ASSESSMENT OF THE POVERTY STATISTICS FROM HUMAN RIGHTS PERSPECTIVE IN TURKEY

Yıl 2021, , 537 - 555, 30.12.2021

Sefa Ulu

https://doi.org/10.31199/hakisderg.991898

Öz

Firstly, in this study, a summary explanation of the concepts that I have scrutinized for the discussion and conclusion parts have been given in interpreting the statistics. In this context, all approaches to the concept ''poverty'' have been adopted and there have been some explanations regarding human rights. After that, the articles of the Universal Declaration of Human Rights that may be related to poverty have been examined, and afterward the statistics of poverty in Turkey have been assessed. Moreover, I have given a further evaluation of poverty in terms of human rights by analysing these indicators. Statistics such as household income, consumer price index, minimum wage have been scoped out, incorporating the statistics analyzed in the light of data from Turkey. A considerable amount of effort has gone into revealing the extent of poverty in Turkey. In addition, I concluded that the public's perception of poverty in Turkey is relative, not absolute. Upon interpreting the statistics, the poverty level in Turkey has been evaluated concerning human rights. Overall, these results indicate that poverty is a condition that violates human rights. The material deprivation rate is an important indicator for the appearance of poverty. When we look at the rate of material deprivation, it is a fact that one out of four people is still in material deprivation, although there has been a decrease in the rate in the last ten years.

Anahtar Kelimeler

Poverty, human rights, relative poverty, material deprivation

İNSAN HAKLARI BAKIŞ AÇISI İLE TÜRKİYE’DE YOKSULLUK İSTATİSTİKLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Çalışmada öncelikli olarak istatistiklerin değerlendirilmesinde ve tartışma ve sonuç kısımları için ele almış olduğumuz kavramların açıklamaları yapılmıştır. Bu kapsamda yoksulluk kavramları ele alınmış olup insan haklarına dair açıklamalarda bulunulmuştur. Daha sonrasında İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin yoksulluğa ilişkin olabilecek maddeleri incelenmiş ve ardından Türkiye’deki yoksulluk istatistikleri ele alınmıştır. Bu göstergelerin yorumlanması ile yoksulluğun insan hakları açısından değerlendirmesinde bulunulmuştur. Türkiye’deki verilerle incelenmiş olunan istatistiklere hane halkı geliri, tüketici fiyatları endeksi, asgari ücret gibi istatistikler ilave edilerek değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış ve veri toplama yöntemi olarak da doküman incelemesi yapılmıştır. Türkiye’deki yoksulluğun boyutu ortaya koyulmaya çalışılmış ve Türkiye’de yoksulluğun görünümünün göreli yoksulluk olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu istatistiksel yorumlama yapıldıktan sonra Türkiye’deki yoksulluğun insan hakları açısından değerlendirilmesinde bulunulmuş ve yoksulluğun insan haklarını ihlal eden bir durum olduğu istatistiklere dayanılarak açıklanmıştır. Yoksulluğun görünümü için maddi yoksunluk oranı önemli bir göstergedir. Maddi yoksunluk oranına bakıldığında on yıllık süreçte, oranda azalma olsa da hala dört kişiden birinin maddi yoksunluk içinde olduğu bir gerçektir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, İnsan hakları, Göreli yoksulluk, Maddi yoksunluk

