SA’DÎLİĞİN ANADOLU’YA GELİŞİ VE BAZI SA’DÎ TEKKELERİ

Yıl 2004, Cilt: 13 Sayı: 13, 85 - 125, 01.06.2004

Hüseyin Kurt

Öz

XVIII. asırdan itibaren Anadolu'da tasavvuf kültürünü yayan tarikatlardan biri de Sa'dîlik‟tir. Sa‟dîlik, Kudüs civarında doğup, Şanlıurfa‟nın Birecik ilçesi‟nda vefat eden Sa‟deddin-i Cibâvî (700/13001301) tarafından Şam‟da kurulmuş bir tarikattır. Şeybâniyye‟nin bir kolu olan Sa‟dilik; Âciziyye, Tegallübiyye, Vefâiyye, Selâmiyye adlı dört ana şubeye ayrılmıştır. XVIII. asrın başlarından itibaren Anadolu‟da faaliyet gösteren Sa‟dilik, özellikle 19. asırda İstanbul‟daki önemli tarikatlardan biri haline gelmiştir. Bu dönemde Sa‟dilerin İstanbul‟da yirmi beş tekkesi bulunmaktadır. Sa'dî şeyhler içinde dikkati çeken en önemli isimler, kol kurucusu Abdüsselâm eş-Şeybanî Efendi , “Nakş-i Kadem-i Şerif”i (Hz. Peygamber‟in ayak izi) İstanbul'a getiren Muhammed Ziyâd Efendi ve son dönem bir süre Meclis-i Meşayih başkanlığını da yürüten Mehmet Elîf Efendi (1347/1927)‟dir

Anahtar Kelimeler

Sadilik, şeyh, tekke, İstanbul, tasavvuf

THE ADVANCEMENT OF SA'DİYYA IN ANATOLIA AND SOME SA'Dİ TEKKES (CONVENTS)

Öz

From the XVIIIth century onwards, one of the sufi paths (tariqa) that conveyed the sufi culture in Anatolia was Sa'diyya. It was established in Damascus by Sa'd al-Din Jibawi , who was born around Jarusalem and passed away in Birecik town of Şanlıurfa province, Turkey. Sa'diyya, as a brach of Shaybaniyya, was divided into four main branches in itself as 'Ajiziyya, Tagallubiyya, Wafaiyya, Salamiyya. Sa'diyya, which was active in Anatolia after the beginning of 18th century, has become one of the important tariqas in Istanbul, especially in 19th century. In this period, the Sa'dis had twenty five tekkes (convents). Of the Sa'di sheikhs, the most noticeable names were the founder of the branch, 'Abd al-Salam al-Shaybani Afandi (1165/1751), Muhammad Ziyad Afandi , who brought the trace of the foot of the Prophet, and Mehmet Alif Afandi (1347/1927), who also served as the director of the Assembly of the Mashaikh

Anahtar Kelimeler

Sa‟diyya, shaikh, Dervish convent, Istanbul, sufism