GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP: TÜRKİYE VE SEÇİLEN ÜLKELERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 22 Sayı: 1, 245 - 257, 14.03.2019

İsmail Biçer , Pınar Yalçın Balçık

Öz

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından Geleneksel ve Tamamlatıcı Tıp (GETAT) konusunda geliştirilen stratejiler ve raporlar sonrasında birçok ülke GETAT ile ilgili düzenlemeler yapmıştır. Böylelikle GETAT uygulamaları da ülke sağlık politikalarının bir parçası olarak yer almaya başlamıştır. Geleneksel ve tamamlayıcı tıbbın ulusal olarak tanınması ve düzenlenmesi ülkelere göre önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Geleneksel ve tamamlayıcı sağlık hizmetlerinin eğitimli kişiler tarafından verilmesinin, düzenli olarak denetlenmesinin ve sağlık kurumu bünyesi altında verilmesinin gerekli olduğu birçok ülke tarafından vurgulanmaktadır. DSÖ, geleneksel ve tamamlayıcı tıbbın ulusal sağlık politikalarındaki rolünün tanımlanmasının geleneksel ve tamamlayıcı tedavilerin güvenilirliğini güvence altına aldığını, iyi uygulamaları desteklediğini ve gerekli düzenleyici ve yasal mekanizmaların oluşturulmasını sağladığını düşünmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada, çeşitli ülkeler ile Türkiye’nin geleneksel ve tamamlayıcı tıp politikaları ve GETAT uygulamaları hakkında bilgi sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp, Sağlık Politikası, Politika

