HEMŞİRELERDE PSİKOLOJİK SERMAYENİN ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞMEYE ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 1, 43 - 64, 27.03.2024

Sevim Güneş , Sinan Bulut

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1346817

Cited By: 1

Öz

Psikolojik sermaye bireyin “kim olduğu” ve “kim olabileceği” ile ilgilenmektedir. Psikolojik sermaye, günümüz örgüt ihtiyaçları doğrultusunda, örgüt çalışanlarının kapasitelerini ve yeteneklerini iyi sonuçlar elde etmede kullanmakta ve bu sayede örgütler için sürdürülebilir örgütsel başarı ve rekabet üstünlüğünü sağlayan eşsiz bir kaynak olarak ifade edilmektedir. Örgütsel özdeşleşme, kişinin örgüt veya topluluğa ait olmasını, ait olduğu örgütün amaçlarını, inançlarını, değerlerini, davranışlarını, bilgi ve becerilerini kendi amaçları, inançları, değerleri, davranışları, bilgi ve becerileri olarak görmesini ifade etmektedir. Bununla birlikte kişiyi örgütsel kararlara katılmaya, örgütsel fonksiyonlara uygun davranmaya ve örgütsel davranış biçimlerini benimseye yönlendiren bir kavram olarak da tarif edilmektedir. Hastanelerde önemli bir rol üstlenen hemşirelerin psikolojik sermaye ve örgütsel özdeşleşme düzeylerinin belirlenmesi ve hemşirelerde psikolojik sermayenin örgütsel özdeşleşmeye etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan bu çalışma; Ankara’da bir özel üniversite hastanesinde çalışan 275 hemşireden elde edilen veri doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Çalışma verisi; Psikolojik Sermaye Ölçeği ve Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği kullanılarak elde edilmiştir. Psikolojik Sermaye Ölçeğinin Cronbach’s Alpha değeri 0,925, Örgütsel Özdeşleşme Ölçeğinin Cronbach’s Alpha değeri 0,910 olarak yüksek düzeyde bulunmuştur. Psikolojik sermaye ile örgütsel özdeşleşme arasındaki neden sonuç ilişkisini belirlemek üzere yapılan regresyon analizi sonucu anlamlı bulunmuştur (F=101,856; p=0,000<0.05). Örgütsel özdeşleşme düzeyindeki toplam değişim %26,9 oranında psikolojik sermaye tarafından açıklanmaktadır (R2=0,269). Psikolojik Sermaye örgütsel özdeşleşme düzeyini arttırmaktadır (ß=0,521). Araştırmada iyimserlik, psikolojik dayanıklılık, umut, öz yeterlilik alt boyutları ile örgütsel özdeşleşme arasındaki neden sonuç ilişkisini belirlemek üzere yapılan regresyon analizi anlamlı bulunmuştur (F=28,368; p=0,000<0.05). Örgütsel özdeşleşme düzeyindeki toplam değişim %28,5 oranında iyimserlik, psikolojik dayanıklılık, umut ve öz yeterlilik tarafından açıklanmaktadır (R2=0,285). Ancak alt boyutlar değerlendirildiğinde İyimserlik, örgütsel özdeşleşme düzeyini etkilememektedir (p=0.258>0.05). Psikolojik dayanıklılık örgütsel özdeşleşme düzeyini arttırmaktadır (ß=0,360). Umut örgütsel özdeşleşme düzeyini arttırmaktadır (ß=0,315). Öz yeterlilik örgütsel özdeşleşme düzeyini etkilememektedir (p=0.746>0.05). Hemşirelerin yetenekleri, psikolojik kapasiteleri, iyilik halleri, güçlü yönleri ve kurumları ile özdeşleşmeleri hizmet sunumunda önemli etki oluşturacağından, kurumların bu özellikleri geliştirici yönde adımlar atması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sermaye, Örgütsel Özdeşleşme, Hemşire

