AHMET HIZAL VE HEYBELİADA KUR’ÂN KURSU

Yıl 2020, Sayı: 43, 283 - 310, 15.06.2020

Nurullah Aydeniz

https://doi.org/10.30623/harranilahiyatdergisi.701751

Öz

    1936’da Adapazarı Kur’ân öğretmeni olarak görevlendirilen İstanbul Nuruosmaniye Camii başimamı Osman Nuri Taşkent’in icâzetnâme verdiği en önemli isim Ahmet Hızal’dır. Daha çok Adalı Hafız namı ile bilinen ve 1939’da icâzetnâme aldıktan hemen sonra Heybeliada’da imam olarak göreve başlayan Ahmet Hızal’ı önemli kılan, Rumların çoğunlukta olduğu Heybeliada’da Tek Parti Dönemi’nde açtığı Kur’ân kursu ve yetiştirdiği hafızlardır. Nitel araştırma yöntemi kapsamında doküman analizi ve görüşme tekniklerinin kullanıldığı çalışmada amaç Kur’ân ve kıraat eğitiminde bir döneme damgasını vuran Hızal’ı tanıtmaktır. Yapılan çalışma ile Ahmet Hızal’ın resmi din eğitiminin sadece Kur’ân kursu seviyesinde verildiği ve az sayıda kursun bulunduğu yıllarda açtığı Heybeliada Kur’ân Kursu ile genelde din eğitimi özelde ise Kur’ân ve hafızlık eğitimi alanında önemli bir yer tuttuğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca Cumhuriyet Dönemi’nde yetişmiş bir kurrâ olarak gerek Heybeliada’da görev yaptığı yıllarda gerekse oradan ayrıldıktan sonra okuttuğu aşere ve verdiği tecvid dersleriyle kıraat eğitiminde de öne çıkan bir figür olduğu ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hızal, Heybeliada, Kur'an Kursu, Kıraat, Tecvid

AHMET HIZAL AND THE QUR’ĀN COURSE IN HEYBELIADA

Öz

    Ahmet Hızal is the most important figure who was appointed as Quran teacher in Adapazari in 1936, after receiving a diploma from Osman Nuri Taşkent, the chief-imam of the Istanbul Nuruosmaniye Mosque. He was better known as islander hāfiẓ (memorizer of the Qurʾān) and started to work as an imam in Heybeliada soon after taking his diploma in 1939. His significance comes from the Qurʾān course which he opened in the Greek town Heybeliada during one-party period and form the hâfizs that he trained in this course. This study uses document analysis and interview techniques within the scope of qualitative research method and aims to introduce Mr. Hızal who was a remarkable figure in the Qurʾān and recital trainings of the period. This study concludes that, with Heybeliada Qurʾān course which he opened in the years when official religious education was provided only in the Qurʾān course degree and the number of these courses is limited, Ahmet Hızal held a significant position in both general religion education and Qurʾān and its memorization education. In addition, the study also reveals that he was a prominent figure in Quran recital education, who, as a recitation teacher (qari) in the republican period, offered academic recital education and tajweed lessons during his tenure in Heybeliada and thereafter.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hızal, Heybeliada, Qurʾān Course, Recital, Tajweed

