center 2(2): 236-240. 28. Pardes H. (1997) The Future of Medical Schools and Teaching Hospitals in the Era of Managed Care. Academic Medicine 72(2): 97-102. 29. Rayeni M. M. and Saljooghi F. H. (2010) Benchmarking in the Academic Departments Using Data Envelopment Analysis. American Journal of Applied Sciences 7(11): 1464-1469. 30. Rich E., Gifford G., Luxenberg M. and Dowd B. (1990) The Relationship of House Staff Experience to the Cost and Quality of Inpatients Care. Journal of the American Medical Association 263(7): 953-957. 31. Sağlık Bakanlığı (2011) Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname No:663. Erişim Adresi: http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.663.pdf. Erişim Tarihi: 06.05.2016. 32. Sağlık Bakanlığı (2014) Sağlık İstatistikleri Yıllığı-2014 Erişim Adresi: https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/5119,yilliktrpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 25.12.2017. 33. Sloan F., Feldman R. and Steinwald B. (1983) Effects of Teaching on Hospital Productivity Journal of Health Economics 2: 1-23. 34. Songur C., Kar A., Top M., Gazi A. ve Babacan A. (2016) Türkiye Kamu Hastane Birlikleri Hastanelerinin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi: Finansal Tablo Analizleri. Sayıştay Dergisi 100: 1-26. 35. Sosyal Güvenlik Kurumu (2016) Sağlık Uygulama Tebliği, http://tdb.org.tr/tdb/v2/ekler/SUT/2013/SUT_revize_18.01.2016.pdf, Erişim Tarihi: 02.02.2017. 36. Şülkü S. N. (2012) The Health Sector Reforms and the Efficiency of Public Hospitals in Turkey: Provincial Markets. European Journal of Public Health 22(5): 634-638. 37. Şahin İ. (1999) Sağlık Kurumlarında Göreceli Verimlilik Ölçümü: Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin İllere Göre Karşılaştırmalı Verimlilik Analizi. Amme İdaresi Dergisi 32(2): 123-145. 38. Şahin İ. (2009) Sağlık Bakanlığı Genel Hastaneleri ve Sağlık Bakanlığına Devredilen SSK Genel Hastanelerinin Teknik Verimliliklerinin Analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 11(1): 1-48. 39. Türk Tabipleri Birliği (2015) Danıştay 15.Dairesi’nin E.2014/5234 sayı ve 6.4.2015 tarihli kararının kısmen reddine ilişkin kısmının itirazen yapılacak inceleme sonucunda kaldırılması istemi. Erişim Adresi: http://www.klimik.org.tr/2016/05/17/danistay-afiliasyon-yonetmeligini-durdurdu/ Erişim Tarihi:06.05.2016. 40. Torgay A. (2010) Sağlık Reformlarının Eğitim Hastanelerinin Performansına Etkileri, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 41. WHO (2000) The World Health Report 2000-Health Systems: Improving Performance. http://www.who.int/whr/2000/en/ Erişim Tarihi: 02.02.2017.