ÂŞIKLAR BAYRAMI GELENEĞİ VE KEMAL VAROL’UN ÂŞIKLAR BAYRAMI ROMANINDA YAPI – İZLEK

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 115 - 139, 31.12.2023

Mehmet Çetinkol Mustafa Çetinkol

https://doi.org/10.56671/hafizadergisi.1293469

Öz

Âşıklar bayramı geleneği, saz şiirindeki önemli etkinliklerden biridir. Âşıkların bir araya gelip sanatlarını icra ettikleri bu organize etkinlik, son dönemde Kemal Varol’un bir romanının adı olarak da gündeme gelmiştir. Şair ve yazar Varol, edebiyatın farklı alanlarında eserler vermiş, özellikle roman türüyle son zamanlarda öne çıkmıştır. Yazarın nehir roman olarak yazılmış üç eserinin ikincisi, 2019’da yayımlanan Âşıklar Bayramıdır. Roman, 2022 yılında sinemaya da uyarlanmıştır. Âşıklar Bayramı, baba-oğul ilişkisini irdeleyen bir eser olmasının yanı sıra âşıklık geleneğine dair unsurlar da taşımaktadır. Kökleri bilinmez dönemlere kadar giden âşıklık geleneği, farklı unsurları ve ritüelleriyle romanda yer almıştır. Günümüzün en yaygın edebî türlerinden biri olan “roman” ile âşıklık geleneğine ait hususların daha geniş kitlelere ulaşması bu eserle mümkün olmuştur. Bu çalışmada, saz şiiri geleneğindeki “âşıklar bayramı” kavramı ortaya konulmuş ve Varol’un Âşıklar Bayramı adlı romanı, biçim ve içerik yönünden incelenerek metnin anlam kapsamını ifade eden izleklere değinilmiştir. Çalışmanın amacı; Âşıklar Bayramı romanını yapı ve izlek yönünden incelemek, bunun yanında romanın içine sindirilen ve kültürümüzde de önemli bir gelenek olan âşıklığa ait unsurları ortaya koymaktır. Özellikle yeni kuşağa âşıklık geleneğini tanıtmak ve kültürel devamlılık bağlamında bir farkındalık oluşturmak da diğer amaçlardır. Çalışmada nitel yöntemler izlenmiş, literatür tarama ve içerik analizi/metin tahlili yöntemleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Âşıklık Geleneği, Kemal Varol, Âşıklar Bayramı, Yapı-İzlek.

The Tradition of Âşıks Festival and The Structure-Syllabus in Kemal Varol’s Âşıklar Bayramı Novel

Öz

The tradition of âşıks festival is one of the most important activities of saz poem. This activity, in which the âşıks come together to perform their art, has also come up as one of Kemal Varol’s novels’ name recently. Varol a poet and an author, has written in different fields of literature, but he has come forward with his novels. Âşıklar Bayramı, published in 2019, is the second novel of his triology. The novel was also turned into a screenplay in 2022. Besides it is a novel which studies the relationship between father and son, Âşıklar Bayramı has some aspects of âşık tradition as well. Âşık tradition, dating back to unknown times, took place in the novel with its rituels and different aspects. With “novel”, which is one of the most widespread literary works, the aspects of âşık tradition have been possible to reach large mass. In this study, the term of “âşıks festival” has been introduced in saz poem tradition and also Varol’s Âşıklar Bayramı novel has been studied in terms of content and style by syllabus which refers to the meaning of the novel. The aim of this study is to indicate the novel in terms of structure and syllabus, besides to show the components forming the âşık tradition which is very important part of our culture and can also be seen in the novel. Introducing the âşık tradition especially to the new generation and to raise an awareness in cultural continuity context are the other aims. ln this study, qualitative methods were followed, literature review and content analvais/text analysis methods were used.

Anahtar Kelimeler

Âşık Tradition, Kemal Varol, Âşıklar Bayramı, Structure-Syllabus

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (1991). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Artun, E. (2019). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. Adana: Karahan Kitabevi.