TÜRKİYE’DE KARŞILANAMAYAN AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI BAKIM İHTİYAÇLARINI ETKİLEYEN SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLERİN ANALİZİ

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 4, 537 - 546, 08.12.2020

Dilek Başar Dikmen Fatih Hakan Dikmen

Öz

Bu çalışmanın amacı, tüm Türkiye’yi temsil eden Sağlık Araştırması mikro veri setlerinin 2014 ve 2016 yıllarına ait verileri kullanılarak Türkiye’de karşılanamayan ağız ve diş sağlığı bakım hizmetlerinin belirleyenlerini araştırmaktır. Lojistik regresyon modelinin tahmin yöntemi olarak kullanıldığı çalışmada karşılanamayan ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin belirleyenleri olarak cinsiyet, yaş grupları, medeni durum, eğitim durumu, sigortalılık durumu ve gelir kullanılmıştır. Bununla birlikte, değişkenlerin etkilerini birbirleriyle karşılaştırabilmek için olasılık oranları hesaplanmıştır. Genel itibariyle sonuçlara bakıldığında, kadınların, 35-54 yaş grubuna ait bireylerin, evli ve dul bireylerin, ilkokul ve altı eğitim seviyesine sahip olanların ve düşük gelir gruplarının ödeme güçlüğü nedeniyle ağız ve diş sağlığı bakım hizmetlerinden yararlanamama olasılıklarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte, Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı olan bireylerin ağız ve diş sağlığı bakım hizmetlerinden yararlanma olasılıklarının düşük olması çalışmadan elde edilen önemli sonuçlardan biridir.

Anahtar Kelimeler

Ağız ve diş sağlığı, lojistik regresyon, sağlık araştırması, ödeme güçlüğü, sağlık ekonomisi

Kaynakça

• Aday, L. A. (1975). Economic and noneconomic barriers to the use of needed medical services. Medical Care, 13, 447-456.
• Allin, S., Grignon, M., & Le Grand, J. (2010). Subjective unmet need and utilization of health care services in Canada: what are the equity implications? Social Science & Medicine, 70(3), 465-472.
• Bozdemir, E., Yilmaz, H. H., & Orhan, H. (2016). General health and oral health status in elderly dental patients in Isparta, Turkey. EMHJ-Eastern Mediterranean Health Journal, 22(8), 579-585.
• Calvasina, P., Muntaner, C., & Quiñonez, C. (2014). Factors associated with unmet dental care needs in Canadian immigrants: an analysis of the longitudinal survey of immigrants to Canada. BMC Oral Health, 14(1), 145.
• Caban-Martinez, A. J., Lee, D. J., Fleming, L. E., Arheart, K. L., LeBlanc, W. G., Chung-Bridges, K., ... & Pitman, T. (2007). Dental care access and unmet dental care needs among US workers: the National Health Interview Survey, 1997 to 2003. The Journal of the American Dental Association, 138(2), 227-230.
• Chae, S., Lee, Y., Kim, J., Chun, K. H., & Lee, J. K. (2017). Factors associated with perceived unmet dental care needs of older adults. Geriatrics & Gerontology International, 17(11), 1936-1942.
• Choi, J. W., Choi, Y., Lee, T. H., Lee, H. J., Ju, Y. J., & Park, E. C. (2019). Employment status and unmet dental care needs in South Korea: a population-based panel study. BMJ open, 9(3), e022436.
• Ebersole, J. L., D’souza, R., Gordon, S., & Fox, C. H. (2012). Oral health disparities and the future face of America. Journal of Dental Research, 91(11), 997-1002.
• Fernández, S. C., Ajuria, A. F., Martín, J. J., & Murphy, M. J. (2015). The impact of the economic crisis on unmet dental care needs in Spain. Journal of Epidemiology Community Health, 69(9), 880-885.
• Gurbuz, O., Alatas, G., Kurt, E., Issever, H., & Dogan, F. (2010). Oral health and treatment needs of institutionalized chronic psychiatric patients in Istanbul, Turkey. Community Dental Health, 27(3), 151-157.
• Jang, Y., Yoon, H., Park, N. S., Chiriboga, D. A., & Kim, M. T. (2014). Dental care utilization and unmet dental needs in older Korean Americans. Journal of Aging and Health, 26(6), 1047-1059.
• Mohanta, A. (2017). Oral health 21st century; an emerging challenge. EC Dental Science, 8(1), 12-14.
• Monteiro, C. N., Beenackers, M. A., Goldbaum, M., de Azevedo-Barros, M. B., Gianini, R. J., Cesar, C. L. G., & Mackenbach, J. P. (2016). Socioeconomic inequalities in dental health services in Sao Paulo, Brazil, 2003–2008. BMC Health Services Research, 16(1), 683.
• Mumcu, G., Sur, H., Yildirim, C., Soylemez, D., Atli, H., & Hayran, O. (2004). Utilisation of dental services in Turkey: A cross‐sectional survey. International Dental Journal, 54(2), 90-96.
• Namal, N., Vehit, H. E., & Koksal, S. (2007). Do autistic children have higher levels of caries? A cross-sectional study in Turkish children. Journal of Indian Society of Pedodontics and Preventive Dentistry, 25(2), 97-102.
• Newacheck, P. W., Hughes, D. C., Hung, Y. Y., Wong, S., & Stoddard, J. J. (2000). The unmet health needs of America's children. Pediatrics, 105(Supplement 3), 989-997.
• OECD/European Union. (2018). Unmet health care needs, in Health at a Glance: Europe 2018: State of Health in the EU Cycle, Paris/European Union, Brussels, OECD Publishing.
• Özyavaş, S. (2018). Türkiye’de ağiz diş sağliği politikasi: Mevcut durum analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(4), 789-805.