TOPLUMSAL DENETIM YA DA BIYO-İKTIDAR ŞEKILLERI: COVID-19 HASTALIĞININ SOSYOLOJIK DEĞERLENDIRMESI

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 42 - 55, 05.07.2022

Nevruz Bal

Öz

Modern zamanda anlam ve iletişim ağının merkezi konumunda bulunan beden; toplumsallığın dokusu hakkında bize bilgi vermektedir. Bedensel okumalar üzerinden edinilen bilgiler bir toplumun kültürü, dini ve sosyo-ekonomik durumları ya da bireylerin gündelik hayatlarını yansıtmaktadır. Bedenin modern zamanla birlikte görünürlüğün artması ve anlamının yeniden inşa edilmesinden dolayı toplumsal bedenin sınırı yer değişimine uğramıştır. Artık beden temsil ve imajlar aracığıyla yer değiştirmiş ya da yeniden yer edindiği söylenebilir. Bu yer ediminde sistemsel mekanizma beden aracığıyla kendi normlarını topluma uygulamasının yanında hastalık-ölüm üzerinden bedenin sınırını yeniden inşa etmektedir. Bu yer edinimi hastalık-tedavi türünü beden, panik ve denetim üçlüsü kapsamında sosyolojik analizi yapılmaktadır. Bu yüzden bu çalışmada; günümüzde hastalığın güncel versiyonu olan korona virüsünün; hasta bedenler üzerinde kurduğu denetimi “iktidar, tıp ve toplum” denkleminde modern bedenin ölümle kurduğu bağlantıyı ve korona virüsünün; denetim araçlarıyla modern bedenin sınırının yeniden inşasının sosyolojik analizi yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, toplumsal beden, denetim, biyo-iktidar.

Kaynakça

• Aries, P. (2015). Batı’da Ölümün Tarihi. Çev. Işık Gürbüz. İstanbul: Everest Yayınları.
• Baudrillard, J. (1993). The Transparency Of Evil: Essays On Extreme Phenomena. London and New York: Verso.
• Bauman, Z. ve Lyon, D. (2016). Akışkan Gözetim. Çev. Elçin Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları 2. Basım.
• Bauman, Z. (2017). Modernlik ve Müphemlik. Çev. İsmail Türkmen. İstanbul: 3. Basım Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2018). Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri. Çev. Nurgül Demirdöven. İstanbul: Ayrıntı Yayınları 3. Basım.
• Bentham, J. (2016). Panoptikon: Gözün İktidarı. Çev. Barış Çoban ve Zeynep Özarslan. İstanbul: Su Yayınları 2. Basım.
• Cirhinlioğlu, Z. (2019). Sağlık Sosyolojisi. Ankara: Nobel Yayınları 8. Basım.
• Çabuklu, Y. (2004). Toplumsalın Sınırında Beden. İstanbul: Kanat Yayınları.
• Demir, S.T. (2016). “Modern Kültürde Hastalık ve Ölüm: Şimdi’ye ve Sonsuzluk’a Dair”. Beytulhikme An İnternational Journal Of Philosophy. Cilt. 6. Sayı.1, 295.
• Demir, S. T. (2017). “Modernite ve Ölüm: Açık Erişimli Ölüm Döşeğinden İzole Yoğun Bakım Ünitelerine Bedenin ve Ölmenin Değişen Yüzü”. Global Media Journal TR Edition. Cilt. 7. Sayı. 14, 190-202.
• Dolto, F. (2004). Ölümü Nasıl Anlatmalı. Çev. Ahmet Tarcan ve Uğur Yönten. İstanbul: Ark Yayınları.
• Elias, N. (2000). Uygarlık Süreci & Cilt 1. Çev. Ender Ateşman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Esposito, R. (2020). “Bağışıklığın İki Yüzü”. Sabah Ülkesi & Kültür-Sanat ve Felsefe Dergisi. 1-5.
• Foucault, M. (2002). Kliniğin Doğuşu. Çev. Temel Keşoğlu. İstanbul: Doruk Yayıncılık.
• Foucault, M. (2005). Büyük Kapatılma & Seçme Yazılar 3. Çev. Işık Ergüden ve Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2012). İktidarın Gözü &Seçme Yazıları 4. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları 3. Basım.
• Kara, Z. (2009). Ölüm Fenomeni Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması-Kayseri Örneği-. Yayınlanmış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Kara, Z. (2013). Toplumla “Yüzleşme” & Yüz Nakli Üzerine Fenomenolojik Bir Çözümleme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kellehear, A. (2012). Ölümün Toplumsal Tarihi. Çev. Tuğçe Kılınç. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Koytak, E. (2020). “Virüs Sosyoloji Denemeleri: 1. Yüzey ve Temas”. Sosyoloji Kafası Dergisi. 1-4.
• Levinas, E. (2006). Ölüm ve Zaman. Çev. Nami Başer. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Preciado, P. (2020). “Virüsün Dersleri”. Çev. Başak Gümüş. Sosyal Bilimler Dergisi. 1-6.
• Sağır, A. (2017). Ölüm Sosyolojisi. Ankara: Phoenix Yayınları 2. Basım.
• Tekin, F. (2016). “Tıbbın Bedene Müdahalesi: Hasta Bedenden Sağlıklı ve Estetik Bedene”, Sağlık Sosyolojisi Yazıları, Ed. Ercan Tecim, İstanbul: Açılım Yayınları, 77-103.
• Turner, B. S. (2011). Tıbbı Güç ve Toplumsal Bilgi. Çev. Ümit Tatlıcan. Bursa: Sentez Yayınları.
• (URL1)https://yandex.com.tr/gorsel/search?text=covid%2019%20vir%C3%BCs%C3%BCnde%20sokaktaki%20maskeli%20insan%20manzaraları.
• (URL2)https://yandex.com.tr/gorsel/search?text=covid19%20hastalar%C4%B1n%20ambulasstaki.