Kaynakça

• 1. Ayhan H. ve Mollahaliloğlu S. (2018) Tıbbi Sülük Tedavisi: Hirudoterapi Ankara Medical Journal 18(1):141-148. 2. Arslan M., Sözen Şahne B. ve Şar S. (2016) Dünya’daki Geleneksel Tedavi Sistemlerinden Örnekler: Genel Bir Bakış. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi 6(3):100-105. 3. Benli Z. (2017) Hacamat Tedavisi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 1(6):46-53. 4. Che, C. T., George, V., Ijinu, T. P., Pushpangadan P., Andrae-Marobela K. (2017). ‘Traditional Medicine’. In Badal McCreath S., Delgoda R. (ed) Pharmacognosy, Fundamentals, Applications and Strategies, pp 15–30, Academic Press, Boston. 5. Çetı̇n O.B. (2007) Eskişehir'de Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Kullanımı Sosyoekonomi 6(6):89-105. 6. Çöl A.N. Taşdemir H.S. ve Parlar-Kılıç S. (2012) Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Tıp Dışı Alternatif ve Geleneksel Uygulamalar Konusundaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 1(4):239-251. 7. Frass M., Strassl R. P. Friehs H., Müllner M., Kundi M. and Kaye A. D. (2012) Use and Acceptance of Complementary and Alternative Medicine among the General Population and Medical Personnel: a Systematic Review. The Ochsner Journal 12(1):45-56. 8. Han S. Y., Kim H. Y., Lim J. H., Cheon J., Kwon Y. K., Kim H. and Chae H. (2016) The Past, Present, and Future of Traditional Medicine Education In Korea. Integrative Medicine Research 5(2): 73-82. 9. Helgøy I. (2005) Active Ageing and the Norwegian Health Care System. Working Paper 13. http://uni.no/media/manual_upload/121_N13-05_Helgoi_vhOvD8b.pdf (Erişim Tarihi: 10.12.2018) 10. Herring M. A. and Roberts M. M. (2002) Complementary and Alternative Medicine: Fast Facts For Medical Practice. Inc. A Blackwell Publishing Company, United States of America. 11. Karahancı O. N., Öztoprak Ü. Y., Ersoy M., Zeybek Ü. Ç., Hayırlıdağ M. ve Örnek B. N. (2015) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği ile Yönetmelik Taslağı'nın Karşılaştırılması. Türkiye Biyoetik Dergisi 2(2): 117-126. 12. Kaur J., Hamajima N., Yamamoto E., Saw Y. M., Kariya T., Soon G. C. and Sharon S. H. (2019) Patient Satisfaction on the Utilization of Traditional and Complementary Medicine Services at Public Hospitals in Malaysia. Complementary Therapies in Medicine 42:422-428. 13. Kutlubay Z., Engin B., Serdaroğlu S. ve Tüzün Y. (2010) Dermatoloji’de Ozon Tedavisi, Dermatoz Dergisi 4(1):208-216. 14. Lafçı D. ve Kaşıkçı M. K. (2014) Yataklı Sağlık Kuruluşunda Görev Yapan Sağlık Personelinin Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Yöntemlerini Bilme ve Kullanma Durumları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 3(4): 1114-1131. 15. Leach M. J., Canaway R. and Hunter J. (2018) Evidence Based Practice in Traditional & Complementary Medicine: An Agenda for Policy, Practice, Education and Research. Complementary Therapies in Clinical Practice 31: 38-46. 16. Maddalena S. (1999) Alternative Medicine: on the Way Towards Integration a Comparative Lagal Analysis in Western Countries. Peter Lang, Berlin. 17. Metcalfe A., Williams J., McChesney J., Patten S. B. and Jetté N. (2010) Use of Complementary and Alternative Medicine by Those with a Chronic Disease and the General Population-Results of a National Population Based Survey. BMC Complementary and Alternative Medicine10(58): 1-6. 18. Mollahaliloğlu S., Uğurlu F. G., Kalaycı M. Z. ve Öztaş D. (2015) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarında Yeni Dönem, Ankara Medical Journal 15(2): 102-105. 19. Ong C. K., Bodeker G., Grundy C., Burford G. and Shein K. (2005) WHO Global Atlas of Traditional, Complementary and Alternative Medicine. World Health Organization Centre for Health Development, Kobe, Japan. 20. Özcebe H. ve Sevencan F. (2009) Çocuklarda Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbbı Konu Alan Araştırmaların Değerlendirilmesi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 52(4): 183-194. 21. Paltiel O., Avitzour M., Peretz T., Cherny N., Kaduri L., Pfeffer R. M. and Soskolne V. (2001) Determinants of the Use of Complementary Therapies by Patients with Cancer. Journal of Clinical Oncology 19(9): 2439-2448. 22. Park H. L., Lee H. S., Shin B. C., Liu J. P., Shang Q., Yamashita H. and Lim B. (2012) Traditional Medicine in China, Korea, and Japan: a Brief Introduction and Comparison. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine 1-9. 23. Park Y. L., Huang C. W., Sasaki Y., Ko Y., Park S. and Ko S.G. (2016) Comparative Study on The Education System of Traditional Medicine in China, Japan, Korea, and Taiwan. Explore 12(5):375-383. 24. Pengpid S. and Peltzer K. (2018) Utilization of Traditional and Complementary Medicine in Indonesia: Results of a National Survey in 2014-15. Complementary Therapies in Clinical Practice 33: 156-163. 25. Ravishankar B. and Shukla V. J. (2007) Indian Systems of Medicine: a Brief Profile. African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines 4(3):319-337. 26. Resmi Gazete (2011) Sağlık Bakanlığı Ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. Tarih: 02.11.2011; Sayı: 28103 27. Resmi Gazete (2014a) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Tarih: 27.10.2014; Sayı: 29158 28. Resmi Gazete (2014b) Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Tarih: 26.11.2014; Sayı: 29187 29. Resmi Gazete (2018) Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Resmî Gazete Tarih: 10/7/2018 Sayı: 30474 30. Schäfer T. (2004) Epidemiology of Complementary Alternative Medicine for Asthma and Allergy in Europe and Germany. Annals of Allergy. Asthma & Immunology 93(2): 5-10. 31. Şimşek B., Yazgan-Aksoy D., Calik-Basaran N., Taş D., Albasan D. ve Kalaycı M. Z. (2017) Mapping Traditional and Complementary Medicine in Turkey. European Journal of Integrative Medicine 15: 68-72. 32. Tekçi A. (2017) Araştırma Görevlisi Hekimlerin Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamaları İle İlgili Bilgi ve Tutumları. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, Diyarbakır. 33. Thandar Y., Botha J., Sartorius B. and Mosam A. (2017) Knowledge, Attitude and Practices of South African Healthcare Professionals Towards Complementary and Alternative Medicine Use for Atopic Eczema–a Descriptive Survey. South African Family Practice 59(1):22-28. 34. Uğurluer G., Karahan A., Edirne T. ve Şahin H. A. (2007) Ayaktan Kemoterapi Ünitesinde Tedavi Alan Hastaların Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamalarına Başvurma Sıklığı ve Nedenleri. Van Tıp Dergisi 14(3): 68-73. 35. Wardle J., Frawley J., Adams J., Sibbritt D., Steel A. and Lauche R. (2017) Associations Between Complementary Medicine Utilization and Influenza/Pneumococcal Vaccination: Results of a National Cross-Sectional Survey of 9151 Australian Women. Preventive Medicine 105: 184-189. 36. WHO (2001) Legal status of traditional medicine and complementary/Alternative Medicine: A Worldwide Review. http://apps.who.int/medicinedocs/pdf/h2943e/ h2943e.pdf (Erişim Tarihi: 10.12.2018) 37. WHO (2002) Traditional Medicine Strategy 2002-2005, World Health Organization Geneva. http://www.wpro.who.int/health_technology/book_who_traditional_ medicine_strategy_2002_2005.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2018) 38. WHO (2013) Traditional Medicine Strategy 2014–2023. World Health Organization, Switzerland. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/92455/ 9789241506090_eng.pdf;jsessionid=F784DA73F63B81B9582131EC2768DFCD?sequence=1 (Erişim Tarihi: 01.02.2018) 39. http://apps.who.int/whocc/ReportDetails.aspx?id=2 (Erişim Tarihi: 03.07.2018) 40. http://getatportal.saglik.gov.tr/TR,21264/uygulama-merkezleri.html (Erişim Tarihi: 13.07.2018). 41. http://www.tuseb.gov.tr/getat/getat-enstitusu-hakkinda (Erişim Tarihi:12.07.2018).