Ana Arı Çıkış Ağırlığının Şanlıurfa Yerli Bal Arılarında (Apis mellifera L.) Bazı Davranış Özellikleri ve Koloni Performans Parametrelerine Etkileri

Yıl 2017, , 385 - 393, 20.12.2017

Atilla Öztokmak Gonca Özmen Özbakır

https://doi.org/10.29050/harranziraat.323352

Öz

Şanlıurfa iklim
ve ekolojik koşullarına uyum sağlamış yerli bal arısı genotipinin fizyolojik ve
davranış özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Şanlıurfa ilçelerinden
satın alınarak seçilen bir koloniden ana arılar yetiştirilmiş, bu kolonilerde
arılı çerçeve sayısı, yavru alanı gelişimi, uçuş etkinliği, bal verimi, kışlama
yeteneği, oğul verme eğilimi, hırçınlık ve hijyenik davranış özellikleri
incelenmiştir. Ana
arılar çıkış ağırlığına göre hafif ve ağır olmak üzere iki grupta, yavru alanı
gelişimi ve arılı çerçeve sayısı 6 dönemde, uçuş etkinliği, oğul verme eğilimi
ve hırçınlık özellikleri ise 3 dönemde incelenmiştir. Hafif ana arı grubunda
ana arı çıkış ağırlığı ortalaması 170.36±2.688 mg ve ağır ana arı grubu
ortalaması 211.67±5.523 mg olarak elde edilmiştir (P<0.01). Hafif ana arı
grubu arılı çerçeve sayısı ortalama 3.56±0.103 adet, ağır ana arı grubunda
ortalama 3.07±0.098 adet olarak bulunmuştur (P<0.05). Hafif ana arı grubu
yavru alanı ortalaması 1069.56±79.676 cm² iken ağır ana arı grubu
yavru alanı ortalaması 823.89±79.333 cm² olarak ölçülmüştür
(P<0.05). Uçuş etkinliği bakımından hafif ana arı grubu ortalaması
15.00±1.991 adet, ağır ana arı grubu ortalaması 14.407±2.201 adet olarak elde
edilmiştir (P>0.05).  Hırçınlık
davranışı bakımından hafif ana arı grubu ortalaması 3.21±0.330 adet/dk, ağır
ana arı grubu ortalaması 2.48±0.365 adet/dk olarak tespit edilmiştir
(P>0.05). Hafif ana arı grubu hijyenik davranış testinde temizlenmiş
gözlerin ortalaması 95.6±5.58 adet, ağır ana arı grubunda ise 78.8±17.97 olarak
elde edilmiştir (P<0.05). Hafif ve ağır ana arı gruplarının bal verimi ortalamaları
arasında fark bulunmamıştır (P>0.05). Kışlama yeteneği hafif ana arı grubu
için  %46, ağır ana arı grubu için %83
olarak belirlenmiştir. Deneme süresince 
yaşama gücü %86.95 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bal arısı (Apis mellifera L.), Yavru alanı, Uçuş etkinliği, Hırçınlık, Hijyenik davranış

Effects of Queen Emergence Weight on Some Behavioral Characteristics and Colony Performance Parameters in Şanlıurfa Local Honey Bees (Apis mellifera L.)

Öz

It was aimed to determine the physiological and behavioral characteristics of the local honey bee genotype, which has been adapted to Şanlıurfa's climate and ecological conditions. Some physiological and behavioural characteristics such as the number of the frames covered with bees, development of brood areas, flight activity, honey production, overwintering success, swarming tendency, aggression and hygienic behaviour of the colonies established from queen bees produced from a breeding colony which represents Şanlıurfa local honey bees were determined. Queens were divided into two categories according to the emerging weights as light and heavy groups. The number of the frames covered with bees and the development of the brood areas were evaluated in 6 different periods. Some characteristics such as swarming tendency and aggression were determined in 3 different periods. The average emergence weight values were determined to be 170.36±2.688 mg for the light group and 211.67±5.523 mg for the heavy group (P<0.01). The average number of the frames covered with bees for the light and heavy groups were found as 3.56±0.103 and 3.07±0.098 respectively (P<0.05). The average brood areas were determined to be 1069.56±79.676 cm2 for the light group and 823.89±79.333 cm2 for the heavy group (P<0.05). The average flight activity number was 15.00±1.991 for the light group and 14.407±2.201 for the heavy group   (P>0.05). The average value in terms of aggression was 3.21±0.330 pcs/min for the light group and 2.48±0.365 pcs/min for the heavy group (P>0.05). The average number of the cleaned brood cells for the hygienic behaviour test was determined to be 95.6±5.58 for the light group and 78.8±17.97 for the heavy group (P<0.05). There were no significant differences between the light and heavy groups with respect to average honey production values (P>0.05). The overwintering abilities were determined to be 46% for the light group and 83% for the heavy group. The vitality rate of honey bees during the trial was 86.95%.

