İki Ayet Çerçevesinde Vesile Kavramına Farklı Tefsirlerin Yaklaşımları

Yıl 2016, Cilt: 35 Sayı: 35, 7 - 27, 01.06.2016

Atilla Yargıcı

Öz

Vesîle Kur‟an‟da iki ayette geçmektedir. Klasik tefsirlerimizde vesile, Kur‟an‟ın genel çerçevesine uygun olarak tefsir edilmiştir. Bazı tasavvufi tefsirlerimizde ise, vesile tasavvuf geleneğindeki şeyhlik ve mürşitlik kurumlarına bir delil olarak zikredilmektedir. Diğer tefsirlerimizde bu görüşü destekleyici ifadeler bulmak mümkün değildir. Bu müfessirlerimiz, vesîleyi, Allah‟ın rızasına yaklaştıracak davranışlar olarak tefsir etmektedirler. Bunlar da Allah ve resulüne uymak, günahlardan kaçınmak, sevgi ve dua gibi anlamları ifade etmektedir. Burada müfessirlerimizin büyük ekseriyetinin şahısların değil, Kur‟an‟ın mürşitliğini tercih ettiğini söylememiz mümkündür

Anahtar Kelimeler

Vesile, Şeyh, Mürşit, Alim, itaat, Allah rızası, sevgi, dua

Within the framework of two verses, approach of different interpertaions to the concept of wasile

Öz

Within the framework of two verses, approach of different interpertaions to the concept of wasile Wasile is mentioned in two verses in the Qur'an. in our classic commentaries it is interpreted in accordance with the general framework of the Quran. Vesile, in Some Sufi commentaries, is interpreted as a evidence to sheikhs and murshid in de sufi tradition. In Our other commentaries, it is impossible to find supportive statements of this opinion. Vesile, according to these commentators, these are behaviors that closer to God.These are, to obey Allah and His Messenger,To avoid from sins, love of God and it refers to means such as prayer.The majority of our commentators, prefer that the Koran murshid, not of individuals

Anahtar Kelimeler

Wasile(means), Sheikh, Murshid, Scholar, Obedience, The aproval of God, Love, Prayer

Kaynakça

• Bağdadî, Alau‟d-Din Ali b. Muhammed b. İbrahim, Lübabu‟t-te‟vîl fî ma‟âni‟t-tenzîl, Dâru‟l-Fikr, Beyrut, 1979.
• Bardakçı, Mehmet Necmeddin, “Tasavvufî Bir Terim Olarak Tevessül ve Vesile”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara, 1999.
• Beyzavî, Ebu‟l-Hayr Abdullah b. Ömer, Tefsiru‟l-Beyzavî, Yayın Yeri Yok, Yayın Tarihi yok.
• Bursevî, İsmail Hakkı, Ruhu‟l- Beyân, Daru ihyai‟t-Türâsi‟l-Arabî, Yayın Yeri yok, Yayın Tarihi yok.
• Cevzi, Abdurrahman b. Muhammed Ali b. Muhammed, Zadu‟l-Mesir fi İlmi‟t-Tefsir, el Mektebu‟l-İslamî Beyrut, 1404.
• el Huseynî, Muhammed b. Muhammed b. Abdi‟r-Rezzak, Tacu‟l-„Arûs min Cevâhiri‟l-Kamûs, Dâru‟l- Hidâye, Yayın Yeri yok, Tarih Yok.
• İbn Acîbe, Ebu‟l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. El-Mehmedi el-Husne el- Encezî el Fasî es Sofi, Muhakkik: Ahmed Abdullah el-Kureşî, el- Bahru‟l-Medîd fî Tefsîri‟l-Kur‟âni‟l-Mecîd, neş: doktor Hasan Abbas Zeki, Kahire, 1419.
• İbn Manzur, Ebu‟l-Fadl Cemâluddin Muhammed b. Mükrem, Lisanul‟arab, Daru Sadır, Beyrut, Yayın Tarihi yok.
• İbn. Kesir, Ebu‟l-Fida İsmail b. Ömer el Kureşî el Basrî, Tefsiru‟l- Kur‟ani‟l-Azim, muhakkik: Muhammed Hüseyin Şemsüddîn, Daru‟l- Kütübi‟l-İlmiyye,Beyrut, Yayın Tarihi Yok.
• İbn. Teymiyye, Takiyyü‟d-Din Ebu‟l-Abbas Ahmed b. Abdi‟l-Halim b. Abdi‟s-Selam b. Abdillah b. Ebi‟l- b. Kasım b. Muhammed el Harranî el Hanbelî ed Dımaşkî, Kâ‟idetü‟l-Celîle fi‟t-Tevessüli ve‟l-Vesîle ,Muhakkik: Rebi‟ b. Hâdî Umeyr el Medhalî Acmân, Mektebetü‟l- Furkân, Yayın Yeri Yok, 2001.
• İmam, Ahmed b. Amr, Tefsîru Te‟vilatü‟n-Necmiyye Fi Tefsîri İşariyyi‟s- Sufî, http://www.altafsir.com. (Erişim,22-09-2015)
• Kurtubî , Ebu Abdillah b. Ahmed b. Ebi Bekir b. Ferah el Ensarî, el Camiu li Ahkâmi‟l-Kur‟an, Muhakkik: Ahmed el Berdunî, İbrahim Atfeş, Daru‟l-Kütübi‟l-Mısrıyye, Kahire,1964.
• Kuşeyrî, Abdulkerim Kuşeyrî Risalesi, Hazırlayan: Süleyman Uludağ, İstanbul,1991.
• Kuşeyrî, Letaifu‟l-İşarat,(Tefsiru‟l-Kuşeyrî) yayın yeri yok, yayın tarihi yok Mekkî, b. Ebî Talib,
• Tefsiru‟l-Hidâye ilâ Bülûğu‟n-Nihaye,
• http://www.altafsir.com. (Erişim, 22-09-2015.)
• Mustafa, İbrahim ve diğerleri, el Mu‟cemu‟l-Vasit, Daru‟d-Da‟vah, Yayın Yeri Yok, Tarih Yok.
• Râzî, Muhammed b. Ömer b. El Huseyn, Mefâtihu‟l-Gayb, Daru‟n- Neşr/Daru İhyai‟t-Türasi‟l-Arabî,Yayın Yeri Yok, Yayın Tarihi Yok.
• Razi, Muhammed b. Ebi Bekr b. Abdi‟l-Kâdir, Muhtaru‟s-Sıhah, Mektebu Lübnan Naşirîn, Beyrut, 1995.
• Reşit Rıza, Muhammed b. Ali Rıza b. Muhammed, Tefsuru‟l-Kur‟ani‟l- Hakim,(Menâr tefsiri)Kahire, 1995.
• Sa‟lebî, Ebu Zeyd Abdurrahman b. Muhammed b. Mahlûk, el Cevahiru‟l- Hisan fî Tefsir‟l-Kur‟an, Muhakkik: Şeyh Muhammed Ali Muavvid ve Şeyh Adil Ahmed Abdi‟l-Mevcûd, Daru ihyai‟t-Türasi‟l-Arabî, Beyrut, 1418.
• Sülemî, Ebu Abdi‟r-Rahman Muhammed b. Hüseyin b. Musa el Ezdî, Tefsir-u Sülemî, tahkik, Seyyid Umran, Daru‟l-Kütübi‟l-ilmiyye, Beyrut, 2000.
• Suyutî, Abdurrahman b. Ebi Bekr, ed Durru‟l-Mensur, Daru‟l-Hicr, Basım Yeri Yok, Basım Tarihi Yok.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Abdillah el Yemenî, Fethu‟l-Kadîr, Daru İbn Kesîr, Daru‟l-Kelimi‟t-Tayyib, Beyrut/Dımaşk, h.1414.
• Taberî, Muhammed b. Cerir, Camiu‟l-Beyan fi Te‟vili‟l-Kur‟an, Muhakkik: Ahmed Muhammed Şakir, yayın yeri yok, Müessesetü‟r-Risale, 2000
• Tüsterî, Sehl b. Abdillah, Tefsiru‟l-Kur‟an, http://www.altafsir.com.(Erişim, 22-09-2015.)
• Vahidî, Ali b. Ahmed, el Vecîz fî Tefsiri‟l-Kitabi‟l-Azîz, Yayın Yeri Yok, Yayın Tarihi Yok.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur‟an Dili, Zehraveyn, İstanbul, yayın tarihi yok.
• Zemahşerî, Ebu‟l-Kasım Mahmud b. Amr b. Ahmed, el Keşşâf an Hakiiki Gavamizi‟t-Tenzil, Dâru‟l-Kitabi‟l-Arabi,Beyrut, 1407.
• Zuhaylî, Vehbe b. Mustafa, et Tefsîru‟l-Münîr fi‟l-„Akîdeti ve‟ş-Şeriati ve‟l- Menheci, , Dâru‟l-Fikri‟l-Muâsır, Dımaşk, h.1418.