HASTA HİZMETLERİ ÇALIŞANLARININ TÜKENMİŞLİK VE SESSİZ İSTİFA DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: AMPİRİK BİR ANALİZ

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 4, 671 - 688, 23.12.2024

Umutcan Altun , Sefer Aygün , Büşra Sevim , Yeter Uslu

https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1497014

Öz

Sessiz istifa ve tükenmişlik sendromu, bireylerin işlerine olan bağlılıklarını azaltarak işletme faaliyetlerini en az çaba ile gerçekleştirmelerine neden olan önemli olgular arasında yer almaktadır. Zihinsel veya fiziksel yorgunluğun sonucunda ortaya çıkan tükenmişlik sendromu, işe olan motivasyonun azalmasına neden olmaktadır. Sessiz istifa ise çalışanların görev ve sorumluluklarını yerine getirmede minimum katılım sağlayarak sadece zorunlu olanları yerine getirmesi durumudur. Tükenmişlik sendromu ve sessiz istifa uygulamaları tüm sektörlerde olduğu gibi sağlık sektöründe de önemli etkilere sahiptir. Yoğun emek gerektiren sağlık sektöründe fazla iş yükü, stres ve duygusal baskılar tükenmişliği ve sessiz istifa olgularını tetiklemektedir. Bu araştırmada, literatürde sıklıkla birlikte anılan tükenmişlik ve sessiz istifa kavramlarının incelenmesi, Sessiz İstifa Ölçeği ve Marshall Tükenmişlik Ölçeği kullanılarak bir üniversite hastanesinin hasta hizmetleri biriminde çalışan bireyler üzerinde ampirik bir analiz gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Veriler, Ocak-Şubat 2024 tarihlerinde toplanmış ve toplam 234 katılımcıya ulaşılmıştır. Katılımcılar yüksek düzeyde (2,57) sessiz istifa gösterirken, sessiz istifa alt boyutlarından; güvensizlik yüksek düzey (2,44), aidiyet orta düzey (2,87), değersizlik orta düzey (2,92), iletişimsizlik yüksek düzey (2,20) ve tutarsızlık yüksek düzey (2,55) göstermektedir. Tükenmişlik alt boyutlarına göre; katılımcılar yüksek düzeyde duygusal tükenme (27), normal düzeyde duyarsızlaşma (9) ve yüksek düzeyde düşük kişisel başarı (18) göstermektedir. Katılımcıların tükenmişlik düzeyleri ile Sessiz İstifa Ölçeği (r=0,564, p<0,01) ve alt boyutlarından; güvensizlik (r=0,440, p<0,01), değersizlik (r=0,657, p<0,01) ve iletişimsizlik (r=0,370, p<0,01) arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. 45 saat üstü çalışan katılımcıların 45 saat ve altı çalışan katılımcılara göre daha fazla sessiz istifa ve tükenmişlik gösterdiği tespit edilmiştir. 3-5 yıl arası çalışan katılımcıların 2 yıl ve altı çalışan katılımcılara göre daha fazla sessiz istifa gösterdiği görülmüştür. Kadın katılımcıların erkek katılımcılara göre daha fazla tükenmişlik gösterdiği görülmüştür. Yöneticilerin, tükenmişlik sendromuna ve sessiz istifaya sebep olabilecek riskleri göz önünde bulundurarak stratejik yaklaşımlar geliştirmeleri önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Sessiz İstifa, Sağlık Çalışanları

