Çeşitli Yönleriyle Ezânlarımız

Yıl 2013, Cilt: 29 Sayı: 29, 9 - 62, 01.06.2013

Bayram Akdoğan

Öz

Ezân namaz vakitlerinin ilânı, günlük yaşamda Müslümanlara içinde bulunduğu zamanın hatırlatılması ve yaşantımızda daima Yüce Yaratıcıyı unutmama gibi Müslümanları ilgilendiren özellikleri yanında, hangi dinden ve inançtan olursa olsun, bütün insanlık âlemini İslâm’a çağrıdır. İşlevsel olarak bu kadar geniş anlamı olan bu evrensel çağrıda, okuyanların ses eğitimi almış olmaları, icra edilecek ses tonu ve makamlar, kullanılan ses yükselticilerinin kalitesi tartışma götürmeyecek kadar önemlidir. Bu araştırmamızda çok önemli bir Dînî Mûsikî Formu olan Ezân’ı daha değişik yönlerden ele alarak, bu İlâhî mesajın gerektiği gibi okunması için gayretlerimizi ortaya koymaya çalıştık

Anahtar Kelimeler

Ezân, Mûsikî ve Ezân, Güzel Ezân, İlâhî çağrı, Vakit ve Ezân. Namaz vakti, İlâhi Davet

Kaynakça

• AKDOĞAN, Bayram, “Câhiz ve Mûsikînin Tesiri Hakkındaki Makalesi”, A.Ü.İ.F. Dergisi, c. XLII, s. 247-256.
• AKDOĞAN, Bayram, Fethullah Şirvânî ve Mûsikî Risâlesi, Bilge Ajans ve Batbaa, Ankara 2009.
• AKDOĞAN, Bayram, Örneklerle Türk Mûsikîsinde Formlar, Bilge Ajans ve Matbaası, Ankara 2010.
• AKDOĞAN, Bayram, Türk Din Mûsikîsi Dersleri, Bilge Ajans ve Matbaası, Ankara 2010.
• BİLMEN, Ömer Nasuhî, Büyük İslâm İlmihali, İstanbul 1970.
• el-BUHÂRÎ, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâil b. İbrahim b. El-Muğîre, Sahîhu’l-Buhârî, Tahkîk: Muhammed Züheyr b. Nâsıru’n-Nâsır, Dâru Tavkı’n-Necât, (4 mücelled 9 cild.] Ysz. 1422.
• ÇETİN, Abdurrahman, “Ezân” , TDV. İslâm Ansiklopedisi(DİA) , c. XII, s. 36, İstanbul 1995.
• ÇETİNKAYA, Yalçın, “Ezânın Canına Okunuyor”, Aksiyon Dergisi, 8-14 Temmuz 1995, s. 25.
• ed–DÜVEYŞ, Ahmed b. Abdurrezzâk, Fetâva El-Lecnetü’d-Dâime li’l- Buhûsi’l-İlmiyye ve’l-İftâ, c. I-XX, Neşr: Dâru’l-Âsıme, 3. Bsk, Riyat 1419.
• EBÛ DÂVUD Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî, Sünen-i Ebî Dâvud, c. I- IV, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, Tarihsiz.
• İBN HACER, Ahmed b. Ali b. Hacer Ebu’l-Fadl el-Askalânî eş-Şâfiî, Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Dâru’l-Marifet, (Tamamı 13 cüz), Beyrut 1379.
• İBN MÂCE, Muhammed b. Yezîd Ebû Abdillâh el-Kazvînî, Sünenü İbn Mâce, Dâru’l-Fikr, Tahkîk: M.F. Abdulbâki, (Tamamı 2 cild), Beyrut Tsz.,
• İbnu’l- Cevzî, Cemaleddîn Ebu’l-Ferec Abdurrahman, Telbisu İblîs, Tahkîk: es-Seyyid el-Cümeylî, Dâru’l-Kütübi’l-Arabî, Beyrut 1994.
• İbn Kudâme, Abdullah el-Makdisî Ebû Muhammed, El-Kâfî fî Fıkhi İbn Hanbel, c. I-IV, Tsz. Ysz.
• KARAÇAM, İsmail, Kur’ân-ı Kerîm’in Fazîletleri ve Okunma Kâideleri, Nedve Yay., İstanbul 1976.
• el-LADİKÎ, Muhammed b. Abdi’l-Hamid, er-Risâletu’l-Fethiyye, Şerh ve Tahkîk: Hâşim Muhammed er-Receb, Kuveyt 1986.
• Mâlik bin Enes b. Mâlik b. Âmir el-Esbahî, El-Müdevvenetü’l-Kübrâ, Tahkîk: Zekeriye Umeyrât, Dâru’l-Kitâbi’l-İlmiyye, Beyrut Tsz.
• EL-MERĞİNÂNÎ, Burhâne’d-Dîn Ebi’l-Hasen Ali b. Ebî Bekr b. Abdi’l- Celîl er-Ruşdânî, El-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l-Mübtedî, Neşr: Mektebetü’l- İslâmiyye, c. 1-IV ( 2 Mücelled), Ysz. Tsz.
• el-Mu’cemu’l-Vasît, Heyet, Mektebetü’l-İlmiyye, cüz:I-II, Tahran, Tsz.
• eş-ŞÂFİÎ Muhammed b. İdris Ebû Abdillâh, El-Ümm, Dârü’l-Ma’rifet, Beyrut Tsz.
• ÖZKAN, İsmail Hakkı, Türk Mûsikîsi Nazariyatı ve Usûlleri, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1987.
• ÖZTUNA, Yılmaz, Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi, M.E.B., İstanbul 1976.
• es-SERAHSÎ, Şemseddin, Kitâbu’l-Mebsût, 3. bsk., I-XXX (15 Mücelled), Beyrut 1398/1978.
• ŞİBLÎ, Mevlâna, Asr-ı Saadet, Terc. Ömer Rıza Doğrul, c. I-V, Toker Matbaası, İstanbul 1973-1975.
• ŞİRVÂNÎ, Fethullah, Mecelletun fi’l-Mûsîka, Topkapı Sarayı, III. Ahmed Kısmı, No: 3449, s. 133.
• el-URMEVÎ, Safiyyu’d-Dîn Abdu’l-Mu’min el-Bağdâdî; Kitâbu’l-Edvâr, Şerh ve Tahkîk: Hâşim Muhammed er-Receb, Bağdat 1980.
• UZ, Kâzım, Mûsikî Istılahatı, Gültekin Oransay tarafından düzeltilmiş yeni basım, Küğ Yayını, Ankara 1964.