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

THE EFFECT OF PSYCHOLOGICAL CAPITAL ON ORGANIZATIONAL IDENTIFICATION IN NURSES

Öz

Psychological capital is concerned with "who the individual is" and "who he can be", and the abilities, psychological capacities and strengths of employees developed in line with today's organizational needs, which play an important role in achieving valuable, productive and sustainable results for the organization, and thus sustainable organizational success and competitiveness. It is expressed as a unique resource that aims to gain superiority. Organizational identification refers to the person's belonging to the organization or community, and seeing the goals, beliefs, values, behaviors, knowledge and skills of the organization, belongs to as person’s own goals, beliefs, values, behaviors, knowledge and skills. However, it is also described as a concept that directs the person to participate in organizational decisions, to behave in accordance with organizational functions and to adopt organizational behavior styles. It is described as a concept that leads to adoption. This study, which was conducted to determine the psychological capital and organizational identification levels of nurses, who are an important part of health services, and to reveal the effect of psychological capital on organizational identification in nurses; It was carried out in line with the data obtained from 275 nurses working in a private university hospital in Ankara. Study data; It was collected using the “Psychological Capital Scale” and the “Organizational Identification Scale”. The reliability of the Psychological Capital Scale was found to be high as Cronbach's Alpha=0.925, and the reliability of the Organizational Identification Scale was found to be high as Cronbach's Alpha=0.910. A positive moderate (p=0.000<0.05) correlation was found between psychological capital and organizational identification. The total change in the level of organizational Identification is explained by 28.5% of optimism, resilience, hope, and self-efficacy (R2=0.285). The cause-effect relationship between psychological capital and organizational identification was found to be significant (F=101,856; p=0.000<0.05). The total change in the level of organizational identification is explained by psychological capital at a rate of 26.9% (R2=0.269). Psychological capital increases the level of organizational identification (ß=0.521). Nurses' abilities, psychological capacities, strengths and identification with their institutions have a significant impact on service delivery. For this reason, it is recommended that institutions take steps to improve these features.

