Osmanlı Salnameleri ve Tarih Araştırmalarındaki Kaynak Olarak Önemi

Yıl 2010, Cilt: 23 Sayı: 23, 1 - 13, 01.06.2010

İlhan Palalı

Öz

Salname yıllık demektir. Osmanlı Devlet Salnameleri ilk defa 1847 yılında çıkarılmaya başlanmıştır. Daha sonra Bakanlık, vilayetler ve özel şahıslar tarafından da çıkarılarak türleri ve sayıları zamanla artmıştır. Osmanlı salnameleri içerik bakımından yayınlandığı tarihten bir yıl öncesine ait devletin ve vilayetlerin tarihi, coğrafyası, nüfusu, idari, askeri, hukuki teşkilatları ve ekonomik durumu, eğitim yapısıyla ilgili bilgi veren önemli kaynaklardır. Dolayısıyla son dönem Osmanlı Devleti ve şehir tarihi ile ilgili yapılan araştırmalarda (siyasi, askeri, ekonomik, sosyal, idari, teşkilat, diplomasi) gibi konularda titiz ve dikkatli kullanmak şartıyla başvurulması gereken önemli bir kaynaktır

Anahtar Kelimeler

Salname, Osmanlı Devleti, Bakanlık, Vilayet

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi: 09-M-1263, Dosya=7, Gömlek=128O, Fon: Irade. Mesail-i mühimme.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; Dosya:158, Gömlek: 8187, Fon: İrade, Dahiliye. H.18-ZA-1263
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; D:1528 G:107 F: Dahiliye, Mektubi Kalemi. 26- ZA-1305.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; D:2595 G:26.14-S-1310
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; D:4 G: 48, F:Y. PRK. MK. H.28-R-1306
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; D.28 G:1311-S-037, F:İ.D. 07-S-1311
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; İrade-Dahiliye D:543,G:3777,5.04-B-1282(H).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; D:543,G:37775. 04-B-1282(H).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi;. D:297,G:18791, F:I.HR.29-B-1302(H).
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; H-17-S-1316, D:404, G.28, Fon: MaarifNezareti, Mektubi Kalemi
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; H.26-Z-1280 D:19, G: 40,F: TŞR. BNM.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; H.12-CA1283,D:554, G:3853, İ-DH.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; H.09-C- 1324. D:944,G:52 F: MT. MKT.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; .02/RA/1304(H), Dosya:1, Gömlek:49, Fon: Yıldız Evrakı, Maarif Nezareti.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; .21/L/ 1304 (H) , D:680,G:5, Fon: Maarif Nezare- ti, Mektubi Kalemi.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; 11/M/1312 (H) , D:261,G:2, Fon: Maarif Nezare- ti, Mektubi Kalemi.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; 24/L/1315 (H), D:388, G:43, Fon: Maarif Nezare- ti, Mektubi Kalemi.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; 25/L/1319 (H), D:604, G:22, Fon: Maarif Nezare- ti, Mektubi Kalemi.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi; 21/L/1320 (H), D:680, G:5, Fon: Maarif Nezareti, Mektubi Kalemi.
• Bilgin Aydın, “Salnâme”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, cilt 32. s.52.
• Çadırcı, Musa; Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri'nin Sosyal ve Ekono- mik Yapıları, Ankara, 1991.
• Duman, Hasan, Osmanlı Yıllıkları, İslam Tarihi Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi, İstanbul 1982.
• Düstur, tertip I. C.I, s.609.
• Erünsal, İsmail, Osmanlıca Metinler ve Belgeler, İstanbul 1990,
• Justin Mc Carthy, & J. Dennis Hyde; “Ottoman İmperial And Provincıal Salnâmes”, Middle East Studies Association, Bulletin C XIII/2 Newyork 1979, s.10.
• Maarif salnâmesi, H.1316
• Milli Nevsal, İstanbul R.1338 (1922) s. 25.
• Palalı, İhan, XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında, ( Vilayet Salnamelerine ve Mahalli Kaynaklara Göre) Diyarbakır, 1869- 1905, Malatya İnönü Üniversitesi S.B.E., 1999. (Basılmamış doktora tezi).
• Pakalın, M. Zeki, ""Salnâme", The Encylopedia Of İslam, V0I, III, Leiden 1995, s. 898.
• Salnâme", Tarih Deyimleri Sözlüğü, C.III, s.106-107.
• "Salnâme", İslam Ansiklopedisi C.10 s.134.
• Yazıcı, Nesimi. “Tanzimat Dönemi Basını”, Tanzimat'ın 159. Yıldönümü Ulus- lararası Sempozyumu (31 Ekim-3 Kasım 1989), T.T.K, Ankara 1994.