ÖĞRETİM ÜYELERİNİN UZAKTAN EĞİTİM ÖZ YETERLİK VE YARAR ALGILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: FIRAT ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYELERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 22, 35 - 57, 25.10.2024

Mümtaz Korkutan , Hasan Uzun

Öz

Uzaktan eğitim sistemleri, iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi ve yaygınlaşması, bireysel özelliklerin, ihtiyaçların ve taleplerin değişmesi nedeniyle eğitimde giderek daha erişilebilir ve vazgeçilmez bir araç haline gelmiştir. Uzaktan eğitim programlarının artan popülaritesi, bu programların gerçek başarılarını ve bu başarıya katkıda bulunan faktörlerin ayrıntılı analizini gerektirmektedir. Bu çalışmanın amacı, öğretim üyelerinin uzaktan eğitim öz yeterlikleri ve kullanım yarar algılarını belirlemektir. Bu kapsamda öz yeterlik algıları ile yarar algıları arasındaki ilişki durumu ve katılımcıların algıları ile sosyo-demografik özellikleri arasında istatistiksel anlamda bir farklılaşma olup olmadığı da araştırmanın amaçları arasında yer almaktadır. Araştırmanın evreni Fırat Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğretim üyelerinden oluşurken, örneklemi ise gönüllü olarak araştırmaya katılmayı kabul eden 33 öğretim üyesidir, bu da evrenin %75'ini kapsamaktadır.
Çalışmada, araştırmanın amacına uygun olarak "Uzaktan Eğitime Yönelik Öz Yeterlik Algısı Ölçeği" ve "Uzaktan Eğitime Yönelik Yarar Algısı Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırma hipotezlerinin test edilmesinde tanımlayıcı analizler (frekans, yüzde, vb.), bağımsız örneklem t-testi ve ANOVA analizlerinden yararlanılmıştır. ANOVA analizinde gruplar arasındaki farklılığı belirlemek amacıyla Tukey HSD testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, öğretim üyelerinin uzaktan eğitim öz yeterlik algı düzeylerinin yüksek, yarar algı düzeylerinin ise orta seviyede olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, uzaktan eğitim öz yeterlik algısının öğretim üyelerinin sosyo-demografik özelliklerine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği, ancak uzaktan eğitim yarar algısının bu özelliklere göre kısmen farklılaştığı belirlenmiştir. Son olarak, yapılan korelasyon analizine göre, öğretim üyelerinin uzaktan eğitimdeki öz yeterlik algıları ile yarar algıları arasında herhangi bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular, uzaktan eğitimin benimsenmesi ve etkin kullanımı için öğretim üyelerinin eğitim ihtiyaçlarının ve destek mekanizmalarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğretim Üyesi, Eğitim, Uzaktan Eğitim, Öz Yeterlik, Yarar Algısı

EVALUATION OF FACULTY MEMBERS' PERCEPTIONS OF SELF-EFFICACY AND UTILITY OF DISTANCE EDUCATION: AN EMPIRICAL STUDY ON FACULTY MEMBERS OF FACULTY OF ECONOMICS AND ADMINISTRATIVE SCIENCES OF FIRAT UNIVERSITY

Öz

Distance education systems have become an increasingly accessible and indispensable tool in education due to the rapid development and diffusion of communication technologies, changing individual characteristics, needs and demands. The increasing popularity of distance education programs requires a detailed analysis of their actual success and the factors that contribute to this success. The purpose of this study is to determine faculty members' distance education self-efficacy and perceptions of its utility. In this context, the relationship between self-efficacy perceptions and benefit perceptions and whether there is a statistical difference between the participants' perceptions and socio-demographic characteristics are also among the objectives of the study. While the population of the research consists of the faculty members of Fırat University Faculty of Economics and Administrative Sciences, the sample consists of 33 faculty members who voluntarily accepted to participate in the research, which covers 75% of the population.
In the study, “Self-Efficacy Perception Scale for Distance Education” and “Perception of Benefit Scale for Distance Education” were used in accordance with the purpose of the research. Descriptive analyses (frequency, percentage, etc.), independent sample t-test and ANOVA analyses were used to test the research hypotheses. In ANOVA analysis, Tukey HSD test was applied to determine the difference between groups. As a result of the analyses, it was determined that faculty members' distance education self-efficacy perception levels were high, while their perception levels of usefulness were at a medium level. In addition, it was determined that distance education self-efficacy perception did not show a statistically significant difference according to the socio-demographic characteristics of the faculty members, but distance education benefit perception partially differed according to these characteristics. Finally, according to the correlation analysis, it was concluded that there was no relationship between faculty members' perceptions of self-efficacy in distance education and their perceptions of benefit. These findings suggest that faculty members' training needs and support mechanisms should be reviewed for the adoption and effective use of distance education.