Kaynakça

• 2020 yılı TÜİK enflasyon sepeti (2020, 3 Şubat.) Erişim Adresi: https://www.drdatastats.com/2020-tuik-enflasyon-sepeti/ Erişim Tarihi: 27.05.2021
• Çüçen K.A. (2013). İnsan hakları. Ankara: Sentez Yayıncılık.
• DİSK. (2021). Salgın Günlerinde Asgari Ücret Gerçeği Araştırması-2021. Erişim Adresi: https://www.dw.com/tr/disk-t%C3%BCrkiye-asgari-%C3%BCcretliler-toplumuna-d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCyor/a-55844537 Erişim Tarihi: 24.05.2021
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. Erişim Adresi: https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf Erişim Tarihi: 10.05.2020
• Gürbüz S ve Şahin F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Kabaş T. (2014). Türkiye’de yoksulluk ve gelir dağılımı. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Koşar G.N. (2000). Sosyal hizmetlerde sosyal yardım alanı (Yoksulluk ve Sosyal Hizmet). Ankara: Şafak matbacılık.
• Metin, B. (2015). Yoksullukla mücadeleye insan hakları açısından bakmak: Amartya Sen’in kapasite (capability) yaklaşımı temelinde bir değerlendirme. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 9(36), 6315-6327. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/19150/203340
• Metin B. (2013). Türkiye’de 2000 sonrası dönemde uygulanan ekonomik ve sosyal politikalar temelinde yoksulluk sorunu “ Ankara’da uygulamalı bir araştırma”. Ankara: Çalışma ve sosyal güvenlik eğitim ve araştırma merkezi yayınları.
• Oppenheim C. ve Harker L. (1996). Poverty: The facts. Londra: CPAG Ltd.
• Söylemez, S. (2013). Yoksullukla mücadele'nin insan hakları bağlamında değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (38),1. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4780/65893
• Taş, H. Y. ve Özcan, S. (2012). Türkiye’de ve dünya’da yoksulluk üzerine bir araştırma. Erişim adresi: http://avekon.org/papers/544.pdf Erişim tarihi: 05.05.2021.
• TESK. (2021). Tüketici Fiyatları Endeksi. Erişim adresi: http://www.tesk.org.tr/view/mevzuat/goster.php?Guid=1dcb35ba-11e2-11ea-9eaf-000c29b32a85 Erişim Tarihi: 23.05.2021
• Townsend P. (1962). The meaning of powerty. The British Journal of Sociology, 3(3), Erişim Adresi: https://www.jstor.org/stable/587266?seq=1 Erişim Tarihi: 03.05.2021
• Tireli M. (2009). Küreselleşme ve yoksulluk: Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası göstergeleri ışığında bir analiz. Sosyal yardım Uzmanlık Tezi, Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü.Ankara.
• TÜİK, 2021. Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1013#:~:text=Mutlak%20yoksulluk%3A%20Mutlak%20yoksulluk%2C%20hanehalk%C4%B1,minimum%20t%C3%BCketim%20ihtiya%C3%A7lar%C4%B1n%C4%B1n%20belirlenmesini%20gerektirir. Erişim Tarihi: 03.05.2021
• TÜİK. (2020). Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, 2019. Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33820 Erişim Tarihi: 15.05.2021
• TÜİK. (2020). Hanehalkı Tüketim Harcaması, 2019. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Tuketim-Harcamasi-2019-33593 Erişim Tarihi: 15.05.2021
• TÜİK. (2016). Yoksulluk Çalışması, 2015. Erişim Adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21867 Erişim Tarihi:15.05.2021
• Zengin, O, Altındağ, Ö. (2016). Bir insan hakları mesleği olarak sosyal hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 27 (1) , 179-190. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsh/issue/38633/448515
• Asgari ücretin yıllara göre değişim tablosu’nun kaynakları yıl sıralamasına göre verilmiştir. *https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/gungor-uras/aclik-siniri-401-milyon-lira-oldu-5189526 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/aclik-siniri-475-milyon-lira-205389 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/cekirdek-ailenin-aclik-siniri-520-66-ytl-297091 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/aclik-siniri-629-yoksulluk-siniri-2-bin-48-ytl-6016318 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/aclik-siniri-694-ytl-yoksulluk-siniri-2-bin-261-ytl-8118000 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/turk-is-yoksulluk-sinirini-acikladi-1052193 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/aclik-siniri-812-tl-ye-yoksulluk-siniri-ise-2-bin-644-tl-ye-yukseldi-1190854 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/yoksulluk-siniri-2-bin-835-tl-1344755 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/yoksulluk-siniri-3-bin-lirayi-asti-1494663 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/turkiye-de-aclik-siniri-1000-tl-yi-asti-1661629 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/yoksulluk-siniri-3-bin-580-tl-1828226 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/aclik-siniri-1-257-liraya-cikti-2005821 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• * http://www.turkis.org.tr/OCAK-2016-ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d981# Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/gungor-uras/gida-enflasyonu-ve-iki-farkli-bakis-2389637 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/aclik-ve-yoksulluk-siniri-belli-oldu-2597620 Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *http://www.turkis.org.tr/OCAK-2019-ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d176748# Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *http://www.turkis.org.tr/OCAK-2020-ACLIK-VE-YOKSULLUK-SINIRI--d357751# Erişim Tarihi: 08.05.2021
• *http://www.turkis.org.tr/OCAK-2021-ACLIK-ve-YOKSULLUK-SINIRI-d484754 Erişim Tarihi: 08.05.2021