Anahtar Kelimeler

Honey bee (Apis mellifera L.), Brood area, Flight activity, Aggression, Hygienic behaviour

Kaynakça

• Anonymous, 2016. Statistical data of TUİK. www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi:01.06.2017.
• Adam, B., 1983. In Search of The Best Strains of Bees. Northern Bee Books. West Yorkshire, U.K.
• Akyol, E., Yeninar, H., Kaftanoğlu, O., Özkök, D., 2003. Bazı Saf ve Melez Bal Arısı Genotiplerinin (Apis mellifera L.) Farklı Mevsimlerdeki Hırçınlık Davranışlarının Belirlenmesi. Uludağ Arıcılık Dergisi, 3(3):38-40.
• Akyol, E., Yeninar, H., Kaftanoğlu, O., 2008. Live Weight of Queen Honey Bees (Apis mellifera L.) Predicts Reproductive Characteristics. Journal of the Kansas Entomological Society, 81(2):92-100.
• Büchler, R., Andonov, S., Bienefeld, K., Costa, C., Hatjina, F., Kezic, N., Kryger, P., Spivak, M., Uzunov A., and Wilde., J., 2013. Standard Methods for Rearing and Selection of Apis mellifera Queens. Journal of Apicultural Research, 52(1):07
• De La Rúa, P; Jaffé, R; Dall'olio, R; Muñoz, I; Serrano, J., 2009. Biodiversity, Conservation and Current Threats to European Honey Bees. Apidologie, 40(3):263-284
• Dodoloğlu, A., 2000. Kafkas ve Anadolu bal arısı (Apis mellifera L.) Irkları ile Karşılıklı Melezlerin Morfolojik, Fizyolojik ve Davranış Özellikleri. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Erzurum
• Dodoloğlu, A., Genç, F., 2002. Kafkas ve Anadolu Balarısı (Apis mellifera L.) Irkları ile Karşılıklı Melezlerinin Bazı Fizyolojik Özellikleri. Turk. J.Vet.Anim.Sci., 26:715-722
• Fıratlı, Ç. ve Budak, M.E., 1994. Türkiye’de Çeşitli Kurumlarda Yetiştirilen Ana Arılar ile Oluşturulan Bal Arısı Apis mellifera L. Kolonilerinin Fizyolojik, Morfolojik ve Davranış Özellikleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Yayın No. 1390, Ankara.
• Franck, P., Garnery, L., Solignac, M. and Cournuet, J.M., 2000. Molecular Confirmation of a Fourth Lineage in Honeybees from the Near East. Apidologie, 31:167-180.
• Fresnaye, J., Lensky. Y., 1961. Methodes D'Appreciation Des Surfaces De Couvain Dans Les Colonies D'abeilles. Les Annales de l'Abeille, INRA Editions, 4(4):369-376.
• Gençer, H. V., 1996. Orta Anadolu Bal Arısı (A. m. anatoliaca), Ekotiplerinin ve Bunlarının Çeşitli Melezlerinin Yapısal ve Davranış Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Ankara.
• Gupta R. K., 2014. Taxonomy and Distribution of Different Honeybee Species (Chapter 2). Beekeeping for Poverty Alleviation and Livelihood Security. Vol.1:Technological Aspects of Beekeeping. Springer, pp. 63-103
• Güler, A., 1995. Türkiye’deki Önemli Balarısı (Apis mellifera L.) Irk ve Ekotiplerinin Morfolojik Özellikleri ve Performanslarının Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. (Doktora Tezi) Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Adana.