Anahtar Kelimeler

Faculty Member, Education, Distance Education, Self-efficacy, Benefit Perception

Kaynakça

• AĞIRTAŞ, A., ÇAVUŞ, H. (2022). Üniversitelerde Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Acil Uzaktan Eğitim Dönemindeki Dijitalleşme Durumlarının İncelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 36-52.
• AK, Ş., GÖKDAŞ, İ., ÖKSÜZ, C., TORUN, F. (2021). Uzaktan Eğitimde Eğiticilerin Eğitimi: Uzaktan Eğitime Yönelik Öz Yeterlik ve Yarar Algısına Etkisi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd),7(1), 24-44
• BAKER, J. D. (2004). An Investigation Of Relationships Among İnstructor Immediacy and Affective and Cognitive Learning in The Online Classroom. The Internet and Higher Education, 7(1), 1-13.
• CABI, E. (2018). Teaching Computer Literacy Via Distance Education: Expe-riences Of The Instructors. Başkent University Journal of Education, 5(1), 61-68.
• DÜZAKIN, E., YALÇINKAYA, S. (2008). Web Tabanlı Uzaktan Eğitim Sistemi ve Çukurova Üniversitesi Öğretim Elemanlarının Yatkınlıkları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 225-244.
• ELİTAS, T., DEVRAN, Y. (2017). Yeni İletişim Teknolojilerinin Uzaktan Eğitime Entegrasyon Sürecinde Sanal Sınıf Ortamları: ATAUZEM Örneği, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 213-225.
• ERBİR, M. (2021). Hemşirelerde Dijital Okuryazarlık Düzeyinin Bazı Demog-rafik Özellikler ve Çalışma Statüsüne Göre Farklılaşma Durumu. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 7(2), 336-354.
• ERDOĞAN, E., UYAN-SEMERCİ, P. (2021). Toplumsal Araştırma Yöntem-leri İçin Bir Rehber: Gereklilikler, Sınırlılıklar ve İncelikler. İstanbul Bilgi Üniver-sitesi Yayınları. http://arastirmarehberi.org/book/arastirma-rehberi/chapter/54 Erişim Tarihi: 25.05.2024.
• GÖKMEN, Ö. F., DUMAN, İ., HORZUM, M. B. (2016). Uzaktan Eğitimde Kuramlar, Değişimler ve Yeni Yönelimler, Açıköğretim Uygulamaları ve Araştır-maları Dergisi, 2(3), 29-51.
• GÜRER, M. D., TEKİNARSLAN, E., YAVUZALP, N. (2016). Çevrimiçi Ders Veren Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitim Hakkındaki Görüşleri, Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry 7(1), 47-78.
• HAİR, JF., BLACK, WC., BABİN, BJ., ANDERSON, RE., TATHAM, RL. (2013). Multivariate Data Analysis, Pearson New Education.
• HE, Y. (2014). Universal Design For Learning in An Online Teacher Education Course: Enhancing Learners’ Confidence to Teach Online, MERLOT Journal of Online Learning and Teaching, 10(2), 283–297.
• HEUER, B. P., KİNG, K. P. (2004). Leading the Band: The Role of The Instructor in Online Learning for Educators. The Journal of Interactive Online Learning 3(1), 1-11.
• JONES, D. (2005). Computing By Distance Education: Problems And Solu-tions. ACM SIGCSE Bulletin, 28(SI), 139–146.
• KAÇAN, A., GELEN, İ. S. (2020). Türkiye’deki Uzaktan Eğitim Program-larına Bir Bakış, Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(1), 1-21.
• KOÇ, P., ALBAYRAK, M. (2020). Akademisyen Dijitalleşme Ölçeği Geliş-tirilmesi, International Journal of Social Sciences Education Research 6(1), 41-53.
• KOLOĞLU, T. F. (2016). Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitime Bakış Açıları Ve Hazırbulunuşlukları: Ordu Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnternet ve Bilişim Tekno-lojileri Yönetimi Anabilim Dalı. Afyonkarahisar.
• KORKUTAN, M. (2022). Riskler ve Fırsatlar Bağlamında Covid-19’un Yük-seköğretime Etkisi. İçinde (Ed. Gündüz, S.). Covid-19 Sürecinde Çalışma Yaşamına Genel Bakış. Dora Yayınları.
