FARKLI GELİŞME DÖNEMLERİNDE VE DOZLARDA MEPİQUAT CHLORİDE UYGULAMALARININ PAMUĞUN (Gossypium hirsutum L.) VERİM VE LİF TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Yıl 2010, Cilt: 14 Sayı: 1, 27 - 36, 21.02.2014

Hasan Haliloğlu

Öz

Bu araştırma, 2004 ve 2005 yıllarında, farklı dönemlerde ve dozlarda Mepiquat Chloride (MC) uygulamalarının pamuğun (Gossypium hirsutum L.) verim, verim unsurları ve lif teknolojik
özelliklerine etkisini saptamak amacıyla yürütülmüştür. Denemeler, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak düzenlenmiştir. Çeşitler (Maraş-92 ve
Stoneville-453) ana parsellere, MC uygulamaları ise (çiçeklenme başlangıcı ve çiçeklenme doruğunda 50, 100 ve 150 cc/da) alt parsellere yerleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda; Stoneville-453 çeşidi, Maraş-92 çeşidine göre daha yüksek verim vermiştir. MC uygulamaları kütlü pamuk verimi ve bitki boyunu azaltmıştır. Çiçeklenme başlangıcında 50 cc/da uygulaması meyve dalı sayısını, çiçeklenme doruğunda 50 cc/da uygulaması koza sayısını, çiçeklenme başlangıcında 50 ve 150 cc/da uygulamaları koza kütlü ağırlığını; çiçeklenme doruğunda 50 cc/da uygulaması erkencilik oranını ve çiçeklenme başlangıcında 50 cc/da uygulaması lif mukavemetini arttırmıştır. Çırçır randımanı ve lif uzunluğu uygulama dozları, zamanı ve yıllara göre farklılık göstermiştir. MC uygulamalarının 100 tohum ağırlığına olumlu bir etkisi olmamış ve lif inceliğini olumsuz yönde etkilediği sonucu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, verim, Mepiquat Chloride, çiçeklenme

THE EFFECT OF MEPIQUAT CHLORIDE APPLIED IN DIFFERENT GROWING STAGE AND THE DOSES ON YIELD AND FIBER TECHNOLOGICAL CHARACTERISTICS OF COTTON (Gossypium hirsutum L.)

Öz

This research was conducted to determine the effect of different periods and doses of mepiquat chloride (MC) applications on cotton (Gossypium hirsutum L.) yield and fiber
technological properties in 2004 and 2005 years. Experiments were arranged using split block design with three replications. Two cotton cultivars (Maraş-92 and Stoneville-453) were main
plots, MC application doses (control, 50, 100 and 150 cc/ da-1 at the beginning of flowering (B.F.) and the peak of flowering stages (P.F.)) were subplots. The result indicated that Stoneville-453 gave higher seed cotton yield than Maraş-92. MC applications decreased seed cotton yield and plant height. A 50 cc da-1 MC application at begining of flowering increased the number of sympodial branch and the same rate MC application at peak flowering stage increased the number of bolls per plant. MC applications at begining of flowering with 50 and 150 cc da-1 respectively increased the seed cotton weight per boll. MC application at peak flowering with 50 cc da-1 increased earliness, and MC application at begining of flowering with 50 cc da-1 increased fiber strength. Ginning turnout and fiber length varied depending on doses, times and the years of MC applications. It was also observed that all MC applications were not found to be effective on 100 seed weight positively. All MC applications affected fiber fineness negatively. 

