Cennet ve Cehennemin Ebedîliğini Reddeden Görüşlere Bazı Müfessirlerin Yaklaşımları

Yıl 2017, Sayı: 38, 89 - 110, 15.12.2017

Atilla Yargıcı

Öz

 Cehennem
ve cennetin ebedî olmadığı ile ilgili tarihten günümüze ileri sürülen görüşler,
Kur’an açısından dayanağı olmayan görüşlerdir. Kur’an’da zikredilen  farklı ayetler, hem cennetin hem de
cehennemin ebedî olduğunu göstermektedir. Ayetlerde zikredilen “yerler ve
gökler devam ettiği sürece” gibi ifadeler, Arapların örflerine göre devamlılığı
göstermektedir. Özellikle de ayetlerde “خَـٰلِدِينَ”kelimelerinin yanında “أَبَدا” kelimelerinin
de kullanılması, hem  cennet ve
cehennemin sonsuz olduğunu vurgulamakta hem de  
bu konuda meydana getirilmek istenen şüphelerin de asılsız olduğuna
işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, ahiret, cennet, cehennem, geçicilik, ebedîlik, kafir, müşrik

Kaynakça

• Abadî, Firuz, Kâmusu’l-Muhît, Yayın Yeri Yok, Tarih Yok.
• Acilî, İyâd Tahâ Serhân, el Cehmiyyetü Efkâruhum ve Akaiduhumu’l-Muhalifetü li Cumhuri Ulemai’l-Müslimîn, Mecelletü’l-İyâd, Bakubah/Irak, 2006.
• Alusî, Ebu’s-Sena Şihâbuddîn Mahmud, Ruhu’l-Ma’âni, http:// www.altafsir.com. (Erişim:04-11-2016.)
• Ardoğan, Recep, Akîdeden Kelama, Yeni Asya Gazetesi Yayınları, İstanbul, 2015.
• Cevziyye, İbn Kayyim, Hadi’l-Ervah ila Biladi’l-Efrah, Matbaa’tu’l-Medenî, Kahire, Yayın Tarihi Yok.
• Begavî, Ebû Muhammed el Huseyn b. Mes’ud, Meâlimu’t-Tenzîl fî Tefsîri’l-Kur’an, Tahkik ve Tahric: Muhammed Abdullah en Nemr ve Osman Cum’a Zamiriyye, Süleyman Müslim el Harş, Dâru Tayyibe li’n-Neşri ve’t-Tevzî’, 4. Baskı, Yayın Yeri Yok, 1997.
• Begavî, _______________________________, http://www.altafsir.com (Erişim:26-10-2016)
• Beydavî, Nasuru’d-Din Ebu Said Abdillah b. Ömer b. Muhammed eş Şîrâzî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Dâru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, Beyrut, 1418.
• Beydavî, _____________________________, http:// www. altafsir.com.(Erişim, 11-12-2016)
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini, Kur’an Dili, Zehraveyn Yayıncılık, İstanbul, Yayın Tarihi Yok.
• Fatiş, Emrullah, ibnü'l-hümâm'a göre yaratılmışlık ve ebediyet bağlamında cennet ve cehennem”, Hikmet Yurdu, Temmuz-Aralık 2015.
• Isfahânî, er Ragıb, Mu’cemu Müfredâti Elfâzi’l-Kur’âni, Dâru’l-Fikr, Beyrut, Yayın Tarihi Yok.
• İbn Arabî, Muhyiddin, Fususu’l-Hikem, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, Yayın Tarihi Yok.
• İbn Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemalüddin Abdurrahman b. Ali, Zâdu’l-Mesir, Tahkik: Abdurrahman Mehdî, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut, 1422.
• İbn Ebî Hatim, Ebu Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris b. Münzir et Temimî, Tefsiru’l-Kur’âni’l-Azîm, Tahkik: Es’ad Muhammed Tayyib, Mektebetü Nezzar Mustafa el Baz, Suudî Arabistan, 1419.
