HUCÛRÂT SURESİNİN ÖNE ÇIKARDIĞI ADAB-I MUAŞERET

Yıl 2017, Sayı: 38, 1 - 30, 15.12.2017

Musa Kazım Yılmaz

Öz

ÖZET

Kur’an’ın muhtelif surelerinde adab-ı muaşeretle ilgili çok sayıda
ayet mevcuttur. Hadis bilginleri de, Hz. Peygamber'in bizzat yaşadığı ve
ümmetine tavsiye ettiği adabı ve ahlâk kaidelerini ihtiva eden hadisleri,  topladıkları hadis kitaplarında,
"Kitâbu'lEdeb" ya da "Bâbu'lEdeb" gibi özel başlıklar
altında bir araya getirmişlerdir. Şunu da söylemekte fayda vardır: Edep
kurallarının büyük bir bölümü, Hz. Peygamber'in birer sünneti olduğu gibi, daha
önce geçmiş olan peygamberlerin sünnetinden olan adab-ı muaşeret kuralları da
vardır.

“Adab"edeb
kelimesinin çoğuludur. "Edeb", sözlük anlamı ile "terbiye",
"utanma", "usul", "yol" ve "kaide” gibi
anlamlara gelir. ”Muaşeret" ise “birlikte yaşayıp iyi
geçinmek” demektir. Bir İslam ahlakı terimi olarak adab, “Göz önünde
bulundurulması gerekli olan kaideler, usuller, ahlaken uyulması gereken
hususlar, terbiye ve nezaket kuralları” anlamlarına gelir. Adab-ı muaşeret
deyimi ise, topluluk içinde normal davranış şekilleri, insanların birbirleriyle
geçinmeleri usulü, nezaket, terbiye ve görgü kuralları demektir.

Anahtar Kelimeler

Hucurat, Adab, iman, milliyetçilik, adab-ı muaşeret

Kaynakça

• Alusi,Şhabu’d-Din Mahmud, Ruhu’l-Maanî, Beyrut, tarihsiz. Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, Beyrut, 1985. Beydavî, Kadı Abdullah b. Ömer, Envarü’t-Tenzil, Mısır, 1985. Buhari, Muhammed b. İsmail, el-Camiu’s-Sahih, İstanbul, tarihsiz. Ebû Davud, Süleyman b. Eşa’s es-Sicistânî, Sünen, İstanbul, Tarihsiz. Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kura’n Dili, İstanbul, 1970. Fazlullah el-Cilâlî, Tevhidu Edebi’l-Müfred, Kahire, 1388. Gazalî, Muhanmmed, İhyauUlumi’d-Din, Mısır, 1356. İbn Hacer el-Askalanî, el-İsabe Fi Temyizi’s-Sahabe, Beyrut, tarihsiz. İbn Kesîr, Ebu’l-Fadl İsmail, Tefsiru’l-Kur’ani’l-Azim, Beyrut, 1987. İbnMaceh, Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî, Sünen, Mısır, tarihsiz. Kurtubî, Ebu Abdullah Muhammed, el-CamiuLi-Ahakami’l-Kur’an, Beyrut, tarihsiz. Malik b. Enes, el-Muvatta, Mısır, tarihsiz. Mevdudi, Tefhimü’l-Kur’an, Hilal yayınları, İst, 1995. Müslim b. Haccac, el-Camiu’s-Sahih (İmam Nevevi Şerhi ile birlikte), Beyrut, tarihsiz. Rağıb el-Isfahanî, Hüseyin b. Muhammed,Müfredatü’l-Kur’an, İstanbul, 1986. Razi, Fahruddin, Mefatihu’l-Ğayb, Tahran, tarihsiz. Said Nursî, Mektubat, Zehra Yayıncılık, İstanbul, 1998. Seyyid Kutub, Fi Zilali’l-Kur’an,Darü’ş-Şurûk, Beyrut, Tarihsiz. Şafii, Muhammed b. İdris, er-Risale, Kahire, 1979. Taberi, Muhammed b. Cafer,Camiu’l-Beyan Fi Tefsiri Âyi’l-Kur’an, Beyrut, 1975. Tirmizi, Ebû İsa Muhammed b. Musa, İstanbul, tarihsiz. Zemahşerî, el-Keşşaf, Tahran, tarihsiz. Zerkeşî, Bedrüddin, el-Burhan Fî Ulumi’l-Kur’an, Kahire, 19967.