The Weak Hadith is Accepted Due to Its Popularity with Scholars and Their Work According to it - al-Hafiz Ibn Abdul-Barr (d. 463/1071) as an Example –

Yıl 2022, Sayı: 8, 151 - 193, 02.08.2022

M.kamel Karabelli

Öz

In this research, I tried to elaborate on a scientific method used by a large number of early and late imams, that is, the acceptance of some ḥadīths from which some of the conditions the ḥadīths scholars stipulated for the authenticity of the chain of transmission. According to this view, if two conditions are met in those weak hadiths, namely: if it has popularity among ḥadīth scholars, and if the ḥadīths are implemented by ḥadīth scholars without objection, weak ḥadīths are adopted. It has been proven in this research that Ibn ʿAbd al-Barr al-Andalusi was one of those scholars who used this method to accept the weak ḥadīth that was well-known among scholars and they implemented, even if some of the conditions of validity ḥadīth scholars stipulated were missing from it. In addition, their implementation of the ḥadīth is sufficient to prove that the ḥadīth has an origin in their view. Through thirteen ḥadīths I collected after perusing Ibn ʿAbd al-Barr’s two works, Al-Tamheed and Al-Isthkar, I observed that Ibn ʿAbd al-Barr also adhered to this method, so it is not up to him to release it. After analyzing the hadiths, I went on to mention the scholars whose opinions are in line with that of Ibn ʿAbd al-Barr in accepting weak ḥadīths on the conditions of popularity and implementation. Lastly, I will also discuss Ibn ʿAbd al-Barr’s criteria to determine whether the ḥadīth is weak in the first place.

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth, Ibn ʿAbd al-Barr, Accept, Fame, Work

قَبول الحافظ ابنِ عبد البر (ت 463/1071) الحديث الضعيف لشُهرته عند العلماء، أو للعمل بمقتضاه

Öz

موضوع هذا البحث هو بيان منهج علمي كان يذهب إليه عدد كبير من أئمة السلف والخلف؛ وهو قبول بعض الأحاديث التي لم يتوفر فيها بعض الشروط التي اشترطها المحدِّثون لصحة الإسناد، وذلك إذا تحقَّقَ في تلك الأحاديث أحدُ أمرين، وهما: اشتهارُ الحديث بين العلماء، وعملهم بمقتضاه واحتجاجهم به، وخصوصًا إذا اتفقوا على الأخذ به، ولم يتركِ العملَ به أحدٌ منهم.
والهدف من هذا البحث هو إثبات أن ابن عبد البر الأندلسي يُعدُّ واحداً من أولئك العلماء الذي كانوا يذهبون هذا المذهب، في قبول الحديث الذي اشتهر لدى العلماء أو عملوا بمقتضاه، وإن لم تتوفر فيه بعض شروط الصحة في النقد الحديثي، بل إن اشتهاره لدى العلماء وعملهم بمقتضاه كافٍ في تقوية حالِ الحديث وقَبُوله، مما يجعله صالحًا للاحتجاج والعمل به.
وكانت طريقتي في إثبات صحة هذه الدعوى باستقراء الأحاديث التي حكم ابن عبد البر بضعفها لاختلال بعض شروط الصحة فيها، ومع ذلك قَبِلَها واحتجَّ بها، وكان عددها ثلاثة عشر حديثًا، لكنني استطعت من خلال تحليل تلك الأمثلة استنباط القيود التي كان ابن عبد البر يُقيِّد بها مَنهجَه ذاك، فليس الأمر على إطلاقه. وذَكرتُ مَن اتفق رأيُه مع رأي ابن عبد البر في ذلك. وربما أناقشه فيما يذهب إليه في قضية الحكم بضعف الحديث أصلًا.

Anahtar Kelimeler

الحديث, ابن عبد البر, قبول, اشتهار, العمل

Hâfız İbn Abdilber’in (öl. 463/1071) Alimler Nezdinde Meşhur Olması veya İçeriğiyle Amel Edilmesi Nedeniyle Zayıf Hadisi Makbul Sayması