Anahtar Kelimeler

Cotton, yield, Mepiquat Chloride, flowering

Kaynakça

• Anlağan, M. 2001. GAP Bölgesi Harran Ovası koşullarında farklı azot gübre dozlarının ve büyüme düzenleyicilerinin pamuğun (Gossypium hirsutum L.) önemli Görmüş, Ö. ve Gençer, O. 1987. Büyüme tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkisi ve bunlar arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Doktora Tezi)
• Anonim, 2004. GAP Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü Laboratuar Kayıtları.
• Anonim, 2009. Şanlıurfa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Kayıtları, Şanlıurfa.
• Beyyavaş, V. 2008. Farklı bitki sıklığı ve mepiquat chloride uygulamasının normal ve geç ekimlerde pamuğun (Gossypium hirsutum L.) verim ve verim unsurlarına etkisi. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Doktora Tezi).
• Biles, S.P. ve Cothren, J.T. 2001. Flowering and yield response of cotton to application of mepiquat chloride and PGR-IV. Crop Science, 41:1834–1837
• Burmester, C. H. 2002. Evaluation of a wick applicator for applying mepiquat chloride to cotton. 2001 Cotton Research Report. Alabama Agricultural Experiment Station. Auburn University, Auburn Alabama. Research Report Series No:22, Page 26-27. March 2002.
• El-Shahawy, M.I.M. 1999. Effect of sowing date and Pix (mepiquat chloride) treatment on growth, earliness and yield of Giza 87 cotton cultivar (Gossypium barbadense L.). Egyptian Journal of Agricultural Research, 77(2): 829-840.
• Gençer, O. 1982. Büyüme düzenleyici 1.1- dimethyl piperidinium chloride’nin farklı gübrelenmiş pamuğun tarımsal ve teknolojik özelliklerine etkisi üzerinde bir araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü. Yayın No: 421. Adana. düzenleyicisi mepiquat chloride’in ve fetrilon-combi yaprak gübresinin pamuğun (Gossypium hirsutum L.) verim ve verim unsurlarına etkisi üzerinde bir araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı (Yüksek Lisans Tezi) Adana, 67s.
• Gwathmey, C. O. ve Craig, C.C.Jr. 2003. Managing earliness in cotton with mepiquat-type growth regulators. Online. doi:10.1094/CM-2003-1222-01-RS.
• Gwathmey, O. 2004. Plant growth regulation studies in cotton. http://www.utextension.utk.edu/field crops/cotton/ResearchReports/2004
• İnan, Ö. Darıcıoğlu, H. Coşkun, H. ve Çetinkaya, M. 1983. Büyüme durdurucu mepiquat chloride’in pamuk bitkisinin verim ve teknolojik özelliklerine etkisi. Tarım ve Orman Bakanlığı Pamuk Araştırma Dergisi, Sayfa:92-101. Ankara.
• Johnson, J. T. ve Pettigrew, W.T. 2006. Effects of mepiquat pentaborate on cotton cultivars with different maturities. Journal of Cotton Science, 10:128–135.
• Kerby, T. A. Hake, K. ve Keeley, M. 1982. Effcet of Pix® on yield and earliness and cotton plant growth when used at various nitrogen levels. Proceeding Beltwide Cotton Production Research Conference, Page: 54-56. National Council, Memphis, Tennessee.
• Mert, M. Çalışkan, M.E. 1998. The effect of mepiquat chloride (pix) on yield, yield components and fiber characteristic of cotton. Turkish Journal of Field Crops.3:68:72.
• O’Berry, N.B. Faircloth, J.C. Jones, M.A. Herbert, Jr. D.A.,Abaye, A.O. McKemie, T.E. ve Brownie, C. 2009. Differential responses of cotton cultivars when applying mepiquat pentaborate. 101:25–31.
• Sawan, Z.M. Hafez, S.A. Basyony, A.E. Alkassas, A.R. 2007. Nitrogen, potassium and plant growth retardant effects on oil content and quality of cotton seed. Grasasy Aceites. International Journal of Fats and Oils, 58(3):243-251.
• Shumway, C.R. 1997. Pix® recommendations for Arkansas. Proc. 1997 cotton research meeting and research summaries, University of Arkansas Agricultural Experiment Station. Special Report 183:58-60.
• Wilson, D.G.Jr. York, A.C. ve Edmisten, K.L. 2007. Narrow-row cotton response to mepiquat chloride. Journal of Cotton Science, 11:177–185
• York, A.C. 1983. Cotton cultivar response to mepiquat chloride. Agronomy Journal, 75:663-667.
• Zhao, D. ve Oosterhuis, D.M. 1999. Comparison of cotton yield responses to mepplus and PixTM. Proceedings of the 1999 Cotton Research Meeting and Summaries of Cotton Research in Progress. University of Arkansas Arkansas Agricultural Experiment Station. Special Report 193. P:150-154. September 1999.