• İbn Kesîr, İmâdu’d-Dîn Ebi’l-Fida İsmail, Tefsiru’l-Kur’âni’l-Azim, Dâru İbn. Kesir, Dımaşk-Beyrut, 1994.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mukrim, Lisânu’l-Arab, Dâru Sadr, Beyrut, Yayın Tarihi Yok.
• Kardavî, Yusuf, http://www.qaradawi.net/new/Articles-6336 (erişim, 25-12-2016).
• Nursî, Bediüzzaman Said, Sözler, Yeni Asya Neşriyat, İstanbul, 2001.
• Semerkandî, Ebü’l-Leys İmâmü’l-hüdâ Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhîm, Bahru’l-Ulum,(elMektebetü’ş-Şamile,www.http://shamela.com.( erişim, 20-01-2017)
• Semerkandî, ______________________, http:// www.altafsir.com (Erişim:20-09-2016.)
• Şehristânî, Ebü'l-Feth Tâcüddîn Muhammed b. Abdülkerîm b. Ahmed, el-Milel ve'n-Nihal, Beyrut 1984.
• Şibr, Esseyyid Abdullah, Hakku’l-Yakîn fî Usuli’d-Din, Müessesetü’l-A’la lil Matbu’ât, Beyrut, Yayın Tarihi Yok.
• Hazin, Alauddin Ali b. Muhammed, lübabu’t-Tevil fi Maâni’t-Tenzil, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1415.
• Maverdî, Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habib el Basrî el Bağdadî, en-Nüket ve’l-Uyûn, Tahkik: Seyyid b. Abdi’l-Maksud b. Abdi’r-Rahîm, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyyeti, Beyrut, Tarih Yok.
• Nesefî, Ebu’l-Berekât Abdullah b.Ahmed b.Mahmud, Medâriku’t-Tenzil ve Hakaiku’t-Te’vil, Daru’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut, 1998.
• Nesefî, _______________________________, http:// www.altafsir.com (Erişim: 13-09-2016)
• Oral Osman, “muhammed Zâhid el-Kevserî’nin hulûd/cennet ve cehennemin ebedîlîği konusuna yaklaşımı”, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2015.
• Razî, Fahruddin, Mefâtihu’l-Gayb, Daru ihyai Türâsi’l-Arabî, Beyrut, 1420.
• Razî,___________________________, http:// www.altafsir.com (Erişim:10-11-2016)
• Reşit Rıza, Muhammed, el Menar, http://www.altafsir.com (Erişim: 04-11-2016)
• Şa’ravî, Muhammed Mütevelli, Havatir, http:// www.altafsir.com (Erişim:9-11-2016)
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Camiu’l-Beyan an-Te’vili Ayi’l-Kur’ân, tahkik, Dr. Abdullah Muhsin Abdullah b. Türkî, Daru’l-Hicr, Yayın Yeri Yok, 2001.
• Taberî,______________________________________________________________, tahkik, Ahmed Muhsin Şakir, Müessesetü’r-Risale, Yayın Yeri Yok, 2000.
• Taberî,___________________________________, http://www.altafsir.com (Erişim: 20-09-2016)
• Uludağ, Süleyman, Taftazani, Kelam ilmi ve İslam Akaidi Şerhu’l-Akaid, Dergah Yayınları, İstanbul, 1982.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Mahmud b. Ömer, el Keşşâf an Hakaiki’t-Tenzîl ve Uyuni’l-Akâvîl fî Vücuhi’t-Te’vîl, Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, B eyrut, 1997.
• Zuhaylî, Vehbe b. Mustafa, Tefsiru’l-Münir fi’l-Akîdeti ve’ş-Şerîati ve ‘l-Menheci, Dâru’l-Fikri’l-Muasır, İkinci Baskı, Dımaşk, 1418.