EVALUATION OF BURNOUT AND QUIET QUITTING LEVELS OF PATIENT SERVICES EMPLOYEES: AN EMPIRICAL ANALYSIS

Öz

Quiet quitting and burnout syndrome are among the important phenomena that reduce the commitment of individuals to their jobs and cause them to perform business activities with minimum effort. Burnout syndrome, which occurs as a result of mental or physical fatigue, causes a decrease in motivation for work. Quiet quitting, on the other hand, is a situation where employees participate minimally in fulfilling their duties and responsibilities and fulfill only the obligatory ones. These two concepts have significant impacts in the health sector as in all sectors. In the labor-intensive health sector, excessive workload, stress and emotional pressures trigger burnout and quiet quitting. This study aims to conduct an empirical analysis on individuals working in the patient services unit of a university hospital using the Quiet Quitting Scale and the Marshall Burnout Scale. Data were collected between January-February 2024 and a total of 234 participants were reached. While the participants showed a high level of quiet quitting (2.57), among the sub-dimensions of quiet quitting; mistrust showed a high level (2.44), belongingness showed a medium level (2.87), worthlessness showed a medium level (2.92), miscommunication showed a high level (2.20) and inconsistency showed a high level (2.55). According to the burnout sub-dimensions, the participants showed high levels of emotional exhaustion (27), normal levels of depersonalization (9) and high levels of low personal accomplishment (18). There is a significant and positive relationship between the burnout levels of the participants and the Quiet Quitting Scale (r=0.564, p<0.01) and its sub-dimensions; insecurity (r=0.440, p<0.01), worthlessness (r=0.657, p<0.01) and miscommunication (r=0.370, p<0.01). Participants working over 45 hours showed more quiet quitting and burnout than participants working 45 hours or less. Participants working between 3-5 years showed more quiet quitting than participants working 2 years or less. Female participants showed more burnout than male participants. Managers should develop strategic approaches, taking into account the risks that can lead to burnout and quiet quitting.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Quiet Quitting, Health Workers

