Hace Yusuf Hemedani: İki Büyük Sufi Tarikatının İlham Kaynağı

Yıl 2011, Cilt: 26 Sayı: 26, 159 - 173, 01.12.2011

Fatkhiddin Mansurov Faudzinaim Hj Badaruddin

Öz

Orta Asya ve Horosandaki sufi tarikatlarının gelişmesinde önemli rol oynayan büyük mutasavvıf âlim Hace Yusuf Hemedani’nin hayatı, faaliyeti ve eserleri, bu güne kadar ayrıntılı ve kapsamlı bir şekilde araştırılmamıştır. Yapılmış olan sınırlı sayıdaki araştırmalar da, sadece onun belli yönlerini açıklamaya yönelik olmuştur. Onun tasavvuf tarihindeki en önemli hizmetlerinden biri, temelleri Orta Asyada atılmış ve daha sonra dünyanın tüm kıtalarına yayılmış olan iki büyük tarikat Hacegan-nakşibendilik ve Yesevilik önderlerini yetiştirmiş olmasıdır. Bu makalede büyük mutasavvıf alimin hayatı, eserleri ve tasavvuftaki yeri üzerinde durulacaktır

Anahtar Kelimeler

Hacegan, Hemedan, Horasan, Hace, Sufi

Khawaja Yusuf Hemedani: The Inspirer of Two Major Sufi Tariqas

Öz

The great Sufi scholar Khwaja Yusuf Hemedani who has played a major role in the formation of Sufi tariqas in Central Asia and Khorasan has not been comprehensively studied so far in terms of his life, activities and works. And the limited numbers of studies that have been undertaken so far were aimed towards elaborating his certain aspects. One of most significant contributions of Hemedani in the history of Sufism was that he had guided the founders of the Khwajagan-Naqshbandiyya and Yasawiyya tariqas that had been founded in Central Asia and have spread all around the world

Anahtar Kelimeler

Khwaja, Khwajagan, Hamadan, Khorasan, Sufi

Kaynakça

• Algar, Hamid. “Abu Ya’kub Hemedani”. Elr, I, 395.
• Ali bin Yusuf Shattanufi. Bahjatu-l Asrar fi ba'd manaqib Abd al- Qadir. Egypt, 1304.
• Cami, Abdurahman. Nafahat el-Üns min Hadaraat al-Kuds. Tehran, 1996.
• Safi, Mevlana Hüseyn Ali, Reşahat Ayn el-Hayat. Tehran, 1977.
• Ez-Zehebi, S. Siyer-u a’lam en-Nubela. Dimeşk, 1987.
• Ğijdüvani, Abdülhalık. Menakıb-ı Hace Yusuf Hemedani. Özbekistan Fenler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesi. Yazma eser, nr. 3001, vr. 14b-25b.
• Gijdüvani, Abdülhalık. Risale Şeyh eş-Şuyuh Hace Yusuf Hemedani. Özbekistan Fenler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesi. Yazma eser, nr. 2323/1.
• Ğijdüvani, Abdülhalık. Risale Şeyh eş-Şuyuh Hace Yusuf Hemedani. Özbekistan Fenler Akademisi Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesi. Yazma eser, nr. 2323/1.
• Hace Muhammed Parsa. Faslu’l Hitab. Özbekistan Fenler Akademisi Biruni Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesi. Yazma eser, nr. 1449.
• Hace Yusuf Hemadani. Risale der Adab’ı Tarikat. Yazma eser. Millet kütüphanesi, Ali Emiri Farsi, nr. 1028. İstanbul.
• Hace Yusuf Hemadani. Risale der Ahlak ve Münacat. Yazma eser. Sipahsalar kütüphanesi, nr. 1797, vr. 42a-45b. İran.
• Hace Yusuf Hemadani. Risale fi enne’l Kevne Musahharun li’l İnsan. Yazma eser. Köprülü kütüphanesi, F. A. Paşa, nr. 853. İstanbul.
• Hace Yusuf Hemedani. Rütbetü’l Hayat. Yazma eser, İstanbul Süleymaniye kütüphanesi, Ayasofya, nr. 2910, varak 257a-289b.
• Haririzade Kemaleddin. Tibyanu vesaili’l hakaik fi beyani selasili’t taraik. Yazma eser. İstanbul Süleymaniye kütüphanesi, Ibrahim Efendi, nr. 432. İstanbul.
• Hasani, Mahmud. Hace-i Cihan Hace Abdülhalık Ğijdüvani. Taşkent 1994.
• Hayati Bice. Pir-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevi. İnsan yayınları. İstanbul 2011.
• Hirevi, A. Tabakat es-sufiyye. Tehran 1341.
• Hismatulin A. Sufizm v Sentral'noy Azii. (Orta Asyada Tasavvuf), St. Petersburg 2001.
• İbn Hallikan. Vefayat el-a'yan. Beyrut 1977.
• Kniş, Aleksandr. Musulmanski mistisizm. Moskova-St. Petersburg 2004.
• Lahuri. Hazinetü-l Asfiya. Tarihsiz.
• Lamii. Terceme-i Nafahat el-Üns. İstanbul, tarihsiz.
• Necdet Tosun. Bahaeddin Nakşbend. İnsan yayınları. İstanbul 2002.
• Nevai, Ali Şir. Nesayim’ül - Mahabbe min Şemayimi’l - Fütüvve. Ankara 1996.
• Sem’ani, Abdülkerim, Kitab el-Ensab. Beyrut 1988.
• Web siteleri: www.altinoluk.com / www.gonullersultanı.net