Öz

Bu araştırmanın konusu, selef ve haleften çok sayıda imam tarafından kullanılan bilimsel bir yöntemi açıklamaktır. Bu da, muhaddislerin rivayetin senedinin sıhhati için şart koştukları bazı şartları taşımayan bir kısım hadislerin, iki şeyden biri yerine getirildiği takdirde kabul edilmesidir: Hadisin halk arasında meşhur olması ve alimlerin onun içeriğiyle amel etmeleri, onunla delil getirmeleri. Özellikle de ilgili hadisi almakta ittifak etmişler ve içlerinden biri bile onunla amel etmeyi terk etmemişse.
Bu araştırmanın amacı, İbn Abdilber el-Endelûsî'nin bu çerçevedeki düşünceyi benimseyen alimlerden biri olduğunu ispat etmektir: Buna göre bir hadis alimler arasında meşhur olmuşsa veya içeriğiyle amel ediliyorsa hadis tenkidi açısından gerekli olan tüm şartları taşımıyor olsa bile alimler arasında meşhur olması ve içeriğiyle amel edilmesi hadisi takviye etmek ve kabul etmek için yeterlidir ve bu durum onu delil getirip amel etmeye uygun kılmaktadır.
Bu iddianın geçerliliğini kanıtlama yöntemim, İbn Abdilber'in bazı sıhhat şartlarını taşımadıkları için zayıflığına hükmettiği ancak buna rağmen kabul edip delil getirdiği hadisleri tümevarım yöntemiyle incelemektir. Bunların sayısı on üçtür. Ben, bu örneklerin analizi yoluyla İbn Abdilber'in yaklaşımını, bu tür hadisleri ele alırkenki yöntem çerçevesinde benimsediği kriterleri ortaya çıkarabildim. Tabii ki onun bu hadislerle ilgili değerlendirmeleri kesin ve mutlak bir durum değildir. Şöyle ki, söz konusu hadislerdeki yaklaşımları İbn Abdilber'in görüşüne uyan bilginleri zikrettim. Bu arada zayıftır diye hüküm verdiği hadisler hususunda onunla farklı düşündüğüm yerler de oldu ve bunu onun tartıştım.

Anahtar Kelimeler

Hadis, İbn Abdilber, Makbul, Şöhret Bulma, Amel Etme

Kaynakça

• Abdurrezzâk, Abdurrezzâk b. Hemmâm es-San’ânî, el-Musannef, thk. Habîbu’r-Rahmân el-E’zamî, Hind, 2. Basım, Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî, 1403.
• Abdülfettâh Ebû Gudde, Vucûbü'l-amel bi'l-hadisi'd-daiîf iza telekkahü'n-nasu bi'l-kabûl ve amilû bi'madlûlihi (talhis kitap hüseyin b. Muhsin el-ensari), bi, zeyil el-ecvibetü’l-fâżıla, Halep: Darü'l-Matbüaât el- İslamiyye, 1964.
• Acar, Yusuf, Endülüs Hadisçiliği ve İbn Abdilber, İstanbul: Diyanet Vakfı Yayınları, 2020.
• Acar, Yusuf “Zayıf Hadisin Amel Karinesiyle Desteklenmesi ve Tirmizî’nin Süneni”, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (2014).
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-şeybânî, el-Müsned, thk. Şuayb el-arnaûd, âdil mürşid vdğ. 1. Basım. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421.
• Aynî, Bedreddin, Ebû Muhammed (ebü’s-senâ) Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsâ b. Ahmed el-aynî, Umdetü’l-ḳārî fî şerḥi Saḥîḥi’l-Buḫârî, Mısır: el-Munîriyye, 1348.
• Bayraktar, İbrahim İhsan, Hadislerin Takviyesinde Telakkî bi’l-kabûlün Etkisi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyn b. Ali b. Mûsâ el-Husreverdî el-Horasânî Ebû Bekir el-Beyhakî, es-Sünen el-kubra, Haydarâbâd: Dâiratü'l-Ma'ârifi'l-Osmâniyye, 1344.
• Beyhakî, Ahmed b. el-Hüseyn b. Ali b. Mûsâ el-Husreverdî el-Horasânî Ebû Bekir el-Beyhakî, Delâilü’n-nübüvve, thk. Abdulmûti kalaci, Beyrut: Darü'l-Kütübi’l-İlmiyye, 1405.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl el-kûfî, es-Sahîh, thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Riyad: Dâru Tavki’n-Necât, 1422.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl el-Kûfî, el-Edebü'l-mufrad, thk. Muhammed Fuad Abdulbakî, 3. Basım. Beyrut: Darü'l-Beşâiri’l-İslamiyye, 1989.
• Cessâs, Ahmet b. Ali Ebû Bekir er-Râzî el-Cessâs el-Hanefî, Ahkamü'l-Kurân, thk. Muhammed Sâdık KemhavÎ, Beyrut: Dâru İhyâi't-Turâsi’l-Arabi, 1405.
• Çimen, Rahim, Endülüslü İbn Abdilberr`in hadisçiliği ve Camiu Beyani`l İlm Adlı Eseri, Konya: Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2002.
• Dârekutnî, Ebü’l-Hasan Alî b. Ömer b. Ahmed ed-Dârekutnî, es-Sünen, thk. Şuayb Arnavût, Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2004.