BibTex RIS Kaynak Göster

Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’ne Göre Anadolu’da Sahâbîler

Yıl 2014, Cilt: 32 Sayı: 32, 104 - 130, 01.12.2014

Bilal Güler

Öz

Bu makalede, Evliyâ Çelebi‘nin meşhur Seyahatnâme‘sine göre Anadolu‘daki sahâbîler ele alınacaktır. Evliyâ Çelebi XVII. yüzyılda yaşamış ve dünyaca tanınmış önemli bir gezgindir. Kendi dönemindeki Osmanlı topraklarının büyük bir bölümüne seyahatler gerçekleştirmiş, gördüklerini on ciltlik eserinde bir araya getirmiştir. Bu Seyahatnâme‘de, gezdiği beldelerin ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasî yapıları yanında; dönemin dinî yaşantısını, örf, adet, gelenek ve göreneklerini de kaleme almıştır. Bu arada gezdiği beldelerdeki önemli türbeleri ziyâret etmiştir. Bu türbelerden bazıları halkın sahâbe türbesi olarak ziyâret ettikleri yerlerdir. Evliyâ Çelebi hem bu türbeler hem de burada yattığına inanılan sahâbîler hakkında önemli bilgiler vermiştir

Anahtar Kelimeler

Evliyâ Çelebi Seyahatnâme Sahâbe Türbe Ziyâret

Kaynakça

  • Acar, Abdurrahman, ―Âmid (Diyarbakır) Şehrinin Fethi‖, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999.
  • Algül, Hüseyin, ―Ebû Eyyûb el-Ensârî‖, DİA, c. 10. Altan, Bayram, Kutsal Mekânlar ve Dini Ziyâret Yerleri, İstanbul: Milliyet Gazetesi Yayınları, 2008.
  • Anadol, Cemal, Anadolu‟yu Aydınlatanlar-Peygamber Mucizeleri Evliyâ Menkıbeleri, İstanbul, Melda Yayınevi, 1984.
  • Apak, Âdem, ―Anahatlarıyla İslâm Tarihi‖, I-IV, İstanbul, Ensar Yayınları, el-Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir (279/892), “Fütûhu‟l-Buldân”, thk. Radvân Muhammed Radvân, Beyrût 1312/1991.
  • Canard, Marus, ―Tarih ve Efsaneye Göre Arapların İstanbul Seferleri‖, İstanbul Enstitüsü Dergisi, İstanbul 1956.
  • Diyarbakır Salnameleri (1869-1905), Haz: Ahmet Zeki İngüer, İstanbul,
  • Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 1999.
  • Efendioğlu, Mehmet, “Eyüp‟de Bulunan Sahâbe Kabirleri Üzerine Bir Değerlendirme”, ―Târihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu- IX‖, İstanbul, Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları, 2005.
  • Evliyâ Çelebi, Tam Metin Seyâhatnâme, Üçdal Neşriyat, Sad. Tevfik Temelkuran-Necati Aktaş, Yayın Yeri Yok, Tarihsiz. Eyice, Semavî, ―Arap Camii‖, DİA, İstanbul 1991.
  • George Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, ç. Fikret Işıltan, Ankara, 1995.
  • Gregory Abu‘l-Farac, Bar Hebraeus, Abu‟l-Ferec Târihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, Ankara 1945.
  • Göyünç, Nejat, ―Diyarbakır‖, DİA, İstanbul,1994.
  • Halîfe b. Hayyât (160-240/776-854), et-Târîh, thk. Süheyl Zekkâr, Beyrut İbn Abdilber, Ebû ‗Umer Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed (463/1071), el
  • İsti„âb fî Ma„rifeti‟l-Ashâb, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Beyrut /1992.
  • İbn A‗sam el-Kûfî, Ebû Muhammed Ahmed, (v. 314 veya 320/ 926 veya ), el-Fütûh, Beyrut 1986.
  • İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-‗Askalânî (852/1448), el-İsâbe fî Temyîzi‟s
  • Sahâbe, I-VII, 8. cilt fihrist, Darü‘l-Fikr, Beyrut 1421/2001.
  • İbn Hibbân, Ebû Hâtşm Muhammed (354/965), Târîhu‟s-Sahâbe, nşr. Bevran Dennâvî, Beyrut, Daru‘l-Kütübü‘l-İlmiyye, 1998.
  • İbn Kesîr, Ebû‘l-Fidâ İsmâil (774/1372), el-Bidâye ve‟n-Nihâye, Dâru‘l- menâr, 1. Basım, Kâhire 1421/2001.
  • İbn Sa‗d, Muhammed (230/844), et-Tabakâtu‟l-Kübrâ, thk. Muhammed Abdulkâdir ‗Atâ, Dâru‘l-Kutubu‘l-İlmiyye, Beyrut 1418/1998.
  • İbnü‘l-Esîr, İzzüddin Ebu‘l-Hasan Ali b. Muhammed (630/1232), el-Kâmil fi‟t-Tarih, I-IX, Beyrut 1986.
  • İşli, Necdet, İstanbul‟da Sahâbe Kabir ve Makâmları, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü, t.y. Karakaş, Mahmut, Urfa‟nın Kültür ve İnançlar serüveni, Şanlıurfa Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Ankara, ty. Kurt, Hasan, ―Mesleme b. Abdülmelik‖, DİA, İstanbul 2004.
  • Miroğlu, İsmet, ―Bayburt‖, DİA, İstanbul. Önkal, Ahmet, ―Abdurrahman b. Avf‖, DİA, İstanbul 1988. ---------------------―‗Amr b. Âs‖ DİA.
  • Philip Hitti, Siyasî ve Kültürel İslâm Tarihi, I-IV, çev. Salih Tuğ, İstanbul Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Tarihu‟l-Ümem ve‟l-Mülûk, thk. Muhammed Ebu‘l-Fadl İbrahim, I-IX, Beyrut, Dâru‘s-Süveydân, t.y. Tuncel, Metin, ―Kilis‖, DİA, İstanbul 2002.
  • Şulul, Kasım, Hz. Peygamber Devri Kronolojisi, İstanbul: İnsan Yayınları, Ünver, Süheyl, İstanbul‟da Sahâbe Kabirleri, İstanbul: İstanbul Fethi Derneği Yayınları, 1953. el-Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer (207/822), Futûhu‟ş-Şâm, Dâru‘l-Ceyl, t.y.
  • Ya‗kûbî, Ahmed b. Ebî Ya‘kûb el-Abbâsî (284/897), Tarih, I-II Beyrut,1960.
  • Yıldız, Hakkı Dursun, ―Avâsım‖, DİA, İstanbul 1991.

