TÜRKİYE’NİN RESMİ KALKINMA YARDIMLARI POLİTİKASI: EĞİLİMLER VE HEDEFLER

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 10, 9 - 29, 15.12.2015

Şebnem Tosunoğlu

Öz

Dünyanın bütün ülkelerinde yoksulluk vardır. Ancak, diğerlerinden daha fazla yardım yeteneğine ve yardıma ihtiyacı olan ülkeler bulunmaktadır. Kalkınma için işbirliğinin amacı,  fakir ve az gelişmiş ülkelerde uzun dönemli sosyal ve ekonomik insani kalkınmayı teşvik ederek dünyada barış ve güvenliği sağlamaktır. Sürdürülebilir kalkınmanın finansmanı kamu ve özel akımları içeren iç ve dış kaynaklardan oluşmaktadır. Küresel olarak, resmi kalkınma yardımları (RKY) gelişmekte olan ülkeler için önemli bir kamusal kaynak olmaya devam etmektedir.

RKY kavramı, 50 yıl önce tanımlanmıştır. RKY bağışlar ya da ayrıcalıklı kredi şeklinde OECD-DAC ülkelerinden gelişmekte olan ülkelere sağlanan mali destek anlamına gelmektedir.  Bu fonlar sağlık, eğitim, altyapı, vergi sistemi ve idari kapasitesinin güçlendirilmesi gibi alanlardaki gelişme için sağlanmaktadır. Günümüzde, DAC ülkeleri dışında olan ülkelerden sağlanan RKY miktarı artmaktadır. Türkiye'den sağlanan RKY son yıllarda önemli ölçüde artmıştır ve Türkiye gelecekte de dış yardımlarını artırmayı planlamaktadır. Kalkınma işbirliği alanında Türkiye'nin çabaları yoksulluğun ortadan kaldırılması ve sürdürülebilir kalkınmayı amaçlayan küresel çabalara olan bağlılığını yansıtmaktadır.

Bu çalışma, uluslararası kalkınma işbirliği aktörü olarak Türkiye'nin artan rolünü incelemektedir. Çalışmada Türkiye’nin RKY sağlayıcı ülke olarak değerlendirmesi yapılacaktır. Bu bağlamda, Türkiye RKY programı ve stratejisi incelenecektir. Bu çalışma ayrıca, Türkiye’nin RKY sağladığı ülkeleri ve Türkiye RKY’nın bölgesel dağılımını göstermeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Küresel İşbirliği, Küresel Kamu Malları, Resmi Kalkınma Yardımları, İnsani Yardımlar

TURKEY’S OFFICIAL DEVELOPMENT ASSISTANCE POLICY: TRENDS AND TARGETS

Öz

There is poverty in all the countries of the world. However, there are countries that have the ability to help, and there are countries that need this help more than others. The goal of development cooperation is to provide assistance to poor and less developed countries by promoting their long-term social and economic human development, ensuring peace and security in the world. Sustainable development financing comes from domestic and external sources, and includes both public and private flows. Globally, official development assistance (ODA) remains an important source of public financing for developingcountries.

The concept of ODA was defined over 50 years ago. It refers to financial support - either grants or concessional loans from OECD-DAC member countries to developing countries. These funds are provided to advance development in areas such as health, education, infrastructure, and strengthening tax systems and administrative capacity. Today, the amount of ODA provided from non- DAC countries are increasing. ODA from Turkey has grown substantially in recent years and Turkey is planning to increase foreign aid. Turkey’s endeavors in the field of development cooperation reflect its dedication to the global efforts aimed at poverty eradication and sustainable development.

This study explores the role of Turkey as emerging actor in international development cooperation. This papers aims to review the evolution of Turkey’s experience in ODA as a donor country. Based on this review, the rationale behind the Turkey’s ODA allocation program and strategy will be analyzed. This study also seeks to show that the major recipients of Turkey’s ODA, and distribution of Turkey’s Net ODA flows to the Regions.

