COVID-19 KÜRESEL SALGININDA SAĞLIK ÇALIŞANLARININ BELİRSİZLİĞE TAHAMMÜLSÜZLÜĞÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 1, 139 - 150, 24.03.2021

Özden Güdük Özlem Güdük Ayten Vural

Öz

Bu çalışmanın amacı, Çin’de ortaya çıkıp tüm dünyaya yayılan Covid-19 salgını nedeniyle yaşanan belirsizlik durumunun sağlık çalışanları üzerindeki etkisini araştırmaktır. Veriler, katılımcıların sosyo-demografik özelliklerini ve Covid-19 salgınındaki çalışma durumlarını ve belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeğini içeren bir anket ile elde edilmiştir. Hastanedeki sağlık personelinden çalışmaya katılmaya gönüllü olan 284 kişi Haziran-Eylül ayları arasında anketi online olarak yanıtlamıştır. Veri SPSS programı ile analiz edilmiş, normal dağılım gösterdiği için T Testi ve Çok Yönlü Varyans Analizi uygulanmıştır. Anlamlılık p<0,05 olarak kabul edilmiştir. Cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim seviyesi, meslek ya da çalışılan süre ile belirsizliğe tahammülsüzlük arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Diğer yandan karantinada kalmamış olanların, esnek mesaide çalışanların ve arkadaşları ile birlikte yaşayanların belirsizliğe tahammülsüzlüğü daha düşük bulunmuştur (sırasıyla p=0,01, p=0,00, p=0,001). Belirsizlik bireyin kaygısını artıran önemli bir faktördür. Belirsizliğe tahammülsüzlüğü daha yüksek olanların psikolojik ya da uyum sorunları yaşama ihtimali daha yüksektir. Covid-19 salgınından dolayı yaşanan belirsizliğe karşı sağlık çalışanlarının güçlendirilmesi hem onların sağlığı hem de salgın ile mücadele açısından önemli ve gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Belirsizliğe tahammülsüzlük, COVID-19, Koronavirüs, Sağlık Çalışanları, Küresel Salgın