Yıl 2014, Cilt: 32 Sayı: 32, 104 - 130, 01.12.2014

Bilal Güler

Öz

In this article it will be placed on the expressions of Companions in Anatolia Evliyâ Çelebi‘s famous book of travels. Evliyâ Çelebi, who lived in the 17th century and has been recognized by major world traveler. He had visited a large part of the territory of the Ottoman Empire in his time and brought together the things he saw on these trips in a ten volume work called Seyahatnâme. In this book, in addition to economic, social, cultural and political structures of places where he visited, he wrote religious life, customs, and traditions in that time period too. Meanwhile he visited important shrines in the towns during his visits. Some of these shrines are places that people visit as tomb of Companions. Evliyâ Çelebi gave important information about both these tombs and Companions who believed to be there

Anahtar Kelimeler

Evliyâ Çelebi Book of travels (Seyahatnâme) Companions Tomb Visit

Kaynakça

  • Acar, Abdurrahman, ―Âmid (Diyarbakır) Şehrinin Fethi‖, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999.
  • Algül, Hüseyin, ―Ebû Eyyûb el-Ensârî‖, DİA, c. 10. Altan, Bayram, Kutsal Mekânlar ve Dini Ziyâret Yerleri, İstanbul: Milliyet Gazetesi Yayınları, 2008.
  • Anadol, Cemal, Anadolu‟yu Aydınlatanlar-Peygamber Mucizeleri Evliyâ Menkıbeleri, İstanbul, Melda Yayınevi, 1984.
  • Apak, Âdem, ―Anahatlarıyla İslâm Tarihi‖, I-IV, İstanbul, Ensar Yayınları, el-Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ b. Câbir (279/892), “Fütûhu‟l-Buldân”, thk. Radvân Muhammed Radvân, Beyrût 1312/1991.
  • Canard, Marus, ―Tarih ve Efsaneye Göre Arapların İstanbul Seferleri‖, İstanbul Enstitüsü Dergisi, İstanbul 1956.
  • Diyarbakır Salnameleri (1869-1905), Haz: Ahmet Zeki İngüer, İstanbul,
  • Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 1999.
  • Efendioğlu, Mehmet, “Eyüp‟de Bulunan Sahâbe Kabirleri Üzerine Bir Değerlendirme”, ―Târihi, Kültürü ve Sanatıyla Eyüp Sultan Sempozyumu- IX‖, İstanbul, Eyüp Belediyesi Kültür Yayınları, 2005.
  • Evliyâ Çelebi, Tam Metin Seyâhatnâme, Üçdal Neşriyat, Sad. Tevfik Temelkuran-Necati Aktaş, Yayın Yeri Yok, Tarihsiz. Eyice, Semavî, ―Arap Camii‖, DİA, İstanbul 1991.
  • George Ostrogorsky, Bizans Devleti Tarihi, ç. Fikret Işıltan, Ankara, 1995.
  • Gregory Abu‘l-Farac, Bar Hebraeus, Abu‟l-Ferec Târihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, Ankara 1945.
  • Göyünç, Nejat, ―Diyarbakır‖, DİA, İstanbul,1994.
  • Halîfe b. Hayyât (160-240/776-854), et-Târîh, thk. Süheyl Zekkâr, Beyrut İbn Abdilber, Ebû ‗Umer Yûsuf b. Abdullah b. Muhammed (463/1071), el
