BİR KAMU HASTANESİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 1, 1 - 22, 19.03.2020

Arzu Bulut Erdinç Ünal Halil Şengül

Öz

Hastane çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan ciddi risklerle karşı karşıya kalmakta ve bazen de zarar görmektedirler. İş sağlığı ve güvenliği (İSG) uygulamaları ile bu zararlar tamamen önlenebilir veya azaltılabilir. Hastanelerin İSG açısından çok tehlikeli grup içerisinde yer alması dolayısıyla bu alandaki çalışmalara daha fazla önem vermesi ve örgütsel yapısını bu yönde geliştirmesi gereklidir. Bu çalışmada bir kamu hastanesi İSG uygulamalarını çalışanların algı ve farkındalıklarına dayanılarak değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırma “tanımlayıcı” olarak tasarlanmıştır. Verilerin elde edilmesinde bilimsel kaynaklar taranarak ve uzman görüşü alınarak araştırmacı tarafından hazırlanan anket formu kullanılmıştır. Araştırmaya katılan çalışanlara uygulanan, İSG uygulamaları farkındalık anketi toplam 62 sorudan ve 11 alt boyuttan oluşmaktadır. Araştırmanın kapsamını İstanbul’da Sağlık Bakanlığına bağlı 201 yataklı bir kamu hastanesi çalışanları oluşturmaktadır. Araştırma, Nisan 2017-Haziran 2017 döneminde 541 hastane çalışanı ile gerçekleştirildi. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel metotların (Ortalama, Standart Sapma, Medyan, Frekans, Oran, Minimum, Maksimum) yanı sıra niceliksel verilerin karşılaştırılmasında Kruskall Wallis ve Mann Whitney-U Analizi kullanılmıştır. Hastane çalışanlarının algı ve farkındalıklarına dayanarak yaptığımız çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; genel İSG uygulamalarında çalışanların eğitim seviyesi arttıkça, farkında olma durumunun arttığı yönünde sonuçlar elde edilmiştir. Eğitim seviyesi lisans ve lisansüstü olan çalışanların farkındalıkları, eğitim durumu ilköğretim ve lise olanlardan yüksek bulunmuştur. Kurumda ve meslekte çalışma süresi arttıkça, farkında olma durumunun da olumlu olarak arttığı belirlenmiştir. Sağlık sınıfında olan çalışanların genel İSG uygulamalarında farkında olma durumu, diğer meslek gruplarına göre daha yüksek bulunmuştur. Hastanede birimlere göre güvenlik birimi çalışanlarının genel İSG uygulamaları farkındalık durumları, tüm birimlerin farkındalığından yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, çalışanların genel İSG uygulamalarına yönelik olumlu algı ve farkındalıklarının artırılması çalışan, işveren ve devletin yükümlülüklerini yerine getirmesi ile sağlanabilir. Çalışanların farkındalıklarının yüksek olması, iş kazalarının önlenmesi açıcından son derece önemlidir. İş kazalarının önlenmesi ile kişi, iş yeri ve dolaylı olarak aile ve ülke ekonomisi zarar, kayıp ve hasarlardan korunmuş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İş sağlığı, işçi sağlığı, hastane

Kaynakça

• Aile ve Çalışma Bakanlığı (2011, 2 Nisan 2017). Meslek hastalıkları rehberi. http://seferihisar.meb.gov.tr/kitapciklar/Meslek-Hastaliklari-Kitab-.pdf
• Akça, S. Ö., & Aydın, Z. (2016). Eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan hemşirelerin kesici-delici tıbbi aletleri güvenli kullanımlarına ilişkin farkındalıkları. J Contemporary Medicine, 6(4), 319-326.
• Akkaya, S., Şengöz, G., Pehlivanoğlu, F., Güngör, E., & Akkaya, Ş. (2014.) Kesici ve delici alet yaralanmalarıyla ilgili anket sonuçlarının değerlendirilmesi. Klimik Dergisi, 27(3), 95-98. Aslan, F. E., & Öntürk, Z. K. (2011). Güvenli ameliyathane ortamı; biyolojik, kimyasal, fiziksel ve psikososyal riskler, etkileri ve önlemler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1), 133-140.
• Çağlayan, Ç., & Karaca, E. (2016). Ergonomi ve kadın işçiler. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 15(57), 24-28. Çamcı, O., & Kutlu, Y. (2011). Kocaeli’nde sağlık çalışanlarına yönelik işyeri şiddetinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(1), 9-16.
• Çelik, K. (2005). Eğitimde acil durum yönetimi modeli önerisi. Eurasian Journal of Educational Research, 20, 87-98.
• Çelikkalp, Ü., Saraçoğlu, G. V., Keloğlu, G., & Bilgiç, Ş. (2016). The assessment of work places of nurses on occupational safety. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(5), 408- 413.
• Çiçek, B. (2016). Hastanelerde kurum ev idaresı̇ personelı̇ perspektı̇finden iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının ve güvenlı̇k kültürüne ilişkin algı düzeylerinin belirlenmesı̇. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Çopur, Z., Ergüder, B., Avşar, M., & Şenbaş, M. (2006). Ege üniversitesi hastanesinde çalışan ev idaresi personelinin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 9(1), 39-53.
• Ekeme, K. S. (2006). Eski ve yeni iş kanunlarında çalışanların İSG eğitimi. İş Sağlığı ve Güvenliği, 30, 12-17.
• Gökçe, T., & Dündar, C. (2008). Samsun ruh ve sinir hastalıkları hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelerde şiddete maruziyet sıklığı ve kaygı düzeylerine etkisi. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 15(1), 25-28.
• Karacan, E., & Erdoğan, Ö. (2011). İşçi sağlığı ve iş güvenliğine insan kaynakları yönetimi fonksiyonları açısından çözümsel bir yaklaşım. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1) ,102-116.
• Karacan E. (2018). İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesinde ergonomik koşulların etkisi. Journal of International Social Research, 11(56), 792-798.
• Karaosmanoğlu, F. (2016). İnşaat projelerinin iş sağlığı ve güvenliği performansının sözleşme ve sözleşmesel düzenlemeler aracılığı ile arttırılmasına yönelik bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Korkmaz, P., Çağlan, F., Aykin, N., Alpay, Y., Güldüren, H. M., Yaşar, Z., & Uğur, M. (2013). Bir devlet hastanesindeki sağlık çalışanlarında Hepatit A, B, C ve HIV infeksiyonu seroprevalansı. Klimik Dergisi, 26(2), 64.
• Mevzuat Bilgi Sistemi (2013, 3 Nisan). Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esasları hakkında yönetmelik. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18371&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch
• Mevzuat Bilgi Sistemi (2012, 2 Nisan). İş sağlığı ve güvenliği kanunu. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf
• Öztürk, H., Babacan, E., & Anahar, E. Ö. (2012). Hastanede çalışan sağlık personelinin iş güvenliği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(4), 252-268.
• Yıldırım, İ., Akyüz, K. C., Akyüz, İ., & Alevli, C. (2015). Mobilya sektöründe çalışanların iş güvenliği algıları ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi. Selçuk-Teknik Dergisi, 14(2), 171-184.