Kaynakça

• Akaslan, Yaşar. “Türkiye’de Kıraat İlmi Eğitim-Öğretimi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22/2 (2018): 1081-1007.
• Akgün, Vahdettin. “Kur’an Kursları ve Halkın Kur’an Kurslarından Beklentileri”. Kur’an Kurslarında Eğitim Öğretim ve Verimlilik, Ed. İsmail Kurt- Seyid Ali Tüz. 187-201. İstanbul: İslâmî İlimler Araştırma Vakfı, 2000.
• Akın, Sinan. Kişisel Görüşme, 23 Aralık 2019.
• Akıncı, Halil. Son Yüz Yılın Ünlü Hoca Hafız ve Mevlidhanları. İstanbul: Türkiye Hafızlar ve Mevlidhanlar Cemiyeti, 2013.
• Aksoy, Volkan. "Birinci Dünya Savaşı’nda “Göç”ün Acılarına Tanıklık Eden Şehir: Giresun", Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 4/5 (2018): 83-101.
• Alparslan, Ramazan. İstanbul Ehl-i Kur’an ve Mevlithanları. İstanbul: Acar Basım, 2014.
• Babalıoğlu, Himmet. 1940.0215 Numaralı Dosya. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi.
• Bakır, Yusuf. Kişisel Görüşme, 20 Eylül 2019.
• Bakkaloğlu, Mustafa Kemal. Kişisel Görüşme, 21 Aralık 2019.¬¬
• Baltacı, Cahit. “Osmanlılar’da Mektep”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 6-7. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Başkurt, İrfan. Din Eğitimi Açısından Kur’an Öğretimi ve Yaz Kur’an Kursları. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 2007.
• Bozkurt, Nebi. ‘‘Dârulkurrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8: 543-545 İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Bozkurt, Nebi. “Mektep”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 5-6. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2004.
• Buhârî, “Feżâʾilü’l-Ḳurʾân”, 21.
• Çelik, Abbas. “Hatıralarla Sıbyan Mektebi”, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 27 (2007):125-135.
• Çoşar, İsmail. Kişisel Görüşme, 27 Aralık 2019.
• Dinç, Kadir. Geçmişten Günümüze Kur’an Eğitimi, Diyanet Aylık Dergi, 333 (2018): 6-9.
• Duran, Yunus. 1965,0985 Numaralı Dosya. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi.
• Duran, Yunus. Kişisel Görüşme, 22 Ocak 2011
• Gençoğlu, Perihan. Kişisel Görüşme, 19 Aralık 2019.
• Hızal, Ahmet. 1966.0933 Numaralı Dosya. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi.
• Hızal, Cemal. Kişisel Görüşme, 19 Aralık 2019.
• Hızal, İlhami. Kişisel Görüşme, 04 Ekim 2009.
• Kara, Meryem. Kişisel Görüşme, 08 Mayıs 2017.
• Kavurmacı, Mustafa. Kişisel Görüşme, 19 Aralık 2019.
• Öcal, Mustafa. Cumhuriyet Döneminde Türkiye'de Din Eğitimi ve Öğretimi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 7/7 (1998): 241-268.
• Öztürk, Hayrettin. Kur’an-ı Kerim Kıraatinde Dâd Harfi ve Dudak Talimi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2018.
• Öztürk, Şükrü. “Kur’an Kurslarının Eğitim ve Kültür Hayatımıza Katkıları”. Kur’an Kurslarında Eğitim Öğretim ve Verimlilik, Ed. İsmail Kurt- Seyid Ali Tüz. 173-179. İstanbul: İslâmî İlimler Araştırma Vakfı, 2000.
• Serdar, İlyas ve Kalkavan, Sefer. Kişisel Görüşme, 30 Aralık 2019.
• Sevim, Ahmet. Kişisel Görüşme, 22 Eylül 2017.
• Sofuoğlu, Tahir. 1950,1222 Numaralı Dosya. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Arşivi.
• Tirmizî, “S̱evâbü’l-Ḳurʾân”, 15.
• Tok, İlhan. “Akreboğlu Hâfız Osman Nûri Taşkent’in Hayâtı, Görev ve Kur’ânî Hizmetleriyle Öğretim Metodolojisi”,Son Dönem Karadenizli MerhûmKurrâlar Sempozyumu, Ed. Hayrettin Öztürk.156-165. Samsun: Erkam Yayınları, 2018.
• Usta, Veysel. “Tanıkların Kaleminden Rus İşgalinden Sonra Trabzon’un Durumu”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi 9/17 (2014): 135-172.
• Yeni, Faik. “Ataköy”, 3. Baskı, file:///C:/Users/HPELITEBOOK840/Desktop/ATAK%C3%96Y%20PDF%203.pdf.