• Hatjina, F., Costa, C., Büchler, R., Uzunov, A., Drazic, M., Filipi, J., Charistos, L., Ruottinen, L., Andonov, S., Meixner, M. D., Bienkowska, M., Dariusz, G., Panasiuk, P., Le Conte, Y., Wilde, J., Berg, S., Bouga, M., Dyrba, W., Kiprijanovska, H., Korpela, S., Kryger, P., Lodesani, M., Pechhacker, H., Petrov, P., Kezic, N., 2014. Population Dynamics of European Honey Bee Genotypes Under Different Environmental Conditions. Journal of Apicultural Research, 53(2):233-247.
• Kaftanoğlu, O., Kumova, U., Ve Bek, Y., 1993. Gap Bölgesinde Çeşitli Balarısı (Apis mellifera L.) Irklarının Performanslarının Saptanması ve Bölgedeki Mevcut Arı Irklarının Islahı Olanakları. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Gap Yayınları No: 74, Adana.
• Kahya, Y., Gençer, H.V., Woyke, J., 2008. Weight at Emergence of Honey Bee (Apis mellifera caucasica) Queens and Its Effect on Live Weights at The Pre and Post Mating Periods. Journal of Apicultural Research, 47(2):118-125.
• Karaca, Ü., Özmen, Ö., 2012. Bal Arılarının (Apis mellifera L.) İzole Koşullarda Çiftleştirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Anadolu, J. of Aarı, 22(1):45-53.
• Le Conte, Y. Navajas, M., 2008. Climate Change: Impact on Honey Bee Populations and Diseases. Rev. Sci. Tech. Off. Int. Epiz., 27(2):499-510.
• Meixner, M.D. Costa, C. Kryger, P. Hatjina, F. Bouga, M., Ivanova, E., Büchler, R., 2010. Conserving Diversity and Vitality for Honey Bee Breeding. Journal of Apicultural Research, 49(1):85-92.
• Ozmen Ozbakır, G., 2014. Beekeeping in Şanlıurfa: Problems and Solutions. International Mesopotamia Agriculture Congress. 22-25 September 2014. Diyarbakır, Turkey.
• Ozbakır, G. O. and Fıratlı, Ç., 2013. Morphometric Classification of Honeybee Populations (Apis mellifera L.) Along the Southeast border of Turkey. Bulg. J. Agric. Sci., 19(6): 1396-1400.
• Özmen Özbakır, G., Doğan, Z., Öztokmak, A., 2016. Adıyaman İli Arıcılık Faaliyetlerinin İncelenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 20(2):119-126.
• Ruttner, F., 1988. Biogeography and Taxonomy of Honeybees. Springer- Verlag. Berlin.
• Seeley T.D., 1989. The Honey Bee Colony as a Superorganism, Am. Sci. 77, 546-553.
• Seeley, T.D. Tarpy, D.R., 2007. Queen Promiscuity Lowers Disease Within Honey Bee Colonies. Proceedings of the Royal Society, 274:67-72.
• Shah, S.Q., 1999. Yetiştirme Kolonilerinin ve Larva Yaşının, Larva Kabul Oranı ve Ana Arı Özellikleri Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Tarpy, D. R., 2003. Genetic Diversity Within Honey Bee Colonies Prevents Severe İnfections and Promotes Colony Growth. Proceedings of the Royal Society, 270:99-103.
• Uçak Koç, A., Karacaoğlu, M., 2011. Effects of Queen Rearing Period on Reproductive Features of Italian (Apis mellifera ligustica), Caucasian (Apis mellifera caucasica), and Aegean Ecotype of Anatolian honey bee (Apis mellifera anatoliaca) Queens. Turk. J. Vet. Anim. Sci., 35(4):271-276.
• Whitfield, C. W., Behura, S. K., Berlocher, S. H., Clark, A. G., Johnston, J. S., Sheppard, W. S., Smith, D. R., Suarez, A. V., Weaver, D. and Tsutsui, N. D., 2006. Thrice out of Africa: Ancient and Recent Expansions of the Honey Bee, Apis mellifera, Science, (27):642-645.