Anahtar Kelimeler

Global Cooperation, Global Public Goods, Official Development Assistance, Humanitarian Aid

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Akçay, E. (2012). “Bir Dış Politika Enstrümanı Olarak Türk Dış Yardımları”, Tur-gut Özal Üniversitesi Yayınları, Ankara. http://www.turgutozal.edu.tr/contents/files/turk_dis_yardimlari%281%29.pdf
• Greenhill, R. ve Prizzon, A. ve Rogerson, A. (2013). “The Age Of Choice: Develo-ping Countries in the New Aid Landscape”, London. http://www. odi.org/publications/7163-age-choice-developing-countries-new-aid-landscape
• Hausmann, J. (2014). “Turkey as a Donor Country and Potential Partner in Tri-angular Cooperation”, Germen Development Institute, Discussion Paper 14/2014, Bonn.
• http://stats.oecd.org/Index.aspx?datasetcode=TABLE1
• Kalkınma Bakanlığı (2015). “Kalkınma İçin Uluslararası İşbirliği Altyapısının Geliştirilme-si Programı Eylem Planı”, Kalkınma Bakanlığı Program Koordinatörlüğü, http://www.kalkinma.gov.tr/Documents/YPK%20Karar%C4%B1_2015-3%20Say%C4 %B1l%C4%B1.pdf
• Karagöz, F. (2012). “Foreign Aid in Question: an Analysis of the Reasons behind Turkey’s Official Development Assistance Allocation”, Political Economy and The Outlook for Capitalism Joint International Conference, Paris.
• Karagöz, F. (2013). “Bir Kalkınma Reçetesi Olarak Dış Yardım: Türkiye’nin Verdi-ği Resmi Kalkınma Yardımlarının Değerlendirilmesi”, Türkel Minibaş'a Armağan - Kriz, Kalkınma ve Türkiye Ekonomisi Seçme Yazılar, Derin Yayınları, İstanbul.
• Kardaş, T. ve Erdağ, R. (2012). “Bir Dış Politika Aracı Olarak TİKA”, Akademik İn-celemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), Cilt/ Volume:7, Sa-yı/Number:1Yıl/Year:2012.http://dergipark.ulakbim.gov.tr/akademikincelemeler/article/viewFile/5000049685/5000046986
• Mahmat, K. (2008). “Küreselleşme Sürecinde Kalkınma Yardımları: Orta Asya Cumhuriyetleri Örneği”, http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/4108/
• OECD (2014), "Detailed aid statistics: Official and private flows", OECD International De-velopment Statistics (database) DOI: http://dx.doi.org/10.1787/data-00072-en
• OECD, Query Wizard for International Development Statistics. http://stats.oecd. org/qwids/http://www.oecd.org/dac/dac-global-relations/chinas-development-co-operation.htm
• OECD. Kalkınma Yardımları Komitesine Katılım, http://www.oecd.org/dac/dac-global-relations/TURKISH%20-%2002-02-15%20-%20Joining%20the%20DAC%20%282%29.pdf
• Özkan, M. (2013). "Does “Rising Power” Mean “Rising Donor”? Turkey's Deve-lopment Aid in Africa" Africa Review 5.2 (2013): 139-147. http://works.bepress.com/mehmetozkan/200
• Smith, K. ve Fordelone, T. Y. ve Zimmermann, F. (2010). “Beyond The Dac The Welcome Role Of Other Provıders Of Development Co-Operatıon”, http://www.oecd.org/dac/45361474.pdf
• TİKA (2010). “Türkiye Kalkınma Yardımları Raporu 2010”, Türkiye İşbirliği Ko-ordinasyon Ajansı Başkanlığı Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, http://www.tika.gov.tr/upload/oldpublication/KalkinmaYardimlariRaporu2010.pdf
• TİKA (2013). “Türkiye Kalkınma Yardımları Raporu 2013”, Türkiye İşbirliği Ko-ordinasyon Ajansı Başkanlığı Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, http://www.tika.gov.tr/upload/oldpublication/faaliyet-raporu-2013.pdf
• TİKA (2013). “TİKA Faaliyet Raporu 2013”, http://www.tika.gov.tr/tr/yayin/liste/tika_faaliyet_raporlari-22
• UN (2014). “The Millennium Development Goals Report: 2014, http://www.un.org/millenniumgoals/2014%20MDG%20report/MDG%202014%20Eng lish%20web.pdf