Türkiye’nin Yüzüncü Yılında Sağlık Sektörü, Mevcut Durum ve Öngörüler

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 3, 495 - 510, 28.09.2018

Bilge Kalanlar

Öz

Çalışmada amaç Türkiye’de sağlık sektörünün mevcut durumu ve Türkiye’nin yüzüncü yılında sağlık sektörüne ilişkin öngörüler bağlamında değerlendirilmelerde bulunmaktır. Çalışma bir değerlendirme çalışmasıdır. Coğrafi Bilgi Sistemi kullanılarak harita üzerinde istatistiki veriler üretilmiştir. Çalışmada ayrıca istatistik paket programı kullanılarak analizler ve geleceğe yönelik tahminlerde bulunmak amacıyla Zaman Serisi Analizi yöntemi ile projeksiyonlar/öngörüler yapılmıştır. Bu amaçla Öz bağlanımsal tümleşik hareketli ortalama modeli başta olmak üzere veri setlerine uygun modeller kullanılmıştır. Yapılan değerlendirmelerle birlikte sağlık istatistikleri ele alınmış, ulusal ve uluslararası raporlar bağlamında Türkiye ve Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü üye ülkeleri verileri ile karşılaştırılmıştır. Türkiye sağlık sektörü mevcut durumu ve gelecek öngörüleri resmedilmiştir. Çalışma verilerinin analizi sonucunda Türkiye nüfusunun 2075 itibari ile 119 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü verilerine göre Türkiye’de kişi başına düşen sağlık harcaması artmıştır. Sağlık kurumları sayısında artış, sağlık hizmeti alan kişi sayısı, hastane yatak ve doluluk oranlarındaki artış doğrultusunda çalışan hemşire sayısı, hekim başına düşen hemşire sayısı, mezun hemşire, yurtdışında eğitim almış hemşire oranları Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü ortalamasının gerisinde kaldığı görülmektedir. Sağlık hizmet sunumu içerisinde, toplumsal değişim ve dönüşüme paralel olarak, Türkiye’nin yüzüncü yılında daha etkin bir sağlık sistemine kavuşabilmesi için; sağlık sektörünün mevcut durumu, öngörüler ışığında değerlendirilerek etkin bir planlama yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık sektörü, sağlık personeli, hemşirelik, coğrafi bilgi sistemleri, zaman serisi analizi, sağlık insangücü

Kaynakça

• 1. Aiken L. H., Sloane D. M., Bruyneel L., Van den Heede K., Griffiths P., Busse R., Diomidous M., Kinnunen J., Kózka M., Lesaffre E., McHugh M., Moreno-Casbas M. T., Rafferty A. M., Schwendimann R., Scott P. A., Tishelman C., Achterberg T. and Sermeus W. (2014) Nurse Staffing And Education And Hospital Mortality in Nine European Countries: A Retrospective Observational Study. Lancet 383(9931):1824-30. 2. Bal-Demirgöz M. (2015) Yataklı Tedavi Kurumlarında Hemşire İnsan gücü Planlama Yaklaşımları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 3(1):148-154. 3. Lankshear A. J., Sheldon T. A. and Maynard A. (2005) Nurse staffing and healthcare outcomes: a systematic review of the international research evidence. Advances in Nursing Science 28(2):163–174. 4. Needleman J., Buerhaus P., Pankratz V. S., Leibson C. L., Stevens S. R. and Harris M. (2011) Nurse staffing and inpatient hospital mortality. N Engl J Med 364(11):1037-45. 5. Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2017) Health at a Glance 2017: OECD Indicators. OECD Publishing, Paris. Erişim Yeri: http://dx.doi.org/10.1787/health_glance-2017-en 6. Özmucur S. (1990) Geleceği Tahmin Yöntemleri. İSO Araştırma Dairesi, No: 1990/2, İstanbul. 7. Park S. H., Blegen M. A., Spetz J., Chapman S. A. and De Groot H. A. (2015) Comparison of Nurse Staffing Measurements in Staffing-Outcomes Research. Medical Care 53(1):1-8. 8. Sağlık Bakanlığı (SB) (2017) Sağlık Bakanlığı Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016 https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html Haber Bülteni (Erişim Tarihi: 11.12.2017) 9. Sağlık Bakanlığı (SB) (2008) Türkiye Sağlık İnsan Gücü Durum Raporu. Sağlık Bakanlığı, Yayın No: 739 Uyum Ajans, Ankara. 10. Sezgin A. Ş. (2015) Özel Hastaneler Sektörü. Erişim Yeri: https://ekonomi.isbank.com.tr/UserFiles/pdf/sr04_ozelhastanelersektoru.pdf (Erişim Tarihi: 10.12.2017) 11. Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2017) http://www.shgm.saglik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10.11.2017) 12. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2017) Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075 http://www.tuik.gov.tr/. (Erişim Tarihi: 09.12.2017) 13. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) (2016) Sağlık Harcamaları İstatistikleri, 2016 www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1084 (Erişim Tarihi: 05.11.2017) 14. Türkmen E. (2015) Hemşire İstihdamının Hasta ve Hemşire Sonuçları ile Organizasyonel Çıktılara Etkisi: Yataklı Tedavi Kurumlarında Hemşire İnsan Gücünü Planlama. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2(3):69–80. 15. Tortum A., Gözcü O. ve Çodur M. Y. (2014) Türkiye’de Hava Ulaşım Talebinin Arıma Modelleri ile Tahmin Edilmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 4(2): 39-54. 16. Uğurluoğlu Ö. ve Çelik Y. (2005) Sağlık Sistemleri Performans Ölçümü, Önemi ve Dünya Sağlık Örgütü Yaklaşımı. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi 8(1):3-27. 17. Yükseköğretim Kurumu (YÖK) (2018) Hemşirelik Lisans Eğitimi Çalıştayı Sonuç Raporu. Erişim Yeri: yok.gov.tr/.../hemsirelik-lisans-egitimi-calıstayı-sonuc-raporu-12-01-2018-;...http%3 (Erişim Tarihi: 25.01.2018)