Kaynakça

• Asmundson, G. J., & Taylor, S. (2020). Coronaphobia: Fear and the 2019-nCoV outbreak. Journal of Anxiety Disorders, 70, 1-2.
• Atak, H., Syed, M., Çok, F., & Tonga, Z. (2016). Yeni bir nöropsikolojik kavram olarak tamamlanma ihtiyacı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 290-302.
• Bakioğlu, F., Korkmaz, O., & Ercan, H. (2020). Fear of COVID-19 and positivity: mediating role of intolerance of uncertainty, depression, anxiety, and stress. International Journal of Mental Health and Addiction. https://doi.org/10.1007/s11469-020-00331-y.
• Barahmand, U. (2008). Age and gender differences in adolescent worry. Personality And Individual Differences, 45(8), 778-783.
• Belge, J. (2019). Bir grup yetişkinde depresif semptomlar, anksiyete semptomları ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Boelen, P. A., Reijntjes, A., & Carleton, N. R. (2004). Intolerance of uncertainty and adult separation anxiety. Cognitive Behaviour Therapy, 43(2), 133-144.
• Buhr, K., & Dugas, M. J. (2002). The intolerance of uncertainty scale: Psychometric properties of the english version. Behav Res Ther, 40, 931-945.
• Buhr, K., & Dugas, M. J. (2006). Investigating the construct validity of intolerance of uncertainty and its unique relationship with worry. Anxiety Disord, 20, 222-236.
• Coşkun E. (2019). Duygusal zeka ve belirsizliğe tahammülsüzlüğün stresle başa çıkma tarzlarına etkisinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Dugas, M. J, Buhr, K., & Ladouceur, R. (2004). The role of intolerance of uncertainty in etiology and maintenance. In RG Heimberg CL. Turk DS. Mennin (Eds.), Generalized anxiety disorder: Advances in research and practice (pp. 143-163). New York: Guilford Press.
• Duman, N. (2020). Üniversite öğrencilerinde Covid-19 korkusu ve belirsizliğe tahammülsüzlük. The Journal of Social Science, 4(8), 426-437.
• Erkal-Aksoy, Y., & Koçak, V. (2020). Psychological effects of nurses and midwives due to COVID-19 outbreak: The case of Turkey. Archives of Psychiatric Nursing, 34, 427-433.
• Fiorillo, A., & Gorwood, P. (2020). The consequences of COVID-19 pandemic on mental health and implications for clinical practice. European Psychiatry, 63,1-2.
• Freeston, M. H., Rhéaume, J., Letarte, H., Dugas, M. J., & Ladouceur, R. (1994). Why do people worry? Personality and Individual Differences, 17(6),791-802.
• Geçgin, F. M., & Sahranç, Ü. (2017). Belirsizliğe Tahammülsüzlük ile Psikolojik İyi Oluş Arasındaki İlişki. Sakarya University Journal of Education, 7(4),739-755.
• Harper, C. A., Satchell, L. P., Fido, D., & Latzman, R. D. (2020). Functional fear predicts public health compliance in the COVID-19 pandemic. International Journal of Mental Health and Addiction, 27,1-14.
• Mabel, J., & Bridges, J. (2020). Covid-19: Supporting nurses' psychological and mental health. Journal of Clinical Nursing, 29,2742-2750.
• Mertens, G., Gerritsen, L., Duijndam, S., Salemink, E., & Engelhard, I. M. (2020). Fear of the coronavirus (COVID-19): Predictors in an online study conducted in March 2020. J Anxiety Disord, doi: 10.1016/j.janxdis.2020.102258.
• Our World in Data. (2020). Coronavirus (COVID-19) Vaccinations. 25.01.2020 https://ourworldindata.org/covid-vaccinations.
• Öztürk, İ., Akalın, S., Özgüner, İ., & Şakiroğlu, M. (2020). Covid-19 salgınının ve karantinanın psikolojik etkileri. Turkish Studies, 15(4), 885-903.
• Parlapani, E., Holeva, V., Nikopoulou, V. A., Sereslis, K., Athanasiadou, M., Godosidis, A., & et al. (2020). Intolerance of uncertainty and loneliness in older adults during the Covid-19 pandemic. Front. Psychiatry. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.00842.
• Patterson, P. D., Runyon, M. S., Higgins, J. S., Weaver, M. D., Teasley, E. M., Kroemer, A. J., & et al. (2018). Shorter versus longer shift durations to mitigate fatigue and fatigue-related risks in emergency medical services personnel and related shift workers: A systematic review. Prehospital Emergency Care, 15(sup1), 28-36.
• Que, J., Shi, L., Deng, J., & et al. (2020). Psychological impact of the COVID-19 pandemic on healthcare workers: a cross-sectional study in China. General Psychiatry, 33(3), e100259.
• Reger, M. A., Stanley, I. H., & Joiner, T. E. (2020). Suicide mortality and coronavirus disease 2019-A perfect storm? JAMA Psychiatry. https://doi.org/10.1001/ jamapsychiatry.2020.1060.
• Sağlık Bakanlığı. (2020). COVID-19 Bilgilendirme Sayfası. 11.10.2020 https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66935/genel-koronavirus-tablosu.html.
• Sarı, S. (2007). Sürekli kaygının yordayıcıları olarak belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili inançlar ve kontrol odağının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Sarı, S., & Dağ, İ. (2009). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği, endişe ile ilgili olumlu inançlar ölçeği ve endişenin sonuçları ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 261-270.
• Smith, B. M., Twohy, A. J., & Smith, G. S. (2020). Psychological inflexibility and intolerance of uncertainty moderate the relationship between social isolation and mental health outcomes during COVID-19. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 162-174.
• Shechter, A., Diaz, F., Moise, N., Anstey, D. E., Ye, S., Agarwal, S., & et al. (2020). Psychological distress, coping behaviors, and preferences for support among New York healthcare workers during the COVID-19 pandemic. General Hospital Psychiatry, 66, 1-8.
• Tantan-Ulu, Ş., & Yaka, B. (2020). Kaygı, belirsizliğe tahammülsüzlük ve karar verme arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 21(1), 89-100.
• Tull, T. M., Barbano, A. C., Scamaldo, K. M., Richmond, J. R., Edmonds, K. A., Rose, J. P., & et al. (2020). The prospective influence of COVID-19 affective risk assessments and intolerance of uncertainty on later dimensions of health anxiety. Journal of Anxiety Disorders, 75 doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102290.
• Tükel, R. (2020). Covid-19 pandemi sürecinde ruh sağlığı. Türk Tabipler Birliği Covid-19 Pandemisi Altıncı Ay Değerlendirme Raporu. 30.09.2020 https://www.ttb.org.tr/arsiv_haber.php.
• Usher, K., & Durkin, J. (2020). The COVID-19 pandemic and mental health impacts. International Journal of Mental Health Nursing, 29, 315-318.
• Valle, M. V., Andrés, M. L., Urquijo, S., Yerro-Avincetto, M., López-Morales, H., & Canet-Juric, L. (2020). Intolerance of uncertainty over COVID-19 pandemic and its effect on anxiety and depressive symptoms. Interamerican Journal of Psychology, 54(2), e1335.
• Wang, W., Tang, J., & Wei, F. (2020). Updated understanding of the outbreak of 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) in Wuhan, China. Journal of Medical Virology, 92(4), 441-447.
• WHO. (2020). Accelerating a safe and effective COVID-19 vaccine. 09.10.2020 https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/global-research-on-novel-coronavirus-2019-ncov/accelerating-a-safe-and-effective-covid-19-vaccine
• Zhang, X., Jiang, Z., Yuan, X., Wang, Y., Huang, D., Hu, R., & et al. (2020). Withdrawn: Nurses reports of actual work hours and preferred work hours per shift among frontline nurses during coronavirus disease 2019 (COVID-19) epidemic: A cross-sectional survey. International Journal of Nursing Studies. doi: 10.1016/j.ijnurstu.2020.103635.