EXAMINATION OF SOCIAL SUPPORT PROCESSES IN THE TREATMENT PROCESS OF TUBERCULOSIS PATIENTS

Yıl 2021, Cilt: 24 Sayı: 3, 457 - 468, 29.09.2021

Naciye Bıyıklı , Sayra Lotfi

Öz

In this study, it was examined that how the social support affected patients’ treatment which they received in İstanbul Verem Savaşı Derneği’s (A social association in fight against the tuberculosis in İstanbul) dispensaries. In this reseach, the TB positive patients’ demografical qualities, whether they receive helps and social supports from constitutions, their ilness and problems were examined in terms of social services.The sample in this study consists of TB positive patients. İnterview form and social support scale were used as the data collection means in this research. The Pearson correlation analysis was used while the relation was being examined between two continuously variable. İn this study, among the TB positive patients who had social security, a house, enough medical care and psychological support in the diagnosis and treatment processes, enough family and relative support, didn’t have any children, didn’t need any support from professionals like social workers, didn’t receive any support from Non Govermental Organisations had more social support points than any other TB positive patients groups.

Anahtar Kelimeler

Tuberculosis, Social Support, Medical Social Work

TÜBERKÜLOZ HASTALARININ TEDAVİ SÜRESİNDE SOSYAL DESTEK SÜREÇLERİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada, İstanbul Verem Savaşı Derneği dispanserlerinden tedavi alan tüberküloz hastaların aldıkları sosyal desteğin, tedavilerini nasıl etkilediği incelenmiştir. Bu araştırmada; tüberküloz hastalarının demografik özellikleri, kurumlardan yardım alma durumları, sosyal destek alma durumları, hastalık ve sorunları aldıkları sosyal destek durumları, sosyal hizmet açısından değerlendirilmektedir. Araştırmanın örneklemi tüberküloz hastalarından oluşmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak görüşme formu ve Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Bu kapsamda bağımsız değişken iki gruplu ise bağımsız örneklemlerde t testi, ikiden fazla gruba aitse tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. İki sürekli değişken arasındaki ilişkiyi incelerken ise pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada tüberküloz hastası olan bireylerin; sosyal güvenceye sahip olanlar, ev sahibi olanlar, çocuk sahibi olmayan, teşhis ve tedavi aşamasında yeterli tıbbi hizmet ve psikoloji destek alan hastaların, hastalıktan dolayı psikolog veya sosyal hizmet uzmanı gibi uzmanların desteğine ihtiyaç duymayan hastaların, Sivil toplum örgütlerinden destek almayanların, ailesinden ve akrabadan destek alan hastaların sosyal destek puanları hastalarda algılanan sosyal desteğin diğer gruplara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tüberküloz, Sosyal Destek, Tıbbi Sosyal Hizmet

Kaynakça

• Aila, A.M., Sana, H., & Zareen, H.A. (2016). Randomized controlled intervention trial: effect of counselling on treatment adherence and self-esteem of women patients receiving tuberculosis treatment. Open Medicine Journal, 3, 27-33.
• Angeles, G., Curtis, S.L., Mullen, S., Senik, T., & Skiles, M.P. (2018). Evaluating the impact of social support services on tuberculosis treatment default in Ukraine. PLoS ONE, 13(8), e0199513.
• Arifin, V. N., Juariah, Nur, A., & Uzair, F. M. (2019). The Relationship of social support with medication adherence pulmonary tuberculosis patients through dots strategy in pidie aceh ındonesia. IOP Conference Series:Materials Science and Engineering, 469, 1-7.
• Arkar, H., Eker, D., & Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin gözden geçirilmi formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.
• Atun, R., Bärnighausen, T., Ortblad, K.F., & Salomon, J.A. (2015). Stopping tuberculosis: A biosocial model for sustainable development. Lancet, 386(10010), 2354-2362.
• Ayaz, S., Korukluoğlu, S., & Yaman-Efe, İ. (2008). Jjinekolojik kanserli hastaların algıladıkları sosyal destek düzeyleri ve etkileyen faktörler. Turkiye Klinikleri Journal Medicine Science, 28(6), 880-885.
• Barış, Y.İ. (2002). Dünyada tüberkülozun tarihçesi. Toraks Dergisi, 3(3), 338-340.
• Birbaumer, N., Braun, C., Larbig, W., Montoya, P., & Preissl, H. (2004). Influence of social support and emotional context on pain processing and magnetic brain responses in fibromyalgia. Arthritis & Rheumatism, 50(12), 4035‐4044.
• Bozkanat, E., Çiftçi, F., Deniz, Ö., & Saygı, A. (2012). Tüberkülozda özel durumlar. Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği Yayınları.
• Bozkurt, H. (2011). Türkiye’de Verem Savaşı 2011 Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı Verem Savaşı Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Craig, M.G., & Zumla, A. (2015). The social context of tuberculosis treatment in urban risk groups in the United Kingdom: A Qualitative İnterview Study. International Journal of Infectious Diseases, 32, 105–110.
• Datta, S., Evans, C.A., Saunders, M.J., Tovar, M.A., & Wingfield, T. (2018). Addressing social determinants to end tuberculosis. The Lancet, 391(10126), 1129-1132.
• Dilek, İ. (2003). Tüberküloz olgularında hasta eğitiminin tedaviye uyumuna etkisi. Uzmanlık Tezi, Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları Eğitim Hastanesi, İstanbul.
• Drake, G. (2013). The ethical and methodological challenges of social work research with participants who fear retribution: to 'do no harm'. Qualitative Social Work: Research and Practice, 13(2), 304-319.
• Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ). (2020). Global Tuberculosis Report. WHO Publications.
• Dworkin, J. (1997). Social workers and national health care: are there lessons from great britain. Health & Social Work, 22(2), 117-123.
• Eylen, B. (2002). Kanser hastası sosyal destek ölçeği'nin geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 109- 117.
• George, D., & Mallery, P. (2020). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Hazerli, D. (2010). Tüberküloz hastalarında sosyal destek algısının tedaviye uyuma etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Holt‐Lunstad, J., & Uchino, B. (2015). Social support and health. K. Glanz, B.K. Rimer, & K. Viswanath (Eds.). Health Behavior Theory, Research and Practice. (5th ed., pp. 183-204). Jossey-Bass/Wiley. Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. (25. Baskı). Nobel Yayınları.
• Kılıçaslan, Z., & Özkara, Ş. (2010). Tüberküloz. Toraks Kitapları.
• Lotfi, S. (2017). Meme kanseri hastası yoksul kadın olmak: başetme ve sosyal destek süreçlerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Neuman, W. L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemi. Yayın Odası.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Tüberküloz İstatistikleri, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Tüberküloz Dairesi Başkanlığı, (2020). https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tuberkuloz-istatistikler.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). Türkiye’de Verem Savaşı Raporu. Kara F. (Ed.). Ankara: Sağlık Bakanlığı Yayınları.
• Yılmaz, E.B. (2010). Kalp yetmezliği olan hastaların algılanan sosyal destek ile umutsuzluk ve ölüm kaygısı düzeyleri arasındaki ilişki. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 26(3), 1-10.