Kaynakça

• Alwhaibi, M., Alhawassi, T. M., Balkhi, B., Al Aloola, N., Almomen, A. A., Alhossan, A., ... & Kamal, K. M. (2022). Burnout and depressive symptoms in healthcare professionals: a cross-sectional study in Saudi Arabia. In Healthcare, 10(12), 2447. MDPI. doi: 10.3390/healthcare10122447.
• Arslan, Ü., Çağatay, A., & Savaş, A. Y. (2023). Covid-19 pandemisinde sağlık personelinin tükenmişlik durumunun incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(37), 226-246. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1133729
• Atalay, M., & Dağıstan, U. (2024). Quiet quitting: a new wine in an old bottle?. Personnel Review, 53(4), 1059-1074. https://doi.org/10.1108/PR-02-2023-0122
• Atsan, M. (2023). Yönetim, organizasyon ve strateji üzerine araştırmalar. Atsan, M (Ed.) Yöneticilerin korkulu rüyası: Sessiz istifa (137-145). Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti
• Aydın, E., & Azizoğlu, Ö. (2022). A new term for an existing concept: Quiet quitting—a selfdetermination perspective. In International Congress on Critical Debates in Social Sciences, 285-295.
• Aydın, T., & Alkan, S. A. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde hemşirelerde meslektaş dayanışması ve tükenmişlik durumu. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 11-22. https://doi.org/10.47115/jshs.955279
• Ayyash, E., & Gökler, R. (2021). Tıbbi sosyal hizmet uzmanlarının tükenmişlik düzeyleri. Journal of International Social Research, 14(79), 224-239.
• Birhane, R., Medhin, G., Demissie, M., Tassew, B., Gebru, T., Tadesse, B., ... & Deyessa, N. (2023). Depression and burnout among health extension workers in ethiopia: a cross-sectional study. Ethiopian Journal of Health Sciences, 33(2), 63-74. http://dx.doi.org/10.4314/ejhs.v33i1.7S.
• Boy, Y., & Sürmeli, M. (2023). Quiet quitting: A significant risk for global healthcare. Journal of Global Health, 13. doi: 10.7189/jogh.13.03014
• Boz, D., Duran, C., Karayaman, S., & Deniz, A. (2023). Sessiz istifa. Duran, C (Ed.), Sessiz istifa ölçeği, (1. Basım, 9-41). İstanbul: Eğitim Yayınevi.
• Ceylan, A., Benli, A. R., Soysal, B., Özer, E., Güden, E., & Sarıkahya, S. D. (2020). Kayseri ilinde aile sağlığı birimi çalışanlarında memnuniyet ve tükenmişlik düzeyi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 24(2), 95-106. doi: 10.15511/tahd.20.00295.
• Çalışkan, K. (2023). Sessiz istifa: sonun başlangıcı mı yeniden diriliş mi?. Journal of Organizational Behavior Review, 5(2), 190-204.
• Çevik, O., & Özbalcı, A. A. (2020). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik düzeyleri ile demografik özellikleri arasındaki ilişki-Samsun ili örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1773-1787. doi: 10.33206/mjss.664811.
• Çimen, A. İ., & Yılmaz, T. (2023). Sessiz istifa ne kadar sessiz. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 5(1), 27-33. doi: 10.47542/sauied.1256798.
• Deniz, A. (2023). Sessiz istifa. Duran, C (Ed.), Sessiz istifanın demografik değişkenler ile ilişkisi,,(1. Basım, 42-61). İstanbul: Eğitim Yayınevi.
• Duygun, T. (2001). Zihinsel engelli ve sağlıklı çocuk annelerinde stres belirtileri stresle başa çıkma tarzları ve algılanan sosyal desteğin tükenmişlik düzeyine olan etkisi (Yüksek lisans tezi) . Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Tez No: 99968.
• Enderle, R. (2024, Mayıs 20). Productivity and the risks of ‘quiet quitting’, ComputerWorld, https://www.computerworld.com/article/3670631/productivity-and-the-risks-of-quiet-quitting.html
• Ergin, C. (1992), Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve maslach tükenmişlik ölçeğinin uyarlanması. R.Bayraktar, İ. DAĞ (Ed.), VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara, 143-154.
• Eroğlu, Ş. G. (2014). Örgütlerde duygusal emek ve tükenmişlik ilişkisi üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 147-160.
• Esen, D. (2023). Quiet quitting in public institutions: a descriptive content analysis. International Journal of Contemporary Economics and Administrative Sciences, 13(1), 296-326. doi: 10.5281/zenodo.8428256.
• Fong, A. C. N., & Chani, A. A. B. M. (2018). The impacts of psychological needs towards burnout of depersonalisation, emotional exhaustion and personal accomplishment among staffs in higher learning institution. J. Educ. Soc. Sci, 10, 64-72.
• Formica, S., & Sfodera, F. (2022). The great resignation and quiet quitting paradigm shifts: An overview of current situation and future research directions. Journal of Hospitality Marketing & Management, 31(8), 899-907. doi: 10.1080/19368623.2022.2136601.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn‐out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
• Galanis, P., Katsiroumpa, A., Vraka, I., Konstantakopoulou, O., Moisoglou, I., Gallos, P., & Kaitelidou, D. (2023). Quiet quitting among employees: A proposed cut-off score for the “Quiet Quitting” Scale: Development and initial validation. AIMS Public Health, 10(4), 828. doi: 10.21203/rs.3.rs-3076541/v1.
• Galanis, P., Katsiroumpa, A., Vraka, I., Siskou, O., Konstantakopoulou, O., Katsoulas, T., ... & Kaitelidou, D. (2024). Nurses quietly quit their job more often than other healthcare workers: An alarming issue for healthcare services. International Nursing Review. https://doi.org/10.1111/inr.12931
• Gözlü, K. (2023). Tükenmişlik bağlamında yeni bir kavram olarak sessiz istifa ve sağlık sektöründeki etkileri. MEYAD Akademi, 4(2), 213-241. doi: 10.59007/meyadakademi.1368789.
