Din Psikolojisi Açısından Kutsal Mekân İnsan İlişkisi

Yıl 2012, Cilt: 27 Sayı: 27, 53 - 91, 01.06.2012

Hüseyin İ. Yeğin

Öz

Bu çalışmada, bireylerin kutsal mekânları ziyaret etmelerindeki psiko-sosyal nedenler ile kutsal mekânlar hakkındaki algısal ve duygusal değerlendirmeye ilişkin tutum ve davranışları ele alınmıştır. Buna bağlı olarak, kutsal mekânların inanma psikolojisi üzerinde etkilerinin olup olmadığı araştırılmıştır. Bu bağlamda, araştırmanın teorik çerçevesi ortaya konduktan sonra, Şanlıurfa’daki kutsal mekânları ziyaret edenler üzerinde bir anket çalışması yapılmıştır. Sonra elde edilen verilerin frekansları verilmiştir. Bu çalışmaya göre, kutsal mekân ile insan arasında genel anlamda bir psiko-sosyal bir ilişki vardır. Ayrıca kutsal mekânların insanın dini inanç ve davranışları üzerinde bir takım etkileri bulunmaktadır. Yine, kutsal mekânların toplumun kültürel yapılanmasında önemli bir dinsel fenomen olduğu da söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Kutsal mekân, ziyaret yerleri, Şanlıurfa, din psikolojisi

Kaynakça

• Kur’an-ı Kerim
• ARGYLE M., “Dinin Yedi Psikolojik Temeli”, Çev: Mehmet Dağ, Eğitim Hareketleri Dergisi, S:272-273, c. 23, (Mart-Nisan, 1978)
• AŞIKOĞLU Nevzat Y., “Kutsal ve Toplum”, C.Ü.İ.F. D., Sivas, 1998.
• AYDEMİR Salih, Şeyh-Mürid İlişkileriyle Belirlenmiş Cemaat Şekli Olarak Tarikat (Şanlıurfa-Kadiri-Şeyh Sodey ve Müritleri Üzerine Yapılan Bir Din Sosyolojisi Araştırması), A.Ü.S.B.E., (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara,1998.
• BAHADIR Abdülkerim, “Günümüz Kitle İletişim Araçlarının Ruhsal ve Toplumsal Hayatımız Üzerindeki Etkileri ve Korunma Yolları” S.Ü.İ.F.D. S. 7, Konya, 1997.
• BAŞAR Zeki, “İctimâi Âdetlerimiz İnançlarımız ve Erzurum İlindeki Ziyaret Yerleri”, Erzurum'da Tıbbi ve Mistik Folklor Araştırmaları, Ankara, 1972.
• CAN Yılmaz, İslâm’ın Kutsal Mabetleri, Sidre Yayınları, Samsun, 1999.
• ÇELEBİ Evliya, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, Sadeleştiren: T.Temel Kuran-N. Aktaş, Güray, Üçdal Neşriyat, İstanbul, 1975.
• ELİADE Mircea, Kutsal ve Din Dışı, Çev: M.Ali Kılıçbay, Gece Yay., Ankara, 1991.
• ………………….., Patterns in Comparative Religion, Sheed and Ward Ltd. London, 1958.
• ERSANLI Kurtman, Benliğin Gelişimi ve Görevleri, Eser Ofset, Samsun, 1996.
• GÖKA Şenol, İnsan ve Mekân, Pınar Yayınları, İstanbul, 2001.
• GÜÇ Ahmet, “Dinlerde Kutsal ve Kutsallık Anlayışı”, Dinler Tarihi Araştırmaları-I, Dinler Tarihi Derneği Yay., Ankara, 1998.
• GÜNALTAY Şemseddin, Ölüleri Kutsallaştırma: “Türbeler ve Ziyaret Yerleri”, Sadeleştiren: Ahmet Gökbel, C.Ü.İ.F.D. Sivas, 1996.
• GÜNAY Ünver, “Türk Halk Dindarlığının Önemli Çekim Merkezlerinden Biri Olarak Dini Ziyaret Terleri”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 15 Yıl: 2003/2 Kayseri, 2003.
• HİKMET Tanyu, Dinler Tarihi Araştırmaları, A.Ü.İ.F.Y., Ankara, 1973.
• HÖKELEKLİ Hayati, Din Psikolojisi, T.D.V Yayınları, Ankara,
• PEK Naci, İlimiz Şanlıurfa, Özgül Yayınları, Isparta, ts.
• KAĞITÇIBAŞI Çiğdem, İnsan Aile Kültür, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1991.
• KALAFAT Yaşar, Anadolu Halk Sufizmi, Zazalar, Kırmançlar ve Türkmenler, İst., 1997.
• KİONG Tong Chee – Lily, Kong, Religion And Modernity: Ritual Transformations And The Reconstruction Of Space And Time, Social and Cultural Geography, October 1999.
• KULA, Naci “Kur'an Işığında İnsan-Çevre İlişkisinin Ruh Sağlığı Açısından Önemi”, U.Ü.İ.F.D., S: 9, c. 9, Bursa, 2000.
• KÜRKÇÜOĞLU A.Cihat, Şanlıurfa Su Mimârisi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1993.
• …………………………….., Şanlıurfa’da Canlanan Tarih, Şurkav Yayınları, Şanlıurfa, 1995.
• MARİNİER Pierre, Duâ Üzerine Düşünceler, Çev: Sadık Kılıç, Nil Yayınları, İzmir, 1991.
• NEVİUS Warren Nelson, Religion As Experience and Truth: An Introduction to the Philosophy of Religion, The Westminster Press, Philadelphia, 1941.
• OYMAK Mehmet, Hz. İbrahim Halilullah ve Urfa, Harran Yayınları, Şanlıurfa, 1991.
• PEKER Hüseyin, “Türbe Ziyaretlerindeki Dini ve Psiko-Sosyal Nedenler”, s. 448-44
• SARIKÇIOĞLU Ekrem, Din Fenomenolojisi, S.D.Ü Yayınları, Isparta, 2002.
• TEKİN Meral, Yetişkin Eğitiminde Radyo ve Televizyon, Yüksel Matbaacılık, Ankara, 1996
• TENİK Ali, “Sosyo-Psikolojik Açıdan Zikir ve Şanlıurfa Dergâh Camii Örneği” Tasavvuf, İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Yıl, 3, S: 8, Ankara, 2002.
• YAPAREL Recep, Yirmi Kırk Yaşlar Arası Kişilerde Dinî Hayat İle Psiko-Sosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, A.Ü.S.B.E., (Yayınlanmamış Dok.Tezi), Ank, 1987.
• YAVUZER Haluk, Çocuk Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul,
• YILDIZ Abdüsselâmi, Şanlıurfa’da Enbiya Kıssaları, HR.Ü.S.B.E., (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Şanlıurfa, 1998.
• http://www.sanliurfa.gov.tr/cografya/cografya.html., 23.05.03.
• http://www.sanliurfa.gov.tr/turizm/ziyaret/ziyaret.html., 23.05.03.
• http://www.sanliurfa.gov.tr/turizm/ziyaret/ziyaret.html., 23.05.03.
• http://kitap.hakikatkitabevi.com.tr/cgi-bin/cgi.exe/evlya., 14.05.03.