SESSİZ KITAPLARIN DIŞ YAPI ÖZELLIKLERİ AÇISINDAN İNCELENMESI

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 84 - 98

Zeynep Taşkın

https://doi.org/10.56671/hafizadergisi.1606395

Öz

Sessiz kitaplar, neredeyse hiç yazının olmadığı, resim ve çizimlerle olay örgüsünün anlatıldığı kitaplardır. Okuma yazmanın olmadığı okul öncesi yıllarda sessiz kitaplar çocukların gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı, okul öncesi çocuklara yönelik yayımlanan sessiz kitapların dış yapı özelliklerini ortaya koymaktır. Nitel araştırma yaklaşımının benimsendiği bu araştırmada doküman incelemesi yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini evrenden random yöntemle seçilen 18 yayınevinin satışa sunduğu 28 sessiz çocuk kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen kontrol listesi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler betimsel analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen kitapların yayımlandığı yıllara bakıldığında, en fazla kitabın 2021 ve 2022 yıllarında yayımlandığı, cilt türü açısından dikişli ciltleme 25 kitapta en çok tercih edilen ciltleme olduğu görülmektedir. Resim kalitesi bakımından, canlı renklerle oluşturulmuş çizimler ön plana çıkmakta, siyah-beyaz çizimler ise çok az tercih edilen bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Kullanılan kâğıt hamuru incelendiğinde, mat kuşe kâğıdın en yaygın tercih edilen tür olduğu, bunun yanı sıra parlak kuşe ve yarı mat kuşe gibi çeşitlerin de bazı kitaplarda yer aldığı görülmektedir. Çalışmada incelenen kitaplarda, kapak türleri açısından sert kapak ve karton kapak kullanımının yaygın olduğu belirlenmiştir. Sayfa düzeni bakımından, kitapların çoğunda tam sayfa resimlerin hâkim olduğu görülmüştür. Bu tür bir düzen, çocukların görsel detayları daha kolay algılamasına olanak tanır. Bazı kitaplarda ise tek sayfa resimlerle küçük ayrıntıların bir arada sunulduğu düzenler tercih edilerek hikâye akışının desteklendiği gözlemlenmiştir. Sessiz kitapların sayfa sayılarının büyük çoğunluğu 30-40 aralığında olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

sessiz kitap, okul öncesi, dış yapı, doküman incelemesi, nitel

Kaynakça

• Adak Özdemir, A. & Özdemir Beceren, B. (2019). Sözcüksüz kitapların niteliğinin ve okul öncesi dönem çocuklarının sözcüksüz kitap anlatımlarının incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 12(39), 1–41. Altunkaynak, M. (2018). İlkokul öğrencilerinin kitap seçimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(19).