• Güler, M. (2023). Çalışma kültüründe yeni bir kavram: Sessiz istifa. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(1), 247-261. doi: 10.35379/cusosbil.1200345.
• Günaydın, N., Gürgöze, R., & Erkan, I. (2023). Pandemi sürecinde 112 acil sağlık çalışanlarının tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin ilişkisi. Eurasian Journal of Health Technology Assessment, 7(2), 77-86. doi: 10.52148/ehta.1367982.
• Gündüz, B. (2005). İlköğretim öğretmenlerinde tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 152-166.
• Hall, L. H., Johnson, J., Watt, I., Tsipa, A., & O’Connor, D. B. (2016). Healthcare staff wellbeing, burnout, and patient safety: A systematic review. PloS one, 11(7), e0159015.
• Hoşgör, D. G., Tanyel, T. Ç., Cin, S., & Demirsoy, S. B. (2021). Covid-19 pandemisi döneminde sağlık çalışanlarında tükenmişlik: İstanbul İli örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(2), 372-386.
• Lee, J., Jang, S. N., & Kim, N. S. (2023). Burnout among public health workers during the COVID-19 pandemic in South Korea. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 65(3), e141-e146. doi: 10.1097/JOM.0000000000002773.
• Mahand, T., & Caldwell, C. (2023). Quiet quitting–causes and opportunities. Business and Management Research, 12(1), 9-19.
• Maslach C, Jackson SE. (1986) Maslach Burnout Inventory Manual. 2nd ed. Consulting Psychologist Press, Palo Alto.
• Maslach C. (1976). Burned-out. Hum Behav, 5:197-220.
• Maslach, C., Jackson, S. E. (1981). The measurement of experinced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
• Mijakoski, D., Atanasovska, A., Bislimovska, D., Brborović, H., Brborović, O., Cvjeanov Kezunović, L., ... & Karadžinska-Bislimovska, J. (2023). Associations of burnout with job demands/resources during the pandemic in health workers from Southeast European countries. Frontiers in Psychology, 14, 1258226. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1258226
• Ören, N., & Türkoğlu, H. (2006). Öğretmen adaylarında tükenmişlik. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 1-10.
• Öztürk, Z., Çelik, G., & Örs, E. (2020). Sağlık çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu ilişkisi: Bir kamu hastanesi örneği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 6(2), 328-349.
• Pehlivanoğlu, M. Ç., & Civelek, M. E. (2019). The effects of emotional exhaustion and depersonalization on personal accomplishment in pharmaceutical industry. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 2071-2086. doi: 10.26466/opus.566917.
• Pevec, N. (2023). The concept of identifying factors of quiet quitting in organizations: An Integrative Literature Review. Challenges of the Future, (2), 128-147. doi: 10.37886/ip.2023.006.
• Rai, A., Kim, M., & Singh, S. K. (2023). Meaningful work from ethics perspective: Examination of ethical antecedents and outcomes of meaningful work. Journal of Business Research, 169, 114287. doi: 10.1016/j.jbusres.2023.114287.
• Raosoft. (2024, Ocak 11). http://www.raosoft.com/samplesize.html
• Scheyett, A. (2023). Quiet quitting. Social Work, 68(1), 5-7. doi: 10.1093/sw/swac051.
• Shih, S. P., Jiang, J. J., Klein, G., & Wang, E. (2013). Job burnout of the information technology worker: Work exhaustion, depersonalization, and personal accomplishment. Information & Management, 50(7), 582-589. doi: 10.1016/j.im.2013.08.003.
• Shokrpour, N., Bazrafkan, L., & Talebi, M. (2021). The relationship between empowerment and job burnout in auxiliary health workers in 2019. Journal of Education and Health Promotion, 10(1), 20-27. doi: 10.4103/jehp.jehp_239_20.
• Singh, J., Poon, D. E., Alvarez, E., Anderson, L., Verschoor, C. P., Sutton, A., ... & Hopkins, J. P. (2024). Burnout among public health workers in Canada: a cross-sectional study. BMC Public Health, 24(1), 48. doi: 10.1186/s12889-023-17572-w.
• Smith, R. A. (2024, Mayıs 20). Quiet quitters make up half the US workforce, Gallup says. Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/quiet-quitters-make-up-half-the-u-s-workforce-gallup-says-11662517806.
• Şeker, M. (2019). Avukatlarda tükenmişlik (burnout) sendromu: Sivas ili merkez ilçe örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
• Thompson, H. G., Askelson, N. M., Bucklin, R., Gauthreaux, N., Faber, E., Ball, C., ... & Steere, E. (2023). Organization-level factors associated with burnout: Guided discussions with micropolitan public health workers during COVID-19. Journal of Occupational And Environmental Medicine, 65(7), 580-583. doi: 10.1097/JOM.0000000000002837.
• Turunç, Ö., & Arık, A. (2017). Tükenmişlik ve örgütsel bağlılık ilişkisinde demografik değişkenlerin rolü: Isparta sağlık çalışanlarında bir uygulama. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 109-130.
• Uzun, K., & Artan, T. (2020). The research of the social workers' mobbing perceptions (psychological violence at work) and burnout: The example of İstanbul. Archives of Health Science And Research (Online). https://doi.org/10.5152/ArcHealthSciRes.2020.20073.
• Yang, D., Fang, G., Fu, D., Hong, M., Wang, H., Chen, Y., ... & Yang, J. (2023). Impact of work-family support on job burnout among primary health workers and the mediating role of career identity: A cross-sectional study. Frontiers in Public Health, 11, 1115792. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1115792.