• KORKUTAN, M., EFŞİN, R., AYAZ, E., YURDAY, E. (2023). Öğretmenlerin Eğitimde Dijitalleşme Eğilimlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Social Sciences Studies Journal, 9 (107), 4961-4968.
• KURNAZ, E., SERÇEMELİ, M. (2020). Covid-19 Pandemi Döneminde Akademisyenlerin Uzaktan Eğitim ve Uzaktan Muhasebe Eğitimine Yönelik Bakış Açıları Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi (3), 262-288.
• KUŞ, E. (2012). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri: Sosyal Bilimlerde Araştırma Teknikleri, Nicel Mi Nitel Mi? Anı Yayıncılık.
• LEE, J. A., BUSCH, P. E. (2005). Factors Related To Instructors' Willingness To Participate in Distance Education, The Journal of Educational Research, 99(2), 109-115.
• MASALİMOVA, AR., KHVATOVA, MA., CHİKİLEVA, LS., ZVYA-GİNTSEVA, EP., STEPANOVA, VV., MELNİK, MV. (2022). Distance Learning in Higher Education During Covid-19, Frontieres in Education, (7), 1-6.
• MUGRİDGE, I. (1992). Contemporary Issues in American Distance Education. International Journal of E-Learning & Distance Education Revue Internationale Du E-Learning Et La Formation à Distance, 7(1), 115–117. Retrieved from https:// www.ijede.ca/index.php/jde/article/view/416
• NOLASCO, C. E. (2022). Online Distance Learning: The New Normal in Education. https://elearningindustry.com/online-distance-learning-the-new-normal-in-education Erişim Tarihi: 26. 12. 2023
• SAE-KHOW, J. (2014). Developing of Indicators Of An E-Learning Benchmarking Model For Higher Education İnstitutions. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 13(2), 35-43.
• SİMONSON, M., BERG, G. A. (2024). "Distance Learning". Encyclopedia Britannica, 9 Feb. 2024, https://www.britannica.com/topic/distance-learning. Acces-sed 30 May 2024.
• SİNGH, A. P., JADHAV, P. (2024). Amaçlı Örnekleme: Muhbir Seçimi İçin Bir Araç. https://questionpro.com/blog/tr/amacli-ornekleme-muhbir-secimi-icin-bir-arac/#:~:text=Ama%C3%A7l%C4%B1%20%C3%B6rnekleme%2C%20%C3%B6rneklem%20grubunun%20belirli,bir%20pop%C3%BClasyon%20ile%20daha%20etkilidir Erişim Tarihi: 25.05.2024
• SPRAGUE, D., KOPFMAN, K., DORSEY, S.L. (1998). Faculty Development in The Integration Of Technology in Teacher Education Courses, Journal of Computing in Teacher Education, 14(2), 24-28.
• THACH, E. C., MURPHY, K. L. (1995). Competencies For Distance Edu-cation Professionals. Educational Technology Research and Development 43(1), 57-79.
• TUNCER, M., TANAŞ, R. (2011). The Evaluation Of Academicians’ Views On Distance Education Programs (The Samples of Fırat and Tunceli Universities), Elementary Education Online, 10(2), 776-784.
• YAVUZ, M., KAYALI, B., BALAT, Ş., KARAMAN, S. (2020). Salgın Sürecinde Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumlarının Acil Uzaktan Öğretim Uygulamalarının İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 129-154.
• YILDIZ, M. (2015). Uzaktan Eğitim Programlarında Ders Veren Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitime Yönelik Bilgi, İnanç ve Uygulamaları Arasındaki İlişkiler. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim Dalı. Ankara.
• YILDIZ, M., ERDEM, M. (2018). An Investigation On Instructors’ Knowledge, Belief And Practices Towards Distance Education. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 6(2), 1-20.
• YILMAZSOY, B., ÖZDİNÇ, F., KAHRAMAN, M. (2018). Sanal Sınıf Ortamındaki Sınıf Yönetimine Yönelik Öğrenci Görüşlerinin İncelenmesi, Trakya Journal of Education 8(3), 513-525.
• YÖK (2019). YÖK’ün “Yükseköğretimde Dijital Dönüşüm Projesi”Nde İmzalar Atıldı, 18 Şubat 2019 / Ağrı https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/agri-dijital-donusum-tanitim-toplantisi.aspx, Erişim Tarihi: 18.05.2024