Anahtar Kelimeler

Psychological Capital, Organizational Identification, Nurse

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Alp, A. G. (2015). Sağlık çalışanlarında örgütsel özdeşleşme, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel çatışma iletişimi algıları arasındaki farklılıklar: (Bir alan araştırması) (Yüksel Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alper Ay, F., Limoncu, G., & Kelekçioğlu, L. (2020). Duygusal emek ve psikolojik sermayenin örgütsel sapmaya etkisi: Bir kamu hastanesi örneği. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Scienves Studies, 6(24), 1146-1159.
• Asgari Mobarakeh A., & Karimi F. (2018). Correlation between Psychological Capital and Occupational‎ Burnout in nurses‎. Health Education and Health Promotion, 6(2), 59-64.
• Ashforth, B. E., & Mael, F. (1989). Social identity theory and the organization. Academy Of Management Review, 14(1), 20-39.
• Atakişi, C. (2020). Lider üye etkileşimin örgütsel özdeşleşmeye etkisi pozitif psikolojik sermayenin aracı rolü: Kafkas üniversitesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kars.
• Avcı, E. (2022). Sağlık çalışanlarında pozitif psikolojik sermaye ve otantik liderlik ilişkisinin incelenmesine yönelik bir alan araştırması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
• Bitmiş, M. G., & Ergeneli, A. (2013). The role of psychological capital and trust in individual performance and job satisfaction relationship: A test of multiple mediation model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 99, 173-179.
• Bitmiş, M. G., Sökmen, A., & Turgut, H. (2013) Psikolojik dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi: örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 /2 27-40.
• Brown, A. D. (2017). Identity work and organizational identification. International Journal of management reviews, 19(3), 296-317.
• Burhanuddin, N. A. N., Ahmad, N. A., Said, R. R., & Asimiran, S. (2019). A systematic review of the psychological capital (PsyCap) research development: Implementation and gaps. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 8(3), 133-150.
• Büyükbeşe, T., & Aslan, H. (2019). Psikolojik sermaye ve duygusal emeğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(2), 949-963.
• Çetin, F., & Basım, H.N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
• Çavmak, D., & Acar, F. (2020). Pozitif psikolojik sermaye ile performans algısı arasındaki ilişki: Sağlık çalışanları üzerine bir araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 203-212.
• Çelik, M., & Yıldız, B. (2018). Hemşirelerde mesleki bağlılık, özdeşleşme ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Kamu sektörü ve özel sektör karşılaştırması. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 47-75.
• Çobanoğlu, N. (2019). İlk ve ortaokullardaki paylaşılan liderlik ile pozitif psikolojik sermayenin bazı değişkenler açısından incelenmesi ve aralarındaki ilişkisi (Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep.
• Dess, G. G., & Shaw, J.D. (2001). Voluntary turnover, social capital, andorganizational performance. Academy of Management Review, 26(3), 446-456.
• Dikbıyık, Y. (2017). Psikolojik sermayenin iş tatmini ve örgütsel özdeşleşme üzerine etkisi: Otel işletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi. Ankara.
• Demiray, S. (2022). Psikolojik sermaye ve lider üye etkileşiminin iş becerikliliği ve örgütsel sinerjiye etkisi: Kamu hastanesi örneği (Doktora tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
• Dutton, J. E., Dukerich, J. M., & Harquail, C. V. (1994). Organizational images and member identification. Administrative Science Quarterly, Vol. 39, No. 2, 239-263.
• Düzgün, E. (2017). Örgütsel destek ve örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin etkisi: Otel işletmelerine yönelik bir araştırma (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Envergil, D. (2018). Sağlık çalışanlarının psikolojik sözleşme algılarının örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Erdem, H., Gökmen, Y., & Türen, U. (2015). Psikolojik sermayenin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisinde algılanan örgütsel desteğin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(2), 38-62.
• Erkuş, A., & Fındıklı, M. Afacan (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul University Journal of the School of Business Administration, 42(2).
• Eryılmaz, T. (2020). Hemşirelerde örgütsel özdeşleşme ile işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Manisa.
• Güzel, Ş., & Sığırcı, H. (2022). Algılanan aşırı nitelikliliğin iş doyumu ve örgütsel özdeşleşme ile ilişkisi: Doktor ve hemşireler üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(35), 756-775.
• Hasdemir, E. (2019). Psikolojik sermayenin prososyal hizmet davranışına etkisi: Hemşireler üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Samsun.
• Haspolat, N. K. (2022). Psikanalizin İçinden Bir Kavram “Özdeşleşme”. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 1-9.
• Hırlak, B. (2015). Otantik liderlik, insan kaynakları yönetimi uygulamaları ve psikolojik sermaye arasındaki ilişki: Sağlık sektöründe bir araştırma (Doktora Tezi). Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kahramanmaraş.
• Jeong, S. A., & Kim, J. (2022). Factors influencing nurses’ intention to care for patients with COVID-19: Focusing on positive psychological capital and nursing professionalism. PLoS One, 17(1), e0262786.
• Kalemci Tüzün, İ. (2006). Örgütsel güven, örgütsel kimlik ve örgütsel özdeşleşme ilişkisi; Uygulamalı bir çalışma (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Kandemir, M. (2020). Pozitif psikolojik sermaye. 1.basım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kanten, P. (2012). İşgörenlerde işe adanmanın ve proaktif davranışların oluşumunda örgütsel güven ile örgütsel özdeşleşmenin rolü (Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Isparta.
• Karabey, C. N., & İşcan, Ö. F. (2007). Örgütsel özdeşleşme, örgütsel imaj ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 231-241.
• Karatepe, H. K., Kuşcu, F. N., & Karaman, M. (2019). Psikolojik sermayenin bireysel performansa etkisi: Hemşireler üzerinde bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 105-114.
• Kaya, Ş. D. (2012). Psikolojik sermaye ve mesleki bağlılık ilişkisine kariyer planlamasının etkilerinin belirlenmesine yönelik bir model önerisi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Keleş, H. N. (2011). Pozitif psikolojik sermaye: Tanımı, bileşenleri ve örgüt yönetimine etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 343-350.
• Koç, A. D. (2019). Pozitif psikolojik sermaye ile duygusal emek arasındaki ilişkinin incelenmesi: Hastane çalışanları üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Korana, T. (2023). Hemşirelerde meslek algısı ve psikolojik sermaye düzeyleri (Yüksek Lisans Tezi). Yozgat Bozok Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Yozgat.
• Luthans, F., & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage, Organizational Dynamics, 33(2), 143-160
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2006). Psychological capital: Developing the human competitive edge, USA: Published by Oxford University Press, Inc.
• Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007a). Psychological capital: Investing and developing positive organizational behavior. Positive Organizational Behavior, 1(2), 9-24.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007b). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel psychology, 60(3), 541-572.
• Luthans, F., Avey, J. B., Avolio, B. J., & Peterson, S. J. (2010). The development and resulting performance ımpact of positive psychological capital. Human Resource Development Quarterly, 21, 41-67.
• Mael, F., & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of organizational Behavior, 13(2), 103-123.
• Newman, A., Ucbasaran, D., Zhu, F. E. I., & Hirst, G. (2014). Psychological capital: A review and synthesis. Journal of organizational behavior, 35(S1), S120-S138.
• Oruç, E. (2015). Pozitif psikolojik sermayenin politik davranışlara etkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma (Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• Pratt, M. G.(1998). To be or not to be? Central questions in organizational identification. D. A. Whetten & P. C. Godfrey (Eds.), Identity in organizations: Building theory through conversations, 171-207.
• Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması (Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• Pür, F. (2019). Psikolojik sermayenin iş tatminine etkisinde otantik liderliğin düzenleyici etkisi üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Saygılı, M., Özer, Ö., & Öke, P. (2019). Örgütsel özdeşleşme ve çalışan performansının incelenmesi: Bir kamu hastanesinde uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 175-184.
• Sun, T., Zhao, X. W., Yang, L. B., & Fan, L. H. (2012). The impact of psychological capital on job embeddedness and job performance among nurses: a structural equation approach. Journal Of Advanced Nursing, 68(1), 69-79.
• Şahin, E. (2014). Ortaöğretim kurumlarında örgütsel kimlik, örgütsel imaj, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel adalet (Bursa örneği) (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Şantaş, F., Uğurluoğlu, Ö., Kandemir, A., & Çelik, Y. (2016). Sağlık çalışanlarında örgütsel si̇ni̇zm, iş performansi ve örgütsel özdeşleşme düzeyleri̇ arasındaki̇ ilişkilerin incelenmesi̇. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 867-886.
• Yıldız, H. & Örücü E. (2016). Sağlık sektörü çalışanlarının pozitif psikolojik sermaye düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 269-285.