Türk İlahiyatlarında Kaleme Alınan Hadis Konulu Makalelerin Betimsel Bibliyometrik Analizi: 2023 Yılı Özelinde

Yıl 2024, Sayı: 12, 67 - 98, 31.07.2024

Adnan Arslan

https://doi.org/10.61218/hadith.1463864

Öz

Türk ilahiyatlarında İslâmî ilimler alanında özellikle son yıllarda göz dolduran bir bilimsel üretkenlik müşahede edilmektedir. Başta hadis olmak üzere temel İslâm bilimleri anabilim dalında pek çok yazar adeta birbirleriyle yarışır halde akademik yayınlar sunmaktadır. Yayınların nicel artışı, bu yayınların bilimsel seyrinin hangi mecralarda seyrettiği, entelektüel ilginin ne yönde daha ziyade ilerlediği gibi soruları akla getirmektedir. Bu çalışmada ilahiyat/İslâmî ilimler fakültelerinin omurgasını oluşturan yapıtaşı anabilim dallarından olan hadis alanında yapılmış makale düzeyindeki akademik çalışmaların bibliyometrik bir analizi yapılmıştır. Son yıllarda yapılan makale düzeyindeki yayınların sayıca katlanarak artmasından dolayı bu çalışma sadece 2023 yılında yayımlanmış makalelerin analizi ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada Dergipark veri tabanının verileri esas alınmıştır. Anahtar kelimeler üzerinden yapılan taramalar sonucu elde erişilen makalelerin yayın yılı ve sayısı, konu, yazar sayısı ve akademik profili vb. parametreler üzerinden analizi yapılmıştır. Veriler kodlanarak grafik ve tablolar haline görselleştirilmiştir. Sonuç olarak 2023 yılında kaleme alınan hadis konulu akademik makalelerin %85’lik kısmının daha ziyade içerik betimlemesi ve eser-müellif tanıtımına odaklandığı görülmüştür. %15 oranında da diğer çalışmaların yaptığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Bibliyometri, Analiz, Makale, Türk ilahiyatları.

Kaynakça

• Adıgüzel, Abdülcebbar. Lisansüstü Tefsir Tezlerinin Tematik Tasnifi ve Değerlendirilmesi. Kur’ân Araştırmalarında Akademik Tezler İslam Dünyası ve Batı Mukayesesi İlim Yayma Vakfı Uluslararası Sempozyum. ed. Bilal Gökkır vd. 267-288. İstanbul: İlim Yayma Yayınları, 2017, İstanbul, 2018.
• Ameti, Bejadin. Makedonya’da Hadis Çalışmaları. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Archambault, Éric - Étienne Vignola Gagné. The Use of Bibliometrics in the Social Sciences and Humanities. Montreal: Social Sciences and Humanities Research Council of Canada (SSHRCC), 2004.
• Aydın, Garib. “Hadisler Özelinde Doğal Afetlere Karşı Maddi ve Manevi Tedbirler”. Tevilat 4/2 (2023), 445-477. https://doi.org/10.53352/tevilat.1391591
• Aydın, Osman. “İnternet ve Sosyal Medyada Algı Yönetimi ve Rivayetlerin Yanlış Yorumlanması -Onedio İsimli Web Sitesindeki Bir Haber Örneğinde-. “Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (2023), 59-87. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1242086
• Broadus, R. N., “Toward a Definition Of "Bibliometrics”. Scientometrics 12 5-6 (1987), 373-379.
• Biçer, Ramazan. “Türkiye’de Yapılan Kelâm Tezleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 14/27 (2016), 313-343.
• Bowen, Glenn A. “Document Analysis as a Qualitative Research Method”. Qualitative Research Journal 9/2 (2009), 27-40.
• Çakır, Furkan. “Yapay Zeka ve Hadis”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (2023), 109-131. https://doi.org/10.35415/sirnakifd.1240725
• Derviş, Hamit. “Bibliometric Analysis using Bibliometrix an R Package”. Journal of Scientometric Res. 8/3 (2019), 157. (156-160). https://doi.org/10.5530/jscires.8.3.32
• Ellegaard, Ole – Wallin, Johan A., “the Bibliometric Analysis of Scholarly Production: How Great is the Impact?”. Scientometrics 105 (2015), 1809-1831. https://doi.org/10.1007/s11192-015-1645-z
• Ellegaard, Ole. “The Application of Bibliometric Analysis: Disciplinary and User Aspects”. Scientometrics 116 (2018), 181-202. https://doi.org/10.1007/s11192-018-2765-z
• Erenay, Hayri. “Âyet ve Hadisler Işığında Kudüs ve Mescid-i Aksâ”. Kocaeli İlahiyat Dergisi 7/1 (2023), 173-193.
• Erünsal, İsmail vd. İlahiyat Fakülteleri Tezler Kataloğu III, 1953-2015. İstanbul: İSAM Yayınları, 2015.
• Gauthier, Élaine. Bibliometric Analysis of Scientific and Technological Research: a User's Guide to the Methodology. Kanada: Science and Technology Redesign Project, 1998.
• Gaviria-Marin, Magaly vd. “Twenty Years of the Journal of Knowledge Management: a Bibliometric Analysis”. Journal of Knowledge Management 22/8 (2018),1655-1687. https://doi.org/10.1108/JKM-10-2017-0497
• Gerring, John. “Qualitative Methods”. Annual Review of Political Science 20 (2017), 15-36.
• Gül, Recep Emin. “2012-2017 Yıllarında Türkiye’de Yapılan Hadis Tezleri Bibliyografyası ve Değerlendirilmesi”. Mîzânü’l-Hak İslami İlimler Dergisi 6 (2018), 93-123.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin. “Osmanlı Medreselerinin Doğuşu”. Belleten 66/54, 849-905. https://doi.org/10.37879/belleten.2002.849
• Kara, Ömer. Tefsir Akademisyenleri Kataloğu. Ankara: Kurav Yayınları, 2007.
• Öcal, Mustafa. “İlahiyat Fakültelerinin Tarihçesi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (1986), 111-123.
• Özdemir, Ömer Ali. “Köpek Öldürme ile İlgili Hadis Rivayetlerinin Tahlili ve Değerlendirilmesi”.UMDE 5/2 (262-279). https://doi.org/10.54122/umde.1188022
• Sadan, Hamza vd. “Kur’an ve Sünnet Bağlamında Doğal Afetlere Karşı Takınılması Gereken Bazı Tutum ve Davranışlar”. ULUM 6 Özel Sayı (2023), 1-38. https://doi.org/10.54659/ulum.1347103
• Sak, Ramazan vd. “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi”. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi 4/1 (2021), 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Saremedya, “We Are Social Dijital 2023 Raporu Yayınlandı” (Erişim 17 Şubat 2024).
• Sayğan, Sahra Tunçay – Dalkılıç, Olca Sürgevil. “Yönetim ve Organizasyon Bilim Alanında Ortak Yazarlılık”. İşletme Araştırmaları Dergisi 9/3 (2017), 393-423. https://doi.org/10.20491/isarder.2017.306
• Seyhan, Ahmet Emin. “Dijital Dünyadaki Uydurma Hadislerle Mücadele Yöntemleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 23/1 (2023), 123-142. https://doi.org/10.33420/marife.1265285
• Seyhan, Ahmet Emin. “Ignaz Goldziher’in Müslümanlara Yaklaşımındaki Tutarsızlıklar Üzerine Bir Değerlendirme”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 58 (2023), 193-225. https://doi.org/10.21054/deuifd.1378335
• Seyhan, Ahmet Emin. “Ignaz Goldziher’in Tarafsızlığı Üzerine Bir Değerlendirme (İslâm Kültür Araştırmaları 1-2 Adlı Çalışması Özelinde)”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/2 (2023), 657-683. https://doi.org/10.17859/pauifd.1355475
• Seyhan, Ahmet Emin. “M. Hayri Kırbaşoğlu’nun Ignaz Goldziher Savunusuna Eleştirel Bir Yaklaşım (Goldziher’i Anlamak Adlı Çalışması Özelinde)”. Tasavvur/Tekirdağ İlahiyat Dergisi 9/2 (2023), 971-1008. https://doi.org/10.47424/tasavvur.1324508
• Sudan, Hüseyin. “Köpeklerin Öldürülmesiyle İlgili Hadislerin Analizi ve Çelişkilerin İzâlesi”. Hadis Tetkikleri Dergisi 21/1 (2023), 258-271.
• Susilawati, Susilawati. Endonezya’da Hadis Çalışmaları. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2022.
• Şeker, Necmeddin - Bilgin, Recep. Açıklamalı Hadis Makaleleri Bibliyografyası 1923-2016. Kahramanmaraş: SAMER, 2020.
• Turan, İbrahim. “Türkiye’de İlahiyat Eğitimi: İstihdam Alanı‐Program İlişkisi Üzerine Değerlendirme”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 37 (2017), 59-77.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması (29 Ağustos 2023) Uzunoğlu M. Vecih. “Türkiye’de Arap Dili Alanında Yapılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri-II (1956-2004)”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 5/17 (2005), 7-36.
• Uzunoğlu, M. Vecih. “Türkiye’de Arap Dili Alanında yapılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri-I (1956-2002)”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 3/8 (2003), 7-31.
• Uzunoğlu, M. Vecih. “Türkiye’de Arap Dili Alanında yapılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezleri-III (1956-2013)”. Nüsha Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 15/40 (2015), 1-52.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. Anabilim Dalı İsmine Göre Öğretim Elemanı Sayıları Raporu. Erişim 29 Nisan 2024. https://istatistik.yok.gov.tr/
• Zeleznik, Danica vd. “a Bibliometric Analysis of the Journal of Advanced Nursing 1976-2015”. Journal of Advanced Nursing 73/10 (2017), 2407-2419. https://doi.org/10.1111/jan.13296
• Zupic, Ivan – Čater, Tomaž. “Bibliometric Methods in Management and Organization”. Organizational Research Methods 18/3 (2015), 429- 472. https://doi.org/10.1177/1094428114562629