135/313 NO'LU ŞER'İYE SİCİLİNE GÖRE XVIII. ASIRDA DİYARBAKIR'DA BULUNAN VAKIFLAR VE GÖREVLİLERİ

Yıl 2006, Cilt: 15 Sayı: 15, 99 - 106, 01.06.2006

Abdulvahap Yıldız

Öz

Dinî ve ictimaî bir müessese olan vakıflar, XVIII. asırda Diyarbakır‟da sosyal ve iktisadî, hayatta önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde Diyarbakır‟da 31 vakıf bulunmaktadır. Bunlardan en az dört tanesi bayanlar, bir tanesi de gayr-i müslümler tarafından kurulmuştur. Bu vakıflarda çalışan görevlilerin bir kısmı nazır, mütevelli, mutasarrıf, kâtip, cabi, nakib-i nan dir.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Vakıf, Vakfiye, vakıf görevlileri, şer‟iye sicilleri, XVIII. asır

Kaynakça

• BERKİ, Ali Himmet, Vakıflar, Ankara, 1950.
• BİLMEN, Ömer Nasuhi, Istillâhât-ı Fıkhiyye Kâmusu, C., IV İstanbul, 1969.
• BİZBİRLİK, Alpay, 16. Yüzyıl Ortalarında Diyarbakır Beylerbeyliği'nde Vakıflar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2002.
• ÇELİK, İbrahim Yılmaz, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Diyarbakır, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1995,s., 243.
• Diyarbakır Şer‟iye Sicili, (Yazma), Milli Kütüphane Kayıt No: 135/313, Ankara.
• GÖKBİLGİN, M.Tayyip, Osmanlı Paleografya ve Diplomatik İlmi, II. Baskı, İstanbul, 1992.
• Ömer Hilmi Efendi, İthafü‟l-Ahlaf fi Ahkami‟l-Evkaf, İkbal Matbaacılık, Ankara, tarihsiz.
• ÖZKAYA, Yücel, XVIII. Yüzyılda Osmanlı Kurumları ve Osmanlı Toplum Yaşantısı, Aslımlar Matbaası, Ankara, 1985
• PAKALIN, Mehmet Zeki , Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c., III, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1993.
• ŞEKER, Mehmet, İslam‟da Sosyal Danışma Müesseleri, III, basım, Ankara, 1991.
• Yazma Esrelerde Vakıf Mühürleri, Hazırlayanlar: Gunay Kut – Nimet Bayraktar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1984.
• YEDİYILDIZ ,Bahaeddin, Vakıf Istılahları Lügatçesi, Vakıflar Dergisi, c., XVII.
• YEDİYILDIZ Bahaeddin, vajıf, İslam Ansiklopedisi, c., XIII, Milli Eğitim Basımevi İstanbul, 1986, s., 153-172.