  • İsti„âb fî Ma„rifeti‟l-Ashâb, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Beyrut /1992.
  • İbn A‗sam el-Kûfî, Ebû Muhammed Ahmed, (v. 314 veya 320/ 926 veya ), el-Fütûh, Beyrut 1986.
  • İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-‗Askalânî (852/1448), el-İsâbe fî Temyîzi‟s
  • Sahâbe, I-VII, 8. cilt fihrist, Darü‘l-Fikr, Beyrut 1421/2001.
  • İbn Hibbân, Ebû Hâtşm Muhammed (354/965), Târîhu‟s-Sahâbe, nşr. Bevran Dennâvî, Beyrut, Daru‘l-Kütübü‘l-İlmiyye, 1998.
  • İbn Kesîr, Ebû‘l-Fidâ İsmâil (774/1372), el-Bidâye ve‟n-Nihâye, Dâru‘l- menâr, 1. Basım, Kâhire 1421/2001.
  • İbn Sa‗d, Muhammed (230/844), et-Tabakâtu‟l-Kübrâ, thk. Muhammed Abdulkâdir ‗Atâ, Dâru‘l-Kutubu‘l-İlmiyye, Beyrut 1418/1998.
  • İbnü‘l-Esîr, İzzüddin Ebu‘l-Hasan Ali b. Muhammed (630/1232), el-Kâmil fi‟t-Tarih, I-IX, Beyrut 1986.
  • İşli, Necdet, İstanbul‟da Sahâbe Kabir ve Makâmları, Ankara: Vakıflar Genel Müdürlüğü, t.y. Karakaş, Mahmut, Urfa‟nın Kültür ve İnançlar serüveni, Şanlıurfa Valiliği İl Kültür Ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Ankara, ty. Kurt, Hasan, ―Mesleme b. Abdülmelik‖, DİA, İstanbul 2004.
  • Miroğlu, İsmet, ―Bayburt‖, DİA, İstanbul. Önkal, Ahmet, ―Abdurrahman b. Avf‖, DİA, İstanbul 1988. ---------------------―‗Amr b. Âs‖ DİA.
  • Philip Hitti, Siyasî ve Kültürel İslâm Tarihi, I-IV, çev. Salih Tuğ, İstanbul Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Tarihu‟l-Ümem ve‟l-Mülûk, thk. Muhammed Ebu‘l-Fadl İbrahim, I-IX, Beyrut, Dâru‘s-Süveydân, t.y. Tuncel, Metin, ―Kilis‖, DİA, İstanbul 2002.
  • Şulul, Kasım, Hz. Peygamber Devri Kronolojisi, İstanbul: İnsan Yayınları, Ünver, Süheyl, İstanbul‟da Sahâbe Kabirleri, İstanbul: İstanbul Fethi Derneği Yayınları, 1953. el-Vâkıdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ömer (207/822), Futûhu‟ş-Şâm, Dâru‘l-Ceyl, t.y.
  • Ya‗kûbî, Ahmed b. Ebî Ya‘kûb el-Abbâsî (284/897), Tarih, I-II Beyrut,1960.
  • Yıldız, Hakkı Dursun, ―Avâsım‖, DİA, İstanbul 1991.
Toplam 27 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Diğer ID JA54HE49JF
Bölüm Makale
Yazarlar

Bilal Güler Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Aralık 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 32 Sayı: 32

Kaynak Göster

ISNAD Güler, Bilal. “Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’ne Göre Anadolu’da Sahâbîler”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32/32 (Aralık 2014), 104-130.


Creative Commons Lisansı

   Harran İlahiyat Dergisi-Harran Ilahiyat Journal  Